RES PUBLICA - Claus Carstensen framsýnir í Tønder
/
Fram til 2.mars 2025 verður framsýningin hjá Claus Carstensen, RES PUBLICA at síggja í Listasavninum í Tønder. Framsýningin snýr seg um almenna rúmið og hvussu list og almenna rúmið virka saman. Listaverkini á framsýningini eru sera ymisk bæði tøkniliga og í tíð. Claus Carstensen er kendur millum listaáhugaðar føroyingar og hevur havt fleiri listaframsýningar í Føroyum í Steinprenti, Listasavninum Norðurlandahúsinum og á Norðurbryggjuni. Einsamallur og saman við føroyskum listafólkum m.a. Tóroddi Poulsen hevur listamaðurin framsýnt Klaksvikaffærer og Ape Rules, O.K! Í filminum frá Louisiana Channel greiðir listamaðurin frá framsýningarhugskotinum.
AICA virðislønarhandan, grundgevingar, myndir og røða
/
Mikudagin vórðu ársins listaummælaravirðislønir latnar á Charlottenborg í Keypmannahavn. Listamaðurin Simon Starling, kuratorarnir Julia Rodriguez og Francesca Astesani umframt Louise Wolthers og MC Coble og ummælari, kurator og ritstjóri á Listaportalinum, Kinna Poulsen fingu virðisløne. Her er tíðindaskrivið frá AICA og nakrar myndir frá móttøkuni - niðast er røðan, sum eg helt.
Kinna Poulsen
Foreningen af Danske Kunstkritikere, den danske afdeling af AICA International, fejrede i onsdags den danske kunstscene med uddelingen af årets Kunstkritikerpriser for aktiviteter i 2023. Tre priser og en særpris for kunstkritisk virke blev uddelt. Kunstkritikerprisen er muliggjort takket være en generøs donation fra 15. Juni Fonden.
Årets udstilling 2023 gik til udstillingen Full of Days kurateret af Julia Rodrigues & Francesca Astesani på Kunsthal Charlottenborg.
Juryens motivering:
”En udstilling, der skal fortælle en historie kan angribes på flere måder. Man kan vise alt det der har været, eller man kan vise noget af det der har været i en ny fortælling som udstillingen Full of Days. Her blev vist do:kumentation og historiske værker – side om side. Denne sammenvævning af forskellige stemmer og forskellige tider anfægter, hvordan historieskrivning altid afhænger af den der fortæller. Samtidig danner det afsættet til en udstilling, der omfavner det kaos der har præget bygningens historie og intuitivt fletter kunst, mennesker og begivenheder til et muligt portræt af kunsthallen, der bryder med en lineær fortælling.”
Juryen havde shortlistet følgende i kategorien Årets udstilling:
Full of Days, kurateret af Julia Rodrigues & Francesca Astesani, Kunsthal Charlottenborg
Butterfly, kurateret af Esben Weile Kjær, Arken
Kirsten Christensen, Drømmene rider forbi – det haster, Holstebro Kunstmuseum
Årets kunstpublikation 2023 gik til Things Change Anyway af MC Coble & Louise Wolthers.
Juryens motivering:
”Things Change Anyway er en kunstnerbog, en personlig beretning, en fotohistorie og en serie teoretiske refleksioner. Billeder, tekst og tegninger væver sig ind i hinanden. Den poetiske og oprigtige stemning i bogen fremhæves af dens format og det grafiske design med lækkert, tykt papir og flot layout, der understreger fortællingen –- eller rettere fortællingerne. Først og fremmest handler bogen om queer identitet – eller rettere identiteter Det er i det hele taget imponerende, hvordan de to forfattere taler om så voldsomme ting på så smuk en måde. Hvordan deres personlige, fælles historie også bliver en fortælling om de mange – alle de, alle vi, som ikke er hvide, ciskønnede mænd – fordi den handler om hvordan verden er og opleves fra et perspektiv, som ikke er normativt.”
Juryen havde shortlistet følgende i kategorien Årets kunstpublikation:
MC Coble & Louise Wolthers: Things Change Anyway, Forlaget *[asterisk] og Breadfield Press.
Rasmus Myrup: The Völvas Bestiary of Best Friends, Rasmus Myrup/Coda Press
Bibliotek for ny kunstteori, Informations Forlag
Årets Kunstbegivenhed 2023 gik til Simon Starling: Husbåd til Ho i Varde Kommune.
Juryens motivering:
“Den stedspecifikke kunst er ofte oppe og vende og ikke altid er det lige synligt, hvorfor det er dette værk og dette sted, der er i spil. I Ho er det anderledes klart og indlysende. Husbåd til Ho er en konstruktion udviklet af kunstneren Simon Starling specifikt til Ho, der befinder sig i et lavtliggende område, og er en Ark, der kan redde hele øen, når klimaforandringer for alvor sætter ind. ’Husbåd til Ho’ er dels et lokalt inspireret landhus og dels en eksotisk båd, der er bygget ved brug af to beslægtede, men geografisk adskilte teknikker: sivbådebyggeri og tækning. Den arklignende hybridstruktur er således splittet mellem land og hav, og er resultatet af et tværkulturelt samarbejde – en udveksling af ældgamle teknikker og historier mellem danske tagtækkere og bolivianske sivbådebyggere.”
Juryen havde shortlistet følgende i kategorien Årets Kunstbegivenhed:
Simon Starling: Husbåd til Ho, kunst i offentligt rum, Sønder Ho/Varde Kommune
Jessie Klemann: Lone Wolf Runner, performance, Statens Museum for Kunst
Guðrið Poulsen: KARYATIDA, Monument for kvinder, der er døde i barselsseng, Fuglafjørður
15 Junifondens særpris til årets kritiker tilfalder i år Kinna Poulsen:
Kinna Poulsen har som kunstkritiker og kurator i 25 år skrevet om og udbredt den færøske kunstscene ikke kun lokalt på Færøerne, men også i Danmark samt i en større international sammenhæng.
Udover talrige artikler og katalogtekster har hun udgivet bøger; blandt andet om kunstnere såsom Tóroddur Poulsen og Steffan Danielsen. Hun drev fra 2010-2014 sitet listinblog.com sammen med kunsthistoriker og forfatter Inger Smærup Sørensen. Siden 2014 har hun drevet sitet listaportal.com, hvor hun publicerer tekster om kunst og litteratur. Som kritiker har hun desuden været en del af og aktiv i AICAs bestyrelse.
Kinna Poulsen har i både sit kunstkritiske virke og som kurator formået at se kunsten fra nye vinkler og samtidig trække de kunsthistoriske tråde op, men også tænke kunsten nye steder hen.
På den færøske kunstscene har hun været en drivkraft bag at tage en samtale op om kunsten og i perioder som eneste kritiker. Hun har konstant været helt tæt på og i dialog med kunsten og kunstnerne; med processer og praksisser fx på det grafiske værksted Steinprent.
På den danske kunstscene hvor både færøsk og grønlandsk kunst ofte mødes med forventninger og fordomme om, hvad denne kunst er eller burde være, har Kinna Poulsen med sin skarpe formidling og sin solide kunstfaglige og kunsthistoriske forankring været med til at sætte den færøske kunst ind i større sammenhænge end landskaber og fiskeri – og på den måde været med til at skabe et nuanceret billede af en kunstscene sammensat af meget forskellige kunstnere.
Kinna Poulsen er kendt for ikke at være bange for at blande sig, hvilket også har givet knubs, men Kinna Poulsen har samtidig på en forholdsvis lille kunstscene i et lille samfund, hvor der altid er en relation – familie, venner eller bekendte - i spil vedblivet at være professionel både kritiker og kurator.
Når man møder kunsten gennem Kinna Poulsens kunstkritiske og formidlende tekster tvivler man ikke på, at den udspringer af genuin interesse, et overskud af viden samt af en dialog og et møde i øjenhøjde.
I sit mangeårige virke har hun derfor både været en vigtig stemme på den færøske samtidskunstscene, samtidig har hun været en essentiel del af formidlingen og udbredelsen af den færøske samtidskunst i Danmark.
Juryen bestod af kritiker og kulturskribent ved bl.a. tidsskriftet Kunstkritikk Louise Steiwer, kunstkritiker ved bl.a. Nordjyske Troels Laursen og rektor for det Fynske Kunstakademi Kristine Kern.
Kinna Poulsen:
Hjartans tøkk fyri listaummælaravirðislønina.
Jeg er meget beæret over at modtage kunstkritikerprisen.
I løbet af de sidste par år har jeg skrevet en bog om samtidskunsten på Færøerne og herunder også færøsk kunst i Danmark. Det er lidt komplicerede forhold, vi har til et land, som på en måde er som et ekstra hjemland, hvor en del af os er uddannet og har boet i længere eller kortere perioder, hvor vi har gode venner og yndlingssteder som for eksempel kunstbiblioteket netop her i denne bygning. Men Danmark er også et land med suverænitet over vores eget land – det hedder et rigsfællesskab, men det er Danmark, der bestemmer.
Netop i den forbindelse har jeg undret mig over den manglende interesse for færøsk billedkunst centrale steder i Danmark eksempelvis Statens Museum for Kunst, hvor man hverken i den permanente udstilling eller i løbende udstillinger har fundet plads til færøsk billedkunst – at man for eksempel i en udstilling med titlen ”Verden som landskab - Nordisk landskabsmaleri” kan finde på at lade være at medbringe et eneste færøsk maleri – Jo, det har mystificieret mig selv om jeg slet ikke tror, at der ligger nogen modvilje bag - blot manglende viden blandet med en form for national selvtilstrækkelighed samt en almindelig centralistisk tankegang, hvor Færøerne opfattes som lidt udenfor den yderste udkant og derfor lidt mere provinsielt.
Rent faktisk udgør Færøerne et andet centrum med eget sprog og kultur. Og eftersom færøsk samtidskunst er en lige så varieret og kompleks størrelse som dansk og al mulig anden samtidskunst, er det uhensigtsmæssigt at reducere os til et lettere eksotisk naturfolk, hvor vores kunst primært fortolkes i forhold til naturen. Det har vi oplevet ikke kun i danske anmeldelser, men også internationalt – det gør man med alle mulige gode hensigter, som vi rigtig gerne ville være foruden.
I min kommende bog forholder jeg mig således kritisk til status quo, der allerede har ændret sig en del siden jeg påbegyndte min skrivning. - I det hele taget er det ikke let at skrive store bøger, der samler op i en tid som denne med opsplitning og en fornemmelse af, at selve fundamentet vakler, mens nye muligheder og perspektiver pibler ud igennem sprækkerne. Det er lidt faretruende, men også spændende tider og til årets Venedig Biennale har Danmark valgt en grønlandsk fotograf. Til kunstkritikerprisen har man valgt en færøsk kunstkritiker...
Jeg er yderst taknemmelig – først og fremmest for, at Lisbeth Bonde foreslog, at jeg kom med i AICA, hvor jeg har været medlem i en del år - også i bestyrelsen – tak for, at I tog så godt imod mig. Kritikerrollen er ensom og udsat – det er den i Tórshavn, men jeg tror også, at den er det her og derfor er AICA en vigtig forening. For mig har det haft stor betydning at komme i kontakt med danske og nordiske kritikere, sådan som jeg har oplevet det de senere år. Tak for det - tusind tak til juryen, der indstillede mig og til 15.juni Fonden for Kunstkritikerprisen - Grundlæggende tak til kunstnere, kuratorer og udstillingssteder for at blive ved med at finde på udstillinger, man kan opleve og anmelde og eftersom jeg nu har lejligheden; - da jeg for mange år siden gik på KUA, var der blandt de mange gode lærere en sjældent inspirerende underviser, der samtidig var litteraturanmelder på Politiken og senere på Ekstrabladet. John Christian Jørgensen - Tak for den smittende gejst!
- Tak.
Røðan - byrjanin manglar
Listaummælarar, Louise Steiwer og Kinna Poulsen
Vinnari av Kunstkritikerprisen saman við formanninum í 15.junifondens kulturudvalg Niels heering
World New Music Days í Føroyum
/
Í dag byrja World New Music Days, so tað er at tendra útvarpið, so mann er við frá byrjan. World New Music Days verða í Føroyum 22-30. juni 2024 og eru partur av Summartónum í ár. Onkur ónøgd hevur verið um at WNMD í stóran mun gongur fyri seg á enskum. Tað er skilligt og neyðugt at verja føroyskt mál á øllum mentanarmótum, men World New Music Days er ein altjóða stevna fyri samtíðartónleik á høgum støði - vit skulu heldur vera errin av, at hon verður hildin her. Skráin sær sera spennandi út við bæði føroyskum og altjóða tónleiki og tónleikarum. Fyriskipari er Felagið fyri Føroysk Tónaskøld saman við Summartónum.
https://www.wnmd2024.fo/
https://www.wnmd2024.fo/_files/ugd/0f0dd7_2a743972c5ec44cbabfcdcf4864a7756.pdf
Vernissage - IRIS Fríða Matras Brekku
/
Fríggjadagin 14.juni læt framsýning upp í Víngarðinum við kelidjórstekningum og blómuakvarellum hjá Fríðu Matras Brekku. Tað var ein góð og summarslig løta og nógv fólk vóru á gátt. Eg helt eina stutta røðu, sum eg seti inn saman við nøkrum myndum.
“Kvinnulist” er eitt tvørligt hugtak, sum ofta verður brúkt við negativum fortekni soleiðis at skilja, at mann við orðinum vil leggja dent á, at talan bara er um list hjá tí eina kyninum. Tá framsýningar hava verið hildnar við bara monnum kalla vit tað ikki fyri “mannfólkalist” ella “mannslist” - tá eitur tað bara list. Tá heimskendi listfrøðingurin Ernst Gombrich í 1950 gav út bók sína The Story of Art, var eingin listakvinna umboðað – í einari revideraðari 16.útgávu kom loksins eittans listakvinna við – tað var tann geniala Käthe Kollwitz. Hetta kann ikki á nakran hátt síggjast sum annað enn ein skipað útihýsing av listakvinnum. Tá eg las listasøgu í hálvfemsunum var listasøgan hjá Gombrich framvegis ein av grundbókunum og vit lósu hesa bók og brúktu hana sum referansu og grundarlag uttan at nakar lærari ella næmingur viðmerkti kynsliga skeivleikan.
Aftaná Metoo rørsluna er tiltrongdur røringur komin í og í 2022 kom bókin hjá bretska listfrøðinginum Katy Hessel, sum eitur The Story of Art við undirheitinum “Without Men” við einum greidligum priki til Ernst Gombrich, men bókin er eisini ein seriøs roynd at vísa á verk hjá listakvinnum, sum hava livað og virkað líka frá renesansuni og fram til í dag – í mínum starvi sum miðnámsskúlalærari eri eg byrjað at brúka hesa bókina sum inspiratión, men eg havi altso eisini mennirnar við – listin er nógv meira kompleks til at tað bara er ein spurningur um kyn.
Og grundin til at eg byrji at tosa um kvinnulist er ikki so nógv, at dagsins listafólk er ein kvinna, men kanska heldur tey myndevni, sum vit síggja her á framsýningini, blómur og kelidjór - tað má avgjørt vera “kvinnulist” um hugsað verður um niðursetandi mátan, hugtakið hevur verið brúkt um list, sum onkursvegna ikki var líka “seriøs” sum ordilig list – tað vil siga mannfólkalist. Eitt heimligt dømi um hetta einoygda perspektivið er, at vit halda okkara myndlistaligu slóðbrótarar vera Jógvan Waagstein, Kristin í Geil og Niels Kruse meðan vit gera minni burtur úr leiklutinum hjá donsku listakvinnuni, Floru Heilmann, sum var slóðbrótari og inspireraði føroyskar listamenn.
Blomsturmálningar hevur verið fatað sum ov banalt og grunnskygt til at vera list – tað hongur heilt vist saman við, at málningalist ikki var hildin at vera nakað fyri kvinnur, men blómumálarí var kortini nóg tætt uppá broderí til at tað minti um kvinnuligt ófarligt húspjak. Tá vit hyggja at listaverkum hjá danska yrkjaranum J.P.Jacobsen ella amerikanska málaranum Georgia o´Keeffe eru vit kortini ikki í iva um, at blómulýsingar kunnu vera listaligar.
Tað eru ikki tær stóru handarørslurnar, sum merkja arbeiðið hjá Fríðu. Hennara myndir eru smáar í vavi við neyvum skrásetingum og intensum litum. Fríða Matras Brekku er grafisk listakvinna, ið hevur arbeitt í Steinprenti, sum hon var við til at stovna í Havn í 1999. Umframt blómur og landslagsmyndir eru djór ein myndevnisligur aðaltáttur í verkunum og hetta hevur serliga fevnt um seyðir, sum Fríða hevur lýst við nærlagni, humor og eymleika. Hesin sami áhugin og virðingin sæst eisini í myndunum av kelidjórum, ið eru so neyvt teknað, at tú sum áskoðari følir tann mjúka pelsin millum fingrarnar bara av at hyggja at eini tekning av eini kettu, sum rullar seg saman. Fríða dugir eisini sjáldsama væl at fáa sermerkta lyndið fram hjá teimum djórum, sum hon avmyndar.
Allar blómumyndirnar á framsýningini eru av irisblómum. Vatnlitamyndirnar eru málaðar í einum tíðarskeiði í fjør, tá Fríða fekk starvsløn frá Mentanargrunni Landsins og tískil kundi miðsavna seg um akvarel og tekning í tríggjar mánaðar. Í grikskari gudalæru var Iris gudinna og boðberi millum gudarnar og menniskjuni - hon ferðaðist ímillum heimarnar báðar á einum ælaboga. Irisblóman er serlig, hon er vøkur og sýnist eitt sindur afturlatin við trimum krúnubløðum, sum tá tey lata seg upp við bláum, violettum, gulum og brúnum litbrigdum verður meira ótálmað og vill. Í tulkingunum hjá Fríðu verður blóman í støðum skulpturel sum ein organisk abstrakt standmynd, ið breiðir seg út á myndaflatuni í smáum innrammaðum myndum, har hvør blóma er sín egni fagri alheimur av litum og skapum.
Túsund takk fyri, Fríða, at tú vildi deila hesar myndir við okkum og takk til tykkum øll, sum lýddu á.
Kinna Poulsen, kurator
IRIS
/
Fríða Matras Brekku sýnir fram í Víngarðinum
Fríggjadagin 14.juni klokkan 16 letur upp framsýning í Víngarðinum við vatnlitamyndum og tekningum hjá Fríðu Matras Brekku. Vit tora at lova, at tað verður ein summarslig og litrík framsýning. Talan er um vatnlitamyndir og blýantstekningar av ávikavist blómum og kelidjórum. Bæði myndevni eru listasøguliga í teirri serligu støðu, at tey í mong ár hava verið (og møguliga enn) verða fatað sum ov banal og grundskygd til at vera list. Hvørki kelidjór ella blómur eiga nakran stóran leiklut í teirri etableraðu føroysku listasøguni. Vit skulu heilt aftur til byrjanina fyri at finna ein blómumálara; slóðbrótarin Flora Heilmann, sum umframt at tekna og mála sítt umhvørvi á Viðareiði og aðrastaðni, málaði kyrrlutamyndir og blómumálningar.
Tað eru ikki tær stóru handarørslurnar, sum merkja arbeiðið hjá Fríðu, tí hennara myndir eru smáar í vavi við neyvum skrásetingum og intensum litum. Fríða Matras Brekku er grafisk listakvinna, ið hevur arbeitt í Steinprenti, sum hon var við til at stovna í Havn í 1999. Umframt blómur og landslagsmyndir eru djór ein myndevnisligur aðaltáttur í verkunum hjá Fríðu og hetta hevur higartil serliga fevnt um seyðir, sum Fríða hevur lýst við nærlagni, humor, men eisini sjáldsomum eymleika. Hesin sami áhugin og virðingin sæst eisini í myndunum av kelidjórum, ið eru so neyvt teknað, at tú sum áskoðari følir tann mjúka pelsin millum fingrarnar bara av at hyggja at eini tekning av eini kettu, sum rullar seg saman. Fríða dugir eisini sjáldsama væl at fáa sermerkta lyndið fram hjá hvørjum einstakum djóri, ið hon avmyndar. Allar blómumyndirnar á framsýningini eru av irisblómum. Tær eru málaðar í einum tíðarskeiði í fjør, tá Fríða fekk starvsløn frá Mentanargrunni Landsins og tískil kundi miðsavna seg um akvarel og tekning í tríggjar mánaðar.
Í grikskari gudalæru var Iris gudinna og boðberi millum gudarnar og menniskjuni - hon ferðaðist ímillum heimarnar báðar á einum ælaboga. Irisblóman er serlig, hon er vøkur og sýnist eitt sindur afturlatin við trimum krúnubløðum, sum tá tey lata seg upp við bláum, violettum, gulum og brúnum litbrigdum verður meira ótálmað og vill eins og angin er kompleksur og ríkur. Í tulkingunum hjá Fríðu verður blóman í støðum skulpturel eins og ein organisk abstrakt standmynd, ið breiðir seg út á myndaflatuni í smáum innrammaðum myndum, har hvør blóma er sín egni fagri alheimur av litum og skapum.
Vælkomin til vernissage 14.juni klokkan 16-18.
Kinna Poulsen, kurator
Við varhuga um myrkrið og vilja til ljós
/
Zacharias Heinesen í Gallarí Havnará
Eg kenni meg so sera hepna, at mær untist at síggja framsýningina, sum Zacharias Heinesen hevur í Gallarí Havnará í hesum døgum. Beint áðrenn gallaríið stongdi leygardagin smoygdi eg mær innar og hitti sjálvan maestro í framsýningini og fekk eina rundvísing og eitt prát, sum eg seint skal gloyma um litir og myndevni, tekstur og kompositión og um tað gyllta ljósið, sum serliga tey seinastu árini hevur fevnt myndirnar hjá Zachariasi Heinesen. Á framsýningini hanga 30 myndir og tað er í sjálvum sær eitt megnaravrik. Um hugsað verður um, at Zacharias Heinesen er føddur í 1936, ja, so er talan um eitt satt roysnisverk. Men sjálvt um Zacharias Heinesen fer at fylla 88 heilt skjótt, er hann ikki nakar gamal maður - tað haldi eg slett ikki hann dugir at vera og tá hann við glógvandi eygum fer í gongd við at tosa um listaverkini, hómast eingin aldur. Hetta er greidliga ein maður í harmoni við sítt evni, sum veit hvat hann tosar um. Máligleðin er intakt og eingin mynd sýnist vera av handahógvi merkt. Tað er sum um, at hann byrjar av nýggjum hvørja ferð hann málar ein málning. Teir tykjast so ómetaliga frískligir og autentiskir málningarnir har teir hanga og glógva og glitra við óteljandi litbrigdum. Eg rósi listamanninum fyri ta svalligu kolorismuna - “Eg elski litir” sigur hann og brosar lukkuliga meðan hann við aðrari hondini nertir varisliga við óslætta yvirflatan á einum málningi við nógvum marglittum kvadratiskum skapum. Eg kenni hansara myndaheim og veit, at myndevnisliga støðið á júst hesum málninginum er útsýnið úr stovuni hjá listamanninum uppi á Varða í Havn. Tað hevur hann málað óteljandi ferð í síni listaligu starvsleið, ið higartil hevur varað meira enn hálvfjers ár - hann byrjaði í Listaskúla í Íslandi í 1957 (og helt fram á Kunstakademinum í Kbh), men debuteraði longu á Ólavsøkuframsýningini í 1951 og hevur eisini áðrenn tað hjálpt pápa sínum, Williami Heinesen við listprýðingum í Havn - t.d. í auluni í Finsen.
Myndin við útsýninum úr stovuvindeyganum hjá Zachariasi er í veruleikanum sera abstrakt, tí myndevnið er sett upp sum eitt mynstur av litum og skapum. Ein onnur at síggja til fullkomiliga nonfigurativur málningur eitur “Strúkijarnið” og Zacharias ímyndar sær onkuntíð í framtíðini, tá myndin fer at verða seld á Bruun Rasmussen Auktioner undir heitinum “Strygejernet” – ja, Guð viti hvat tey fáa burtur úr tí skemtar hann vælhýrdur og vísir mær hvussu tey trý- og fýrkantaðu skapini í veruleikanum mynda býarpartin við har sum Strúkijarnið er og brádliga meðan hann prátar síggi eg effinett ta gomlu gøtuna við hennara húsum og skotum í myndini. Tað øvugta; at ein navngivin bygd ella fjørður tykist mær púra abstrakt hendir oftari á framsýningini, ið bæði fevnir um klassiskar Zacharias Heinesen myndir og um meira dekorativar/abstraktar myndir og so stendur eisini ein herlig standmynd í vindeyganum av nøkrum greinum, sum listamaðurin hevur funnið í sínum urtagarði og sum er átøk einum dinsosaurusi úr fyrndini og minnir um sirkusfigurarnir hjá Alexander Calder. - Tey, sum hava vitjað William Heinesens hús vita hvussu vakurt og spennandi har er - og tað er ikki minst orsakað av prýðingum hjá Zachariasi. Framman fyri eini meira klassiskari ZH-mynd av Mykinesbygd nevni eg gyllta ljósið í myndunum seinnu árini, har listamaðurin í stóran mun er farin at dyrka mótsetningslitparið gult og violett. Myndin av bygdini fær eina gyllta glæmu, sum uppá meg virkar bæði sorgblíð og lívsfegin við varhuga um myrkrið men sterkum vilja til ljós - myndin er dynamisk, men javnvigar. Tað er sum í onkrum sálmi hjá Kingo, ið aftaná at mála fram alt møguligt myrkur og fortapilsi leiðir okkum fram til tað góða og gevur mær enn eitt høvi at brúka eitt yndissitat hjá Williami Heinesen um hvussu ljósið vinnur á myrkrinum. “Solen skinner paa vaagens vestlige side. En vidunderlig morgen! De smaa støvede og skimlede pakhusruder fører en haabløs kamp for at holde solskinnet ude. Men det er dem for overmægtigt. Det har godhedens sejrrige vælde i sig, det tøer dem op med samt deres grønne mug og teologiske edderkoppespind, ligesom den gode handling tilintetgør smaa menneskers rænker og nederdrægtigheder (s.199 De fortabte Spillemænd).
Kinna Poulsen
Strúkijarnið
Til minnis um Bjarna Restorff
/
Nú útvarpið boðaði frá, at Bjarni Restorff er deyður, átti andlátið í sjálvum sær ikki at komið óvart á, tí mann hevði frætt, at maðurin var illa sjúkur og lá lágt. Allíkavæl var tað ein sannur hvøkkur at hoyra í dag, at týðandi tónaskaldið, dirigenturin og musikklærarin Bjarni Restorff ikki longur er okkara millum. Tað er langt síðan eg sá Bjarna – haldi, at tað var á einari konsert í Vesturkirkjuni, jú tað var fína framførslan hjá Havnarkórinum við orkestri og solistum av Ein Deutsches Requiem hjá Brahms og tað er einki løgið um ein konsertframførsla skuldi vera karmur um seinastu ferðina, eg sá Bjarna, tí tónleikur var í stóran mun tað, ið myndaði hansara lív – serliga kórtónleikur og ikki minst manskórtónleikur, sum hann síðan 1986 hevur dyrkað saman við Tórshavnar Manskóri, ið nú hava mist sín leiðara og góða lívsvin. - Mann kundi sagt so nógv um Bjarna, men mann má hinvegin ansa eftir, at tað ikki verður ov fínt ella uppgjørt, tí so sær mann beinanveg fyri sær sarkastiska eygnabráið daga undan síða fruntinum.
Satt at siga minnist eg best mannin frá teimum festligu fýrsunum, tá eg hitti hann í sambandi við sang. Tað var saman við gentukórinum hjá Paula í Sandagerði; Bjarni spældi klaver og tað gjørdi hann so gjøgnummusikalskt og praktfult, at tað var ein sonn frøi at lurta. Bjarni Restorff hevði ein heilt serligan ans fyri tónleiki og hevur gjørt nøkur av bestu verkunum, sum eru skrivað fyri kór í Føroyum. Eg minnist enn fyrstu ferð, eg hoyrdi Orðini – tað var tá flotta plátan Blátt (1987) var komin og gjørdi hol í sjógv og setti nýggjan standard fyri kórtónleik í Føroyum. Orðini, sum framman undan var ein nýggj og framúrskarandi góð yrking hjá Róa Patursson, var í hesum kórverki tulkað við ekspressivum vakurleika og neyvum gløggskygni. Sangurin tekur seg upp sum úr ongum við stillu og einføldu, unisonu staðfestingini hjá mansrøddunum, at “nøkur orð myrk/ og seta dimm spor, sum letur upp fyri tí kompleksa í tí sjálvsagda, tá kvunnurøddirnar syngja “summi eru ljós/ og kasta ongan skugga” og tá tað seinni í yrkingini verður tosað um “tey orðini, sum leitaðu eftir nýggjum landi er tað eins og eisini tónarnir leita eftir nýggjum landi og gerast rovfuglar við fremmandum eygum. Tað er so framúr væl gjørt við einastandandi skyldskapi millum huglagið í yrkingini og tónleikinum. Tað er ein fragd bæði at lurta eftir og at syngja tónleikin hjá Bjarna Restorff. Í Tarira slapp eg at syngja hansara stórfingna Pater Noster, tað var ein stór uppliving. Bjarni hevur gjørt fleiri onnur góð kórverk; Jeg vil mig Herren lofve, Tjarnareyga, Boðar tú til allar tjóðir og fleiri onnur og harumframt eina rúgvu av útsetingum m.a. til Tórshavnar Manskór, sum í grundgevingini fyri gullmedalju, ið hann fekk handaða frá Tórshavnar Kommunu, verður nevnt hansara lívsverk. Á heimasíðuni composers.fo stendur, at Bjarni fekk stuðul í 2007 til at gera tónleik og skrivaði tá tónleik til tvær útgávur; eina hjá Tórshavnar Manskór og eina hjá Peter Niclasen. Tá gjørdi hann eisini útseting av Norsku Løvu hjá Williami Heinesen fyri symfoniorkestur – Føroya Symfoniorkestur framførdi verkið í fjør heyst.
Bjarni Restorff var 68 ár nú hann andaðist og tað kunnu vit halda vera ov tíðliga. Men so mugu vit eisini bara siga takk fyri Bjarna og alt hansara avrik. Hann var ein original og tað var gott, at hansara heimbýur náddi at heiðra hann fyri “eyðmýkt og nærlagni, og fyri drúgt og slóðbrótandi íkast til tónleika- og mentanarlívið í Havn, verður Bjarni Restorff heiðraður við Gullheiðursmerki Tórshavnar býráðs”.
Veingjabreiði
/
Sigrun Gunnarsdóttir á Norðurbryggjuni
Leygardagin 8.juni klokkan 15 letur framsýning við verkum eftir Sigruna Gunnarsdóttir upp í Norðurbryggjuni í Keypmannhavn. Sambært tíðindaskrivinum er Sigrun Gunnarsdóttir søgusigarit, ið skapar verk, sum snúgva seg um heimið, nærveru, um at leita eftir lyklinum til læst rúm, um trúnna sum fundament, um sorg og umsorgan. Ofta er sjónarmiðið hjá barninum, sum lýsir sín heim við naivum og surrealistiskum myndamáli. Framsýningin heldur fram inntil 22. september – Filmurin Heartist eftir Marionnu Mørkøre og Beintu á Torkilsheyggi er partur av framsýningini, ið eisini verður karmur kring eina listafólkasamrøðu sunnudagin 9.juni, tá Solveig Hanusardóttir Olsen fer at hava eitt viðtal við listakvinnuna.
AICA Listaummælaravirðislønir 2023
/
Aftur í ár fer AICA Danmark – Felagið av kunstkritikarum úr danska ríkinum – at feira danska list við at lata ársins kunstkritikaravirðislønir fyri árið 2023.
Fagnaðurin gongur fyri seg í Kunsthal Charlottenborg 19.juni 2024 klokkan 17. Virðislønarmóttakarar verða vald út av eini dómsnevnd. Vit mugu bíða eftir at vita hvørji vinna, men úrvalsnevndin hevur shortlistað nakrar favorittar og millum hesar er bæði grønlendsk og føroysk list hjá ávikavist Jessie Kleeman og Guðrið Poulsen. Karyatida hjá Guðrið Poulsen er ummælt her: https://www.listaportal.com/tidindi/2024/3/8/froyingar-hava-loksins-fingi-eitt-abstrakt-monumentalt-og-feministiskt-hvusverk
Ársins framsýning
Full of days, kuratorar Julia Rodrigues & Francesca Astesani, Kunsthal Charlottenborg
Butterfly, kurator Esben Weile Kjær, Arken
Kirsten Christensen, Drømmene rider forbi – det haster, Holstebro Kunstmuseum
Ársins listaútgáva
MC Coble & Louise Wolthers: Things Change Anyway, Forlaget *[asterisk] og Breadfield Press.
Rasmus Myrup: The Völvas Bestiary of Best Friends, Rasmus Myrup/Coda Press
Bibliotek for ny kunstteori, Informations Forlag
Ársins listahending
Guðrið Poulsen: KARYATIDA, Monument for kvinder, der er døde i barselsseng, Fuglafjørður
Jessie Klemann: Lone Wolf Runner, performance, Statens Museum for Kunst
Simon Starling: Husbåd til Ho, kunst i offentligt rum, Sønder Ho/Varde Kommune
15. Junifondens særpris til årets kritiker annonceres af fonden i forbindelse med uddelingsceremonien på Kunsthal Charlottenborg. Juryen for Kunstkritikerprisen 2023 består af kritiker og kulturskribent ved bl.a. tidsskriftet Kunstkritikk Louise Steiwer, kunstkritiker ved bl.a. Nordjyske Troels Laursen og rektor for det Fynske Kunstakademi Kristine Kern.
Kunstkritikaravirðislønin 2023 er stuðlað av 15. Juni Fonden.
Summarframsýningin 2024 í Norðurlandahúsinum
/
Hvat munnu komandi ættarlið av føroyingum fara at halda um okkum?
Slóðirnar, ið vit leggja eftir okkum, fara at siga komandi ættarliðum av føroyingum nakað um okkum. Hvørjar søgur munnu fara at verða sagdar um okkum, sum liva nú? Júst hetta snýr ársins summarframsýning seg um, sum listamenninir Christoph og Sebastian Mügge seta upp í Norðurlandahúsinum. Framsýningin Circular Faroe Tales letur upp 7. juni, kl. 16.
Brúktar tannbustir verða til list
Brúktar tannbustir, seyðaskøltar, sokkabuksur og fiskireiðskapur. Hesir og fleiri aðrir gerandislutir eru við í Summarframsýningini 2024, sum svensku-týsku brøðurnir Christoph og Sebastian Mügge hava sett upp. Teir báðir skapa staðbundin listaverk við gerandislutum, sum teir savna saman. Í hesum føri hava privatpersónar latið nakrar av lutunum.
Søgur um Føroyar
Framsýningin Circular Faroe Tales, nýtir klingrutan frásøguhátt og snýr seg um sirklar, bæði úrtøkiligar og ítøkiligar - sum t.d. aliringar. Listaverkini lata so hvørt upp fyri einari rúgvu av søgum um dýrgripir, rusk, sannroyndir, fantasi, sannleikar og misskiljingar og máa burtur markið millum veruleika og ímynding. Saman eru hesir lutir eitt endurljóð av teimum skiftandi virðum og sundurgreiningum, sum eru eyðkenni fyri hvørt ættarlið.
Um listamenninar
Listamenninir Sebastian og Christoph Mügge er føddir í Týsklandi og búsitandi í Svøríki. Saman hava teir fingið í lag fleiri stórfingnar framsýningar, sum eru grundaðar á eina samanseting av lutum, sum teir hava funnið, og teirra egna serstaka tilfari. Við framsýningunum kanna teir, hvussu tvístøður ávirka okkara gerandisdag, ítøkiligu og talgildu slóðirnar, ið eru eftir okkum, tá vit eru farin hiðani, og avbjóðingarnar við søgusiging og reinging av søguligum sannroyndum.
Kunning
Circular Faroe Tales letur upp mentanarnáttina, fríggjadagin 7. juni, kl. 16. Øll eru hjartaliga vælkomin til fernisering, har høvi verður at heilsa upp á listamenninar.
Framsýningin verður opin til og við 11. august.
Eitt sindur um listasummarið 2024
/
Uttanfyri stovuvindeygað pippa ovfarkátir fuglar bara tí tað er summar í fleiri dagar á rað og á septiktanganum í havanum liggur kettan og blundar so eviga vælforeint við tað heila og tað má eg siga, at lítið er at illneitast um ein dag sum hendan. Tað er líka við, at mann gloymir verkfall og stættarsamfelag eina løtu í hvussu er. - Í dag er 1.juni og summar við sól og grønum bøi og tað er ikki bara náttúran, ið spennir seg út, men eisini listin. Nú er tíðin til festivalar, stevnur, konsertir og framførslur av øllum møguligum slagi. Í dag er Norðoyastevna í Klaksvík við kappróðri, fleiri framsýningum og tiltøkum og listasummarið tykist yvirhøvur fult av áhugaverdum listaligum eventum. Í Gallarí Havnará verður framsýning við Zachariasi Heinesen, hon letur upp mentanarnáttina 7.juni klokkan 16. Mentanarnáttina hendir øgiliga nógv, á Landsbókasavninum er m.a. framsýning við myndum hjá Floru Heilmann og í Norðurlandahúsinum letur Summarframsýningin upp klokkan 16 og tað ljóðar sum ein endurnýtsluframsýning í stíli við Spectres, sum nabb teeri gjørdu í 2021, men nú fáa vit at síggja. Á heimasíðu Norðurlandahúsins stendur: Framsýningin eitur Circular Faroe Tales hjá brøðrunum Christoph og Sebastian Mügge, ið seta spurningar sum hvat liggur eftir, tá ið vit fara hiðani? Hvat fara komandi ættarlið at halda um okkum og tað, vit leggja eftir okkum? Svensku-týsku listamenninir, Christoph & Sebastian Mügge, hava við Circular Faroe Tales gjørt eina framsýning, sum rúmar eini rúgvu at søgum, lutum og slóðum eftir føroyingar. Í framsýningini eru m.a. brúktar tannbustir og skrovbein og kjálkabein av seyði. Lutirnir eru fingnir til vega til júst hetta høvið. Myndirnar eru úr myndasavninum hjá Tjóðsavninum. Framsýningin er skipað sum ein sirkuler frásøgn. Søgan endar, har hon byrjaði, og byrjar, har hon endaði; millum alskyns klingrut skap í Føroyum melur søgan í ring. Frásøgnin vísir áskoðarunum bæði dýrgripir og rusk, sannroyndir, ímyndir, sannleikar og misskiljingar, sum saman eru eitt endurljóð av skiftandi virðum og raðfestingum, ið eyðkennir hvørt einstaka ættarlið. Í Steinprenti lata tey eisini summarframsýning upp Mentanarnáttina eins og annað mangt gongur fyri seg, sum kann síggjast í skránni, sí her: https://issuu.com/visittorshavn/docs/mn24_skra_a5_web_04
Fram til 30. juni ber til at koyra sær ein túr til Mikladals at síggja eina framsýning við verkum í gamla skúlanum. Har eru tekningar eftir Hanna Bjartalíð, vatnlitsmyndir hjá Tóroddi Poulsen og litografi hjá Torbirni Olsen, Zachariasi Heinesen, Bárði Jákupsson, Fríðu Matras Brekku, Mariusi Olsen og Tróndi Patursson. Vitjan eftir avtalu við Jógvan Magnusmørk á tlf.: 91 41 40
Í Víngarðinum í Havn letur ein sera summarslig framsýning upp 14.juni klokkan 16-18, tá Fríða Matras Brekku fer at framsýna sínar tølandi vøkru blómuakvarellur og tann næsta framsýningin í Víngarðinum verður eisini summarslig og frísk og letur upp 26.juli klokkan 15-17 við verkum hjá Silju Strøm, Hansinu Iversen, Torbirni Olsen, Randi Samsonsen, Jóhan Martini Christiansen, Nancy Nónskarð Dam og Helgu Djurhuus. Sama dag letur framsýning upp í Steinprenti klokkan 16-18 við nýggjum verkum hjá Anker Mortensen, men áðrenn tað; hósdagin 18.juli lata vit upp framsýningina Fog Swept Cargo – Føroysk list í New York t/r í Østrøm við nøkrum av verkunum, ið eru framsýnd í Scandinavia House á Manhattan í løtuni.
Listafelag Føroya skipar sum á hvørjum ári fyri ólavsøkuframsýningini á Listasavni Føroya, og hvørt ár bjóðar Listafelagið einum nýggjum fyriskipara at gera framsýningina. Í ár stendur Alda Mohr Eyðunardóttir, listakvinna, fyri framsýningini, sum verður við: Anný Djurhuus Øssursdóttir, Bjørk Ellindsdóttir Frýdal, Dan Helgi Helgason í Gong, Femju Haack, GUT// productions & Leikhús SKIFT, Katlu Lave Næs, Lailu Mote, Rannvá Holm Mortensen & Guðrið Poulsen, Sigmund V. P. Zachariassen & Gwenael Akira Helmsdal Carré, Supervisjón, Tróndi Dalsgarð, Vár Samuelsen og Vár B. Árting við RIVA. Listafelag Føroya tók fyrstu ferð stig til at gera eina listaframsýning sum part av ólavsøkuhaldinum í 1948. Síðani tá er framsýningin vorðin ein týdningarmikil og siðbundin partur av ólavsøkuni. Ólavsøkuaftan 28. juli kl. 15 letur ársins ólavsøkuframsýning upp á Listasavni Føroya. 28. og 29. juli er Listasavn Føroya opið kl. 11-20. Framsýningin er opin til og við sunnudagin 18. august, og Listasavn Føroya er opið allar dagar frá kl. 11-17.
Torbjørn olsen - tróndur patursson
fríða matras brekku
Fríða Matras brekku
Føroysk list í Charlottenlund
/
Í dag 1.juni klokkan 14-16 letur upp framsýning við verkum eftir brøðurnar, Torbjørn Olsen, Hans Paula Olsen og Marius Olsen í Galleri Lars Borella í Charlottenlund. Listamenninir eru til staðar á upplatingini.
Tróndur Bogason í uppskoti til Tónleikavirðisløn Norðurlandaráðsins
/
Millum tey tólv verkini, sum eru í uppskoti at vinna Tónleikavirðisløn Norðurlandaráðsins fyri høgt listaligt støði, er Symfoni no 1 & 2 hjá Tróndi Bogason, sum hann skrivaði til Føroya Symfoniorkestur. Virðislønin er 300.000 krónur og latin 22.oktober í Reykjavík. Koyr á Føroyar!
https://www.listaportal.com/tidindi/2023/3/19/slri-1983
Í uppskoti eru:
Danmark
Apolonia Apolonia filmscore eftir Jonas Struck
Om Lys og Lethed eftir Rune Glerup
Finnland
Extinctions hjá Cecilia Damström
Juniper eftir Linda Fredriksson
Ísland
Bewitched af Laufey
The Gospel of Mary hjá Hugi Guðmundsson
Noreg
Brigde eftir Anne Hytta
Stabat Mater hjá Tyler Futrell
Svøríki
Cellokonsert hjá Anders Hillborg
Eros agape philia eftir Sara Parkman og Hampus Norén
Áland
LUFT eftir Peter Lång
Minningarorð um Olivur við Neyst
/
Tá útvarpið í dag boðaði frá andláti Olivurs við Neyst, kom tað ikki púra óvæntað, tí okkurt graml hevur verið um, at hann lá lágt. Fleiri ár eru síðani hann sást í býnum á ferniseringum o.t. Kortini kemur deyðin altíð dátt við, tí nú manglar eitt menniskja, sum plagdi at fylla sítt serliga pláss í okkara tíð.
Olivur við Neyst var ein týðandi listamaður. Hann var føddur í Klaksvík í 1953, útbúgvin á kunstakademinum í Keypmannahavn hjá Richard Winther og Wilhelm Freddie 1975-1979 og gekk síðani tvey ár á listpedagogiskari linju hjá Helge Bertram. Olivur við Neyst var gávaður koloristur, sum málaði bjartlittar kompositiónir við støði í býar- og bygdaumhvørvum – ofta við eini kaleidoskopiskari kenslu, sum Bárður Jákupsson nevnir tað í bókini Myndlist í Føroyum - har myndaflatin hjá Olivuri er býttur upp í eitt fagurlitt mynstur. Hetta sæst t.d. í fleiri av myndunum, sum hann málaði, tá hann var við sluppini Ester fyrst í hálvfemsunum. Myndamálið minnir í hesum føri um klassiskt modernistiskar, kubistiskar og fauvistiskar myndir, men hann málaði eisini rættiliga abstraktar myndir - eg minnist serliga ein gulan málning, sum var á einari framsýning á Den Frie í Keypmannahavn - hann var framúr. Olivur við Neyst hevur starvast sum studentaskúlalærari og -próvdómari: Hann hevur prýtt nógvar bøkur og frímerki og hevur somuleiðis prýtt ymsar stovnar, t.d. Lágargarð, eins og hansara verk eru umboðað í Listasavni Føroya. Ta fínu portrettmyndina her omanfyri av Olivuri hevur Torbjørn Olsen teknað í 1990. Teir vóru vinmenn og høvdu saman við Amariel Norðoy atelier úti á Bakka eins og teir framsýndu saman í hálvfemsunum. Hvíl í friði Olivur, takk fyri listina.
Kinna Poulsen
Tak for kunsten, Erik Heide
/
Kunstneren Erik Heide er død, 89 år gammel. Han var en kendt kunstner i sit hjemland, Danmark, hvor han har modtaget mange hædersbevisninger - han blev blandt andet hædret med Statens Kunstfonds livsvarige ydelse. På grund af det mangeårige og gode samarbejde, som han havde med litograf Jan Andersson og Steinprent, er han også velkendt blandt færøske kunstinteresserede og færøske kollegaer. Hans værker har været med på flere udstillinger i Steinprent og andre steder i Tórshavn.
Erik Heide blev født i 1934 på Mors, hvor han var bosat. Han var uddannet på Kunstakademiet hos Kræsten Iversen, professor på malerskolen, der også var den færøske maler Ingálvur av Reynis lærer. Derefter gik Heide på grafikskolen hos Holger J. Jensen. Erik Heide er mest kendt som billedhugger, han er den kunstner, der har udsmykket flest kirker i Danmark. Erik Heides motivkreds er relativt enkel, mange motiver er tilbagevendende. I kirkeudsmykninger har han ofte taget udgangspunkt i gamle kristne symboler, som han forenkler og moderniserer således, at værkerne får en særligt oprindeligt og inderligt præg.
Én ting er helt sikkert, hvis du var så heldig at møde Erik Heide og gav dig tid til virkelig at møde ham, så glemmer du ham aldrig. Han lignede på en måde sine værker. Der var styrke bag mildheden samt en særlig skarpsindighed i al livstaknemmeligheden. Erik Heide arbejdede, som sagt jævnligt i Steinprent, og da var det en glæde at besøge værkstedet og følge den sindige strøm af stilfærdige, indholdsrige tryk fra hans hånd, medmindre han altså nåede at rive det i stykker, for det gjorde han, hvis han ikke var fuldstændig tilfreds med resultatet.
Selvom Erik Heide elskede at leve, skabe kunst og var nysgerrig i forhold til sin samtid og samtidskunsten, var han også meget bevidst om livets vilkår. Han var enestående interessant at tale med, uanset om samtalen handlede om den syndigt velsmagende kombination af foie gras og Sauterne, vigtigheden af spindende katte, brændte bamser som tegn på meningsfuldheden, universelle pinde eller vægtløse fugle. Alt var meningsfuldt og væsentligt - også en tilsyneladende uanselig smal sti på et litografi, hvor kunstneren gik tur hver dag, indtil han ikke gik der mere. "For stien ender jo" som han tørt og usentimentalt konstaterede i en samtale for nogle år siden. Nu er stien gået til ende. Han vil blive savnet af sine nærmeste og i Steinprent. Tak for samtalen og for kunsten, Erik Heide.
Takk fyri listina, Erik Heide
/
Danski listamaðurin Erik Heide er deyður 89 ára gamal. Hann var kendur listamaður í Danmark, har hann t.d. var heiðraður við lívsveiting frá Statens Kunstfond longu í fýrsunum. Orsakað av samstarvinum, sum hann hevði við Jan Andersson og Steinprent, er hann eisini væl kendur millum føroyingar og millum føroysk listafólk. Hansara verk hava verið við á fleiri framsýningum í Steinprenti og aðrastaðni. Erik Heide var føddur í 1934 á Mors, har hann búði. Hann var útbúgvin á Kunstakademinum hjá sama lærara sum Ingálvur av Reyni hevði; Kræsten Iversen professara á málaraskúlanum. Síðan var hann á grafiska skúlanum hjá Holger J.Jensen, men Erik Heide er mest kendur sum myndahøggari og er tann listamaðurin, ið hevur prýtt flestar kirkjur í Danmark. Myndevnini hjá Erik Heide eru lutfalsliga einføld. Í kirkjuprýðingunum hevur hann ofta tikið støði í gomlum kristnum symbolum, sum hann einfaldar og moderniserar og fær fram eitt serligt upprunaligt og inniligt huglag og tað sama er galdandi fyri grafikkin.
Eitt er vist, at hepnaðist tær at hitta Erik Heide og gavst tú tær tíð til veruliga at hitta hann, gloymir tú hann ongantíð. Hann líktist síni list. Har var ein heilt serlig megi í øllum mildleikanum, eitt serligt gløggskygni í lívstakkseminum. Erik Heide var sum sagt javnan í Steinprenti og tá var tað ein fragd at vitja á verkstaðnum og fylgja við spakuliga streyminum av stillførum, innihaldsríkum prentum frá hansara hond um altso ikki hann hevði nátt at skræða tað, tí tað gjørdi hann um hann ikki var fullkomiliga nøgdur við úrslitið og tað hendi seg javnan.
Sjálvt um Erik Heide elskaði at liva, at skapa list og var forvitin um eitt nú samtíðarlistina, var hann eisini sera tilvitaður um lívsins treytir. Hann var einastandandi áhugaverdur at práta við sama um samrøðan var um foie gras og sauterne, snurrandi kettur, brendar bamsur, universalar pinnar, vektleysar fuglar og list ella um eina smala gøtu á einum prenti har listamaðurin gekk hvønn dag inntil inntil hann ikki gekk har meira. -"Tí gøtan endar jú" – tað staðfesti hann einaferð róliga og ósentimentalt, tá eg prátaði við hann. Nú var gøtan liðugt gingin. Tað verður saknur í manninum millum hansara nærmastu og í Steinprenti. Takk fyri prátið og fyri listina, Erik Heide.
Hárhvøss og konsekvent installatión við surrealistiskum flogi
/
Anný Djurhuus Øssursdóttir í Listasavninum
Hvørja ferð, eg síggi eina framsýning hjá Anný Djurhuus Øssursdóttir, fái eg herðindi, ið umframt spenta gleði bera við sær ein knappligan, intensan grammleika eftir at gerast øgiliga gomul bara tí, at eg vil halda fram við at fylgja við listini og sleppa at síggja hvat henda listakvinnan fer at finna uppá.
Framsýningin hjá Anný Djurhuus Øssursdóttir, TIME OUT OF TIME – A Silent Drama breiðir seg yvir tveir av teimum smærru klivunum í Listasavninum. Framsýningin, sum læt upp í Listasavni Føroya í síðstu viku, er ein sonevnd “Støkk-upp” framsýning - tað er eitt fyribrigdi, ið er mikið brúkt í okkara ótolnu tíð eisini í Listasavninum har tað er vorðið sammerkt við framsýningar, sum er minni í vavi og týdningi enn tær vanligu og sum stinga seg upp ymsastaðni í Listasavninum eitt sindur meira spontant í mun til tær “ordiligu” framsýningarnar. Formatið er brúkt sum sidekick ella krydd aftrat teimum mongu temaframsýningum, sum hesi seinastu mongu árini hava ligið oman yvir Listasavninum eins og ein vælmeinandi men eisini tung og óluftað dýna, har føroysk list hevur verið tulkað og lýst sambært nøkrum fáum nationalum essensum. Fyri at peppa tað formatið upp, eru ymisk samtíðarlistafólk biðin um at hava smáar støkk-upp framsýningar í Listasavninum. Sjálvt um hetta helst hevur økt um virksemi og vitjunartal, er tað eitt format, sum riggar sjáldsama illa í einum so týdningarmiklum stovni sum Listasavn Føroya, ið eigur at halda seg til at skipa fyri fullum og heilum framsýningum í eini vælhugsaðari skrá, sum fevnir bæði siðbundið og progressivt.
Anný Djurhuus Øssursdóttir hevði ivaleyst klárað eina heila og stóra framsýning í Listasavninum. TIME OUT OF TIME - A Silent Drama er í øllum førum ein hárhvøss og konsekvent installatión við surrealistiskum flogi - at síggja til minimal, men við somu dýpd og effekt sum ísfjallið, ið á sinni lá og bíðaði eftir Titanic í kúrrum nærri-mín-Guð-til tín-bláum myrkri. Í tí fyrra klivanum í Listasavninum er ein veggur settur upp við tveimum lyklarholum. Kagar tú gjøgnum tey, sært tú filmar av lutum og innbúgvi í rúmum í dukkuhúsum. Á eystara vegginum hanga síðar, hvítar gardinur allan vegin frá loft til gólv inn í tað næsta rúmið, har ein veggur eisini er settur upp við tveimum veggjalampum. Tað er bara tað og einki meira, men hesi hvítu rúmini tykjast gjølliga hugsað - eisini tilfarsliga. Teir uppsettu veggirnir eru til dømis tapetseraðir við strukturtapeti. Tað er eitt tilfar, vit kenna sum eitt bíligt og praktiskt slag av tapeti, ið var serliga nógv brúkt fyri tjúgu-tretivu árum síðan og tað verður nýtt enn. Tílíkt tapet er so óeksklusivt, ófínt, normcore og vanligt, at tað tykist beinleiðis demonstrativt í listahøpi. Tað er so mikið vanligt í einum umhvørvi, sum dyrkar tað serstaka, at tað verður óvanligt.
Anný Djurhuus Øssursdóttir hevur arbeitt listaliga við rúmum í fleiri ár bæði myndevnisliga, huglagslig, men eisini ítøkiliga í serligum framsýningarrúmum. Fyri nøkrum árum síðani framsýndi hon til dømis í plantasjuni í Havn. Í fleiri verkum hevur listakvinnan viðgjørt heimlig rúm, har at síggja til gamlar fotomyndir eru innlimaðar í ymsar strukturar úr gomlum húsum, tapet, flisar ella linoleumsgólv úr ommuhúsum, ið geva sansaligt og taktilt hugasamband til evnið ella minnið, ið verður viðgjørt. Verkið, sum Anný herfyri hevði við á framsýningini óStilt í Víngarðinum, hevði hetta sama heitið Time out of Time. Hon greiddi mær í hesum sambandi frá, at heitið kemur frá russisk-amerikonsku listakvinnuni og høvundinum, Svetlana Boym, sum skrivaði um reflektiva nostalgi í síni bók The future of nostalgia, ið fatar nostalgi sum eitt annað og meira víðskygt slag av longsli enn bert triviellan longsul eftir gomlum døgum. Nostalgi er yvirhøvur eitt so sera áhugavert hugtak, ið er sera fleirtýðugt og jú ikki nýtist vera hugnaligt og gott. Sambært áðurnevndu Boym kann reflektiv nostalgi snúgva seg um ein djúpan tilveruligan longsul eftir einari aðrari lívsrútmu enn teirri, ið merkir gerandisdagin – tað kann t.d. vera ein longsul aftur til dreymin ella barndómin. Framsýningin hjá Anný krevur av áskoðaranum, at vit hyggja gjøgnum eitt lyklarhol. Støðan gevur varhugan av at lúra, so har stendur tú skammfuktað og sníkir teg at kóla inn í heimaøkið hjá onkrum øðrum. Lutirnir á framsýningini eru um somu tíð sera vanligir gerandislutir; lyklarhol, lampur og gardinur, men einfalda, monumentala uppsetingin, ið ber brá av einum kúrrum og klorinificeraðum Twin Peaks universi ella eini skelvandi sovukamars-cellu hjá Louise Bourgeois, fær teg at hugsa, at her er meira í tí enn sum so. - Bæði lyklarhol og lampur eru sera potent og nógv brúkt symbol ikki minst innan figurativa surrealismu, ið sum kunnugt tók støði í dreymum og frummyndum. Lyklarholið verður nýtt sum symbol fyri okkurt slag av gjøgnumgongd, ið førir til nakað størri, kanska inn til dulvitið og ein annan meira upprunaligan heim. Sjálv lúrarastøðan og dukkuhúsið geva áskoðaranum hugasamband við ósekan og torgreiddan barndóm, varhugan av vaksnamannalívi við øllum tess ósøgdu og óskiljandi merkiligheitum. Her eru nakrar myndir av framsýningini, ið best upplivast á staðnum í Listasavninum, har hon kann síggjast fram til 21.juli. Kirstin Helgadóttir kurateraði framsýningina og helt røðu, tá hon læt upp. Eg hoyrdi ikki røðuna, men giti, at kuratorurin hevur skrivað tekstin um Anný Djurhuus Øssursdóttir í tíðindaskrivi og á vegginum í framsýningini og hetta er ein góður, upplýsandi og hugfarsligur tekstur.
Kinna Poulsen
Eivør í Royal Albert Hall
/
Eivør Mikael Blak, Mattias Kapnas, Per I Højgaard Petersen og
Javnt og samt skara okkara listafólk framúr uttanlands. Herfyri hugtóku føroyskir leikarar áskoðarar í London á kenda Barbicanpallinum og fingu framúr góð ummæli. Fríggjakvøldið 10.mai fara Eivør og tónleikarar at framføra í einum av heimsins kendastu høllum; Royal Albert Hall í Kensington í London. Á heimasíðuni Bands in town verður føroyska songkvinnan søgd at hava eina av heimsins mest hugtakandi røddum. Tað verður spennandi hjá bæði áhoyrarum og teimum framførandi at royna pallin í einari so legendariskari høll sum Royal Albert Hall, ið læt upp í 1871.
Listafólkalønir 2024
/
Nevndin í Mentanargrunni Landsins hevur tikið avgerð um at veita hesum trimum umsøkjarum listafólkaløn í trý ár fyri at arbeiða burturav við ávíkavíst bókmentum, myndlist og leiklist: Rakel Helmsdal, Jóhan Martin Christiansen og Búi Egason Dam.
Bókmentalig faknevnd segði um Rakel Helmsdal: Rakel Helmsdal hevur eitt langt lív sum yrkislistafólk aftan fyri seg og eina røð av útgávum, tilnevningum og heiðurslønum. Hon lýsir í sínari umsókn greiðar og realistiskar ætlanir, sum bæði eru framhald av ymiskum, hon hevur givið út, og áhugaverdar ætlanir, ið víðka hennara breiða mentanarliga virksemi. Tað er eingin ivi um við atliti at tí, sum hon longu hevur avrikað, at nógv og dygdargott tilfar fer at spyrjast burtur úr hennara arbeiði, og at tað verður til gangs fyri ung sum eldri.
Í nevndini sótu Sámal Soll og Paula Gaard.
Myndlistalig faknevnd segði um Jóhan Marin Christiansen Jóhan Martin Christiansen hevur markerað seg á føroyska listapallinum við hugtakandi og avbjóðandi samtíðarlist, sum fevnir um gips, readymades, installatiónir, grafikk og videolist. Hann arbeiðir við estetikki og formi, og verkini rúma søgur og spor eftir fólki og støðum. Jóhan Martin Christiansen er í støðugari menning og hevur ein djúptøknan kunnleika til tilfarið, sum hann arbeiðir við. Hann vísir til eldri listasøgu, samstundis sum hann hevur sína egnu dagsskrá.. Verkætlarnirnar, sum Jóhan Martin Christiansen ætlar at arbeiða við, eru gjøgnumhugsaðar og á høgum stigi. Jóhan Martin Christiansen hevur gjørt vart við seg uttanlands og sýnir regluliga fram á føroyska og danska listapallinum. Trý ára listafólkalønhevði givið honum møguleika at halda áfram við støðugu menningini.
Í nevndini sótu Randi Samsonsen og Sólveig Hanusardóttir.
Faknevndin fyri leiklist, video og film segði um Búa Egason Dam: Búi Dam er eitt djarvt multitalent við eyga fyri pallsterkum søgum, ið aftur og aftur vísa føroyingin á ranguni. Søgur, sum við leiklistarligum snildni ofta megna at lýsa, hvussu tað umhvørvið, vit virka í, fer við okkum menniskju bæði so og so. Her fáa serlingarnir - hesi sárbæru, útsettu, forsømdu og órættvíst viðfarnu, umsíður sína rødd. Búi ferðast óræddur og við hegni tvørtur um fleiri listagreinar. Tað høga listarliga støðið skínur ígjøgnum á øllum leiklistarligum parametrum og eigur sín lut í, at hann so fyrimyndarliga røkkur út um landoddarnar. Og tá hugt verður at teimum avrikunum á altjóða støði (Lykkenborg, Lear Kongur, Látur Medusu, v.m), og teimum, ið standa fyri framman (Eitt nú: Hvørvisjónleikur og Seinasti trælurin), er eingin ivi um, at Búa Dam eigur at fáa eina 3 ára listafólkaløn. Hetta er ein solid íløga í okkara films- og leiklistaumhvørvi. Og ikki minst okkara samfelag.
Í nevndini sótu Bárður Persson, Jonna Fritsdóttir Mortensen og Turið Johannesen.
Inn komu 15 umsóknir.
Endamálið við listafólkalønunum er at bøta um umstøðurnar hjá yrkislistafólkum. Lønirnar verða veittar umsøkjarum við støði í verkevni ella verkætlan, sum eftir nevndarinnar meting hava listalig og faklig dygdareyðkenni. Listafólkið skal í einum trýára skeiði arbeiða burturav við síni list. Listafólkalønin svarar til læraraløn á fólkaskúlans lønarstigi 21, stig 1.