Fríggjadagin læt upp framsýning í Huset i Asnæs við verkum hjá Bárði Jákupsson og Fríðu Matras Brekku. Bárður framsýndi olju- og vatnlitamálningar, meðan Fríða framsýndi vatnlitamyndir og steinprent. Her eru myndir frá framsýningini. Fríða Matras Brekku fer í næstum at hava serframsýning í Steinprenti.
Hósdagin 20.oktober klokkan 17 verða mentanarvirðislønir M.A. Jacobsens handaðar í Reinsarínum í Havn. Tilsamans fimm virðislønir verða latnar, tvær barnamentanarvirðislønir og tríggjar M.A. Jacobsens virðislønir, ið verða latnar fyri fagurbókmentir, yrkisbókmentir og mentanaravrik. Ein nevnd við fimm limum umboðandi býráðið, Fróðskaparsetrið og Rithøvundafelagið, ger av, hvør fær virðislønirnar. Limir í nevnd M.A. Jacobsens frá 2012 og fýra ár fram eru Maria H. Olsen, Erling Isholm og Jákup Jacobsen, vald av býráðnum, Vár í Ólavsstovu fyri Rithøvundafelagið og Malan Marnersdóttir fyri Fróðskaparsetrið. Eingin formaður er í nevndini, men fastur skrivari er býarbókavørðurin.
Í nevndini fyri Barnamentanarheiðursløn Tórshavnar býráðs eru Helena Dam á Neystabø, formaður í mentamálanevndini og fastur limur, Malan Hilmarsdóttir, barnabókavørður á Býarbókasavninum, skrivari og fastur limur, Bjørg Dam og Sólrún Michelsen, valdar av býráðnum, og Hansina Huusgaard, vald av skúlabókavørðunum við kommunalu skúlarnar í Tórshavnar kommunu.
SKRIFTSTØÐ eitur ein nýggj bók, hon er reyð og vøkur, og Tórodur Poulsen hevur skrivað hana. Ummælið stendur í Dimmalætting komandi.
Det færøske jazzband Kátir Kallar er koncertaktuelle i Danmark i denne uge. Fredag d.14. okt. kl. 21.00 spiller de til kulturnat i Færingehuset i København, Vesterbrogade 17A. På lørdag d.15.oktober kl.15 spiller de eftermiddagskoncert i det Nordatlantiske Hus i Odense. Begge koncerter er gratis. Kátir Kallar er en forholdsvis ny gruppe, der spiller nye og ældre kendte Færøske numre, som bandmedlemmerne har arrangeret til jazz. Netop det kendte i en ny jazzet form har gjort gruppens CD Jazzbók Føroya Fólks populær på Færøerne. Kátir Kallar består af de fire kompetente musikere Herluf Lútzen på guitar, Magnus Johannesen på piano. Arnold Ludvig på bas og Rógvi á Rógvu på trommer. After brunch i Nordatlantisk Hus er sponseret af Nordatlantisk erhvervsklub
Julie Sass i Steinprent
Efteråret er kommet til Færøerne og pludselig kan kulden rigtig mærkes i luften på øerne, som langsomt, men rutinemæssigt har indledt årstidens transformation fra saftiggrønt til de dybere gyldenbrune toner, der breder sig over de græsbevoksede bjergskråninger og træerne. Med sig har kulden bragt en sand overflod af storslåede solopgange med høj, rødviolet himmel, og det var netop en af disse underskønne morgener i næstsidste uge, at jeg gik gennem byen til Steinprent, der ligger ved bådehavnen i Tórshavn.
Den fortættede, travle stemning var mærkbar lige fra det øjeblik, jeg trådte ind gennem døren i galleriet neden under værkstedet, hvor de vedvarende lyde fra trykmaskinen ovenpå vidnede om, at et værk var i gang med at blive til
Da jeg nåede op gennem trappen og ind i de lyse arbejdslokaler mødte blev travhedsfornemmelsen yderligere bekræftiget af alle de arbejdende mennesker, de store papirstakke og de mange forskellige skitser, der hang rundt omkring i forskellige farver, der mindede mig om morgenens solopgang. I aktiviteternes centrum midt i værkstedsrummet stod billedkunstneren Julie Sass og var i færd med at koreografere en kæmpestor og meget krævende proces, der efter planen skulle udmunde i bogværket VOLUME RHYTHM MATTER dialogues.
Sammen med trykkere og assistenter i Steinprent; Jan Andersson, Fríða Matras Brekku, Magnus V.Andersson og Louise Aakermann Nielsen har Julie Sass de sidste to uger været i gang med at producere en kunstnerbog, som ud over fire samtaleinterviews indeholder flere heliografiske tryk. Hele bogen skal trykkes i Steinprent, såvel tekst- som billedmateriale. Bogen handler om abstraktion og i dialog med fire forskellige nonfigurative kunstnere, Arturo Herrera, Erin Lawlor, Ann Pibal og Steel Stillman, hvis værker hun synes om, og hvis udtryk er væsentlig anderledes end hendes eget, afsøger Julie Sass begrebet abstraktion.
En del af Julie Sass´ egne svar udmønter sig i de grafiske billeder, som er trykt på farvet papir og som skal sættes ind i mellem med teksterne. Det siger sig selv, at et sådant arbejde kræver megen forberedelse af kunstneren, hvis krav og ønsker lydes - ikke blindt, men med den nødvendige viden og erfaring. Selv om Julie Sass har været meget struktureret og velforberedt, har der været dele af processen, som hun ikke har kunnet forudsige, ligesom hun ikke har været bekendt med præcis hvorledes bogen ville komme til at se ud i virkeligheden. Denne uvished kræver meget både af kunstneren og af hendes allierede. Man skal forestille sig et samarbejde, der i høj grad beror på intuitiv forståelse og grænseløs tillid.
Trykketeknisk er bogen ligeledes en særdeles kompliceret affære, eller som litografen, Jan Andersson gentager op til flere gange i løbet af mine besøg på værkstedet: “Det er et ekstremt projekt”. Det er altså ikke for meget sagt, at stemningen på værkstedet til tider har været spændt de sidste dage. Den langstrakte pause, der gentagne gange blev udløst af mit enkelte, men krævende spørgsmål:” Hvordan går det med bogen” gav også fornemmelsen af en meget indviklet og presset proces og en nagende tvivl, hvorvidt det kunne lade sig gøre og om resultatet ville være godt.
Værkstedet med den erfarne litograf Jan Andersson i spidsen er blevet udfordret til det yderste og det er ellers en litograf og et værksted, der ikke er helt ubekendt med store udfordringer. Efterhånden har Steinprent udgivet flere kunstbøger, bl.a. to bøger med tekster af Søren Ulrik Thomsen med heliografier af Claus Carstensen Dét, hvorom man hverken kan tale eller tie og Lille dæmonologi og to af Tóroddur Poulsens digtsamlinger, og herudover er også andre bogprojekter planlagt, der indbefatter interessante samarbejder mellem billedkunstnere og digtere.
Jeg har i løbet af disse to arbejdsuger fået indblik i en åndeløst spændende arbejdsproces, og jeg har også fået lov til at læse en pdf-version af bogen med interessante og underholdende tekster, af hvilke læseren får et indblik i kunstnerens tanker, men hvor vi også klart fornemmer også hendes suveræne fornemmelse for form og komposition og for sammensætning af dele til et hele, samt den inkluderende og generøse arbejdsmetode, der også præger hendes kuratering af udstillinger og som altså afspejles i det kommende bogværk. Hun er optaget af fællesskabet og af de fælles tanker og idéer, der hele tiden fører os videre i den kollektive proces, som kunsten er. Det er også tydeligt at se hvor åben en person, Julie Sass er i de forskellige samtaler, der forgrener sig på organisk vis i bogen.
Selv er jeg yderst taknemmelig for de mange samtaler med kunstneren i værkstedskøkkenet. Det har været livsbekræftende samtaler, som samtidig var søgende, fulde af uafsluttede fornemmelser og håbefulde anelser om sammenhænge og mening.
I går aftes ringede telefonen klokken 22; det var en sjældent lykkelig litograf, Jan Andersson, der proklamerede: “Nu er den her! Det første eksemplar af bogen er færdigtrykt og det er altså noget helt særligt”.
Eitt øgiligt kjak er komið í kjalarvørrinum av avgerðini hjá Piu Kjærsgaard um at heingja eitt stórt Dannebrogsflagg upp mitt í Fólkatingssalinum. Nógv eru atfinningarsom og halda, at danski tingsalurin gerst meira nationalistiskur við flagginum enn við myndateppinum Som en rejselysten flåde, sum Berit Ann-Mari Hjelholt gjørdi í 1982 yvir sangin av sama navni, sum Helge Rode skrivaði og sum Carl Nielsen setti lag til. Myndateppið er til renovatión og verður til alla lukku hongt upp aftur, eins og flaggið verður tikið niður aftur.
Men tað skuldi jú koma, uppskotið um, at eisini vit eiga at fylgja fyridøminum hjá frúnni Kjærsgaard. Uppskotið er enn bara sæð á Facebook, men allíkavæl, so rennur tað mær kalt niður eftir rygginum bara tankin um eitt andarhald at skula vera fyriuttan stórverkið hjá Ingálvi av Reyni frá 2002, Gjøgnum tíð og rúmdir, sum gjøgnum fleiri ár hevur verið mær ein sannur uggi av stórslignari visión í tí ikki altíð so imponerandi kjakinum, sum hevur verið at hoyrt í Tingvarpinum.
Ingálvur av Reyni var 82 ára gamal, tá hann fekk heiðursuppgávuna at mála eitt stórt verk til Løgtingsalin, sum skuldi hanga á endavegginum. Hann vrakaði ta fyrstu myndina og málaði eina aðra einfaldari og lættari mynd til tingsalin. Tryggingarsambandið Føroyar keypti ta vrakaðu myndina, sum eisini er góð og sum prýðir móttøkuna á Kongabrúnni. Heitið á myndunum báðum stavar frá yrking hjá Janusi Djurhuus: “Gjøgnum tíð og rúmdir”, brot í yrkingini ljóðar soleiðis:
Djúpt í mínum huga
har alfjarar øldir húsast
djúpt í mínum huga
har forfedra fjøldir durva
drálar ein sangur...
í honum hoyrist látur frá leskandi keldum...
í honum andar fleyrið hitt lina og lotið hitt lýggja
í honum dunar øgiligt brim og skakandi stormar...
Myndin hjá Ingálvi av Reyni er hansara tulking, hansara sangur um Føroyar. Hann hevur lagt alla sína vitan og allar sínar royndir í hesa uppgávuna og málað eina abstrakta mynd, so at vit áhaldandi kunnu hyggja at henni og fáa nakað nýtt burturúr.
Yrkingin hjá Helge Rode:
Som en rejselysten flåde
ankret op ved Jyllands bro
under vejrs og vindes nåde
ligger landet dybt i ro.
Hårdt går hav mod bro og stavn
møder Danmarks stille navn.
Hør, hvor blidt det klinger.
Hvor vi stod og hvor vi gik,
kom dit navn, som sød musik
blødt på hvide vinger.
Havombruset yngler landet.
Tusind øer gik af havn,
lod sig bære bort af vandet
for at bære Danmarks navn.
Muntert frem til livets dyst
gennem mulm og strålelyst.
Hil jer, vore skibe!
Flaget blaffer rødt og hvidt.
Her er Danmark, dit og mit,
med sin kølvandsstribe.
Hav og muld skal dansken pløje.
Venner. Hvad vi fik for muld!
Bølgelandets runde høje
tavlet ud i grønt og guld.
Lærken klatrer fra sin seng
i den morgenvåde eng
ad sin jakobsstige.
Med de lyse nætters skær
over stille bøgetræer
åbner himmerige.
Hør det! Husk det, alle danske!
Klar og frodig er vor ånd.
Sproget slutter som en handske
om en fast og venlig hånd.
Værn med vid, hvad hélt er vort.
Sig kun sandhed, jævnt og kort,
gladest ved det milde.
Danskens lov i strid og fred
være ret og billighed,
som kong Volmer ville.
Vinterklart og sommerbroget,
morgenmuntert, skumringssvøbt,
ligefremt og latterkroget
smilbestrålet, tåredøbt.
Det er Danmarks frie sprog,
uden tryk af fremmed åg
frejdig Freja taler.
Eget brød på egen dug,
Danmarks hvede, Danmarks rug,
Dybbøl mølle maler.
Om din frihed vil vi værne,
holde skjoldvagt om din fred,
ofre dig en moden kerne,
fra din jord i tusind led.
Indånd Nordens frie luft,
stilhed sød af blomsterduft,
blæst, som søen salter,
medens vi med trofast sind
sætter al vor gerning ind
Danmark, på dit alter
Foto: Liselotte Sabro
Arnold Vegghamar letur upp framsýning í Galerie Focus fríggjadagin 7.oktober klokkan 16-18 í Lambagerði 1 í Havn við 32 nýggjum málningum. Framsýningin er opin: týsdag til fríggjadag kl. 15 til 18, leygardag kl. 16 til 18, eisini er opið eftir avtalu. Í málningunum hjá Arnold Vegghamar er ein sjáldsom styrki, listarliga fevnir hann frá tí fantastiska, litríka til tað mest erliga, hugtakandi og sjarmerandi brutala, t.d. tá hann málar tey høgu fjøllini har norðuri. Arnold Vegghamar málar náttúruna á Viðoynni, lendingin, bygdin, hamrar og urðar - tað eru ikki vanligar náttúrulýsingar, men heldur persónligar surrealistiskar tulkingar av landslagnum. Tað handlar ikki um, um tað líkist náttúruni, tað handlar um tann innara ósjónliga sannleikan - upplivingar, kenslur, sinnisrørslur og ímynd. Tað vil siga, at mála sinnisstøðuna, tí hetta er ein veruleiki, sum júst er avgerandi fyri tann ovurhugaða og sinnisrørda listamannin. Hansara týðuligu pensilsstrok og sterku litir ímynda tann innara ófriðin og fær alla náttúruna at liva og røra seg.
Konsertin, sum Heiðrikur á Heygum hevði leygarkvøldið í Norðurlandahúsinum man hava verið nakað heilt serligt. Tað skilst á tónanum í fleiri støðulýsingum á Facebook, sum er óvanliga hugaheitur. Og teir sangirnir, sum eg havi hoyrt higartil av útgávuni Funeral benda eisini á, at Heiðrikur onkursvegna hevur funnið seg sjálvan og fær brúkt sítt stóra talent maksimalt. Sostatt er talan um eina sera lívsjáttandi jarðarferð. Tað er sera djarvt av Heiðriki eisini at nýta høvið til at varpa ljós á tað óneyðuga stríð, sum nógv samkynd hava havt og enn hava við sínum kynsliga samleika. Tílíkt kann hava stóran týdning fyri onnur, ung samkynd og harvið fyri alt samfelagið.
Myndir: Eiler Fagraklett
Sjálv var eg uttanlands í vikuskiftinum, og fekk ikki farið á konsert. Men Eiler Fagraklett, formaður í LGBT var til konsert og hann elskaði tað. Hann skrivar á FB: “Eg og maðurin vóru til "jarðarferð" hjá Heiðrikur Á Heygum í Norðurlandahúsinum í gjárkvøldið. Hetta var eitt stórt tónleika og persónligt upplivilsi fyri okkum báðar. Tað hava altíð verið nógv samkynd listafólk í Føroyum - eins og kring restina av heiminum. Men tað er ikki fyrr enn nú, at hesi listafólk veruliga tora at traðka fram og lýsa sítt lív við opnari og erligari rødd, har teirra kynsliga sannføring eisini sleppur til orðanna, og verður ein natúrligur partur av teirra list. Kynslívið er hóast alt ein sera stórur partur av tí, sum ger okkum til menniskju. Heiðrikur Á Heygum er eitt av hesum listafólkum, sum nú veruliga er við at fevna sína sannføring í síni list. Á nýggju plátuni Funeral syngur Heiðrikur um seg sjálvan og um, hvussu hann m.a. hevur roynt at finna sítt fótafestið sum samkyndur føroyingur. Um tað at forelska seg í øðrum manni, um at missa henda kærleika, um at eyðgleiða javngamlan samkyndan drong, sum doyði alt ov ungur, og ikki minst um sína egnu jarðarferð, har vit skulu siga farvæl við skáps-Heiðrik. Eg og Jan-Terjé Simonsen vilja tí takka Heiðriki fyri at siga sína persónliga søgu á henda vakra hátt, sum nýggja plátan ger, og soleiðis royna at gera upp við ta skomm og tann sjálvshatur, sum flestu samkyndu framvegis vaksa upp við. Tað kennist gott at vera við til hansara jarðarferð, har Heiðrikur slapp at jarða sítt innara "monster" ella skápsódjór. Ódjórið, sum liggur so djúpt í okkum øllum samkyndu: "Deep inside me, tries to fright me, tells me I most be wrong. There´s a monster inside of me, doesn´t want no good things for me, wants no one to care for me, wants to eat me in solitary." Ein týðandi útgáva fyri meg, mannin og flest aðrar samkyndar føroyingar! <3
I am wearing black for the occasion, bells are chaining from afar, I made such beautiful arrangements, the end is about to start. I sent myself an invitation, and chose the flowers for it all, I made the needed preparation, performed the ritual. I put lilies on my side, like a new day I will rise, so long, time to say good-bye, free that part inside of me I had to hide, for so long, I place silver on my eyes. I´m wearing black for the occasion, you won´t see sorrow in my eyes, it is a sort of celebration, the clouds have left the sky. I had this beautiful revelation, of someone I forgot to be, this shadow I have been embracing, I had to lay to peace." RIP, skáps-Heiðrikur Á Heygum!
Eg var mær eini listaørindi í Keypmannahavn í vikuskiftinum. Tað var framsýningin Sjá tú blánar, sum skuldi latast upp og so nýtti eg eisini høvið at heilsa uppá vinfólk og síggja framsýningar. Eg spákaði við einum vinmanni yvir um brúnna til Norðurbryggjuna og sá har ta flottu framsýningina Dissonant Thought hjá Hansinu Iversen, sum tykist vera á tremur í hugskotum. Yvirhøvur er hetta ein bulmikil framsýning, sum ikki hevði verið verri um nøkur fá verk vórðu tikin burtur, men eg hugsi, at maksimala lyndið á framsýningini kann vera ein roynd at vinna á øllum tí visuella ganginum, sum framsýningarrúmini í sær sjálvum eru full av. Júst í tí, at tú traðkar inn gjøgnum høvuðsinngongdina er tað næstan sum koma inn í eina religiøsa framsýning. Myndin á endavegginum er krosskend og ljósinnfallið í rúminum sýnast næstan kirkjulig. Fleiri myndir eru millum tær bestu, eg havi sæð frá listakvinnuni, uppiá hongur ein stór reyð, grá, violett, appilsingul, gul og brún mynd og sjálvt um litirnir og formarnir eru nógvir og óregluligir, hevur myndin nakað sjálvsagt og lætt yvir sær, sum bara ein sera dugnalig listakvinna megnar at fáa fram í einum so mikið kompleksum verki sum hesum. Fleiri av myndsamansetingunum rigga sera væl, tað er í fleiri førum sum um, at verkini beinleiðis samskifta sínamillum. Á bakvegginum, sum er múraður, er øgiliga nógv, sum órógvar, eg veit ikki um nakað verk nýtist at hanga har. Harumframt hevur ljóssetingin við sær, at sera ógvusligir skuggar koma undir verkini og tað er spell fyri tær fínu myndirnar. Frá Norðurbryggjuni gingu vit yvir á Pappíroynna yvir til ta stóru listahøllina Copenhagen Contemporary og har sóu vit m.a. videoverk hjá Ragnar Kjartansson og Bruce Naumann, sum vóru hugtakandi at uppliva, ikki minst grøna ljósgongdin, sum Naumann gjørdi í 1970, sum fekk okkum at síggja svimlandi ljósareytt í eina góða løtu. Inni hjá Susanne Ottosen hanga málningar hjá Ian Mckeever á framsýningini Portrait of a Woman. Hetta er ein sera rein og avklárað framsýning við fáum, góðum verkum. Listamaðurin kemur eftir ætlan til Føroya í heyst at arbeiða við eini sera spennandi bókaverkætlan. Framsýningin í Charlottenborg um Pist Protta er sera stuttlig og kann eisini viðmælast. Pist Protta er eitt ógvuliga serligt eksperimenterandi listatíðarrit, sum Jesper Fabricius, Jesper Rasmussen og Åse Eg Jørgensen hava staðið fyri í 35 ár. Tíðarritið er rættiliga anarkistiskt og roynir t.d. ongantíð at hava sama format/stødd osfr. og ofta hevur blaðið verið provokerandi sum t.d. ta ferðina, tá teir settu ein top 100 lista í blaðið, sum segðist vera yvirlit yvir inntøkuna hjá donsku listafólkum, sum sambært blaðnum skuldu eitast at forvinna mest. Men sakin var tann, at tølini í listanum vóru uppfunnin og tá Politiken endurgav listan sum um hann passaði vóru onkur av nevndu listafólkunum ónøgd m.a. tí tey hugsaðu um skattamyndugleikarnar. Framsýningin er sera áhugaverd bæði sum dokumentatión av einum tíðarskeiði, men Pist Protta-fólkini hava eisini savnað listaverk, sum eru við á framsýningini. Ein onnur framsýning í somu ond er á Den Sorte Diamant, bókasavninum og snýr seg um listafólkabøkur. Hon eitur OPSLAG NEDSLAG – Danske kunstnerbøger. Ein listafólkabók er ikki ein bók um list, men ein bók sum list. Listafólkabókin er eitt verk í sær sjálvum, samstundis sum hon kann vera miðlandi.
Hansina Iversen
Hansina Iversen
Fríða Matras Brekku - Sjá tú blánar
Listamannabein
Per Kirkeby - ein listafólkabók
Í grønu gongdini hjá Bruce Nauman
Eitt annað verk hjá Bruce Nauman
Hjá Susanne Ottesen
Eitt av framúrskarandi verkunum hjá Ian Mckeever
Heima aftur í dýrdarveðri
Feigdarboð komu úr Danmark í morgun. Listamaðurin Nils Erik Gjerdevik er deyður. Slík boð eru altíð syrgilig, men í hesum føri verða tey so nógv verri av, at tey koma so knappliga; Nils Erik var í besta aldri mitt í einum sera aktivum listarligum og fjølbroyttum arbeiðslívi, sum hann gekk upp í við lív og sál og við sjáldsomum listarligum gávum.
Nils Erik Gjerdevik var føddur í Oslo í 1962, men hevur í mong ár búð og arbeitt í Keypmannahavn. Hann hevur gjørt fleiri stórar prýðingar bæði í Danmark og aðrastaðni í Norðurlondum, t.d. prýddi hann Operahúsið í Keypmannahavn, Københavns Universitet og Mentanarhúsið Hamar í Noregi, har føroyska Durita Brattaberg er leiðari. Men kontaktirnar til føroyska list vóru fleiri, Nils Erik kendi føroysk listafólk og sjálv hevði eg ta fragd at samstarva við honum í sambandi við ta stóru verkætlanina Grafisk Sambond, sum endaði við einari framsýning í Norðurlandahúsinum fyri júst einum ári síðani. Nils Erik gjørdi í Steinprenti 3 framúrskarandi litografisk verk til hesa framsýning, sum tó, at tey eru abstrakt, eru merkt av frásagnarligum áhuga, sum tú sum áskoðari fært frænir av í teimum horisontalu, widescreen kompositiónunum.
Nils Erik Gjerdevik var ein so ótrúliga mildur, uppmerksamur og fittur maður, samstundis sum hann var sera vitandi og avgjørdur, tá tað kom til hvat hann vildi við listini. Í eini ásannan av, at tað totalt abstrakta í grundini ikki er møguligt, arbeiddi hann við forskjótingum av ymiskum skapum og formligum fyrirbrigdum, sum arbeiða í móti og sabotera hvørt annað, so at áskoðarin støðugt verður fluttur eitt vet víðari í huganum í royndini at fata myndirnar. Umframt málarí og grafikk arbeiddi Nils Erik Gjerdevik eisini originalt og sjálvstøðugt við objektum og standmyndum og relieffum úr leiri. Hann var limur í Den Frie Udstilling og fekk í 2002 Eckersbergmedaljuna. Við samkenslu við hansara kæru takka vit fyri Nils Erik Gjerdevik, friður veri við minni hansara.
Útgávan av stórbæru symfoni no 2, The Earth Anew hjá Sunleif Rasmussen er umrødd í fleiri miðlum. M.a. greiðir Thomas Winther Overby frá verkinum á P2 og tosar við tónaskaldið. Harumframt hevur Sunleif Rasmussen greitt Gunnari Nolsøe frá síni symfoni í Mentanarcaféini. Her eru leinki til sendingarnar. Í donsku sendingini snýr tað seg um The Earth Anew frá 1.35.
http://www.dr.dk/radio/ondemand/p2/p2-puls-2016-09-24/#!/
Kunstavisen - foto Norðurbryggjan
Á Norðurbryggjuni í Keypmannahavn ber framvegis til at síggja framsýningina hjá Hansinu Iversen. Eg havi sjálv ikki verið niðri síðani nýggja brúgvin kom, so eg eigi hugnaliga túrin úr Nyhavn til Norðurbryggjuna á. Inge Scjødt viðmælir framsýningina í Kunstavisen og nevnir m.a. hvussu øðrvísi Hansina Iversen er í mun til sama ættarliðið av donskum listafólkum, hvørs verk í stóran mun eru figurativ.
Framúrskarandi framsýningin SPOR hjá Jóhan Martini Christiansen er framvegis at síggja í Listasavni Føroya. Fleiri greinar og samrøður hava verið at lesa í sambandi við hesa framsýning, her eru nøkur leinki og hava tit ikki sæð framsýningina enn, so farið!
http://artistoftheweek.dk/91-johan-martin-christensen/J
http://www.kunstkritikk.no/artikler/10-sporgsmal-johan-martin-christiansen/
http://www.listaportal.com/tidindi/2016/9/10/jhan-martin-christiansen-spor-fernisering?rq=SPOR
http://kvf.fo/netvarp/uv/2016/09/09/framsning-jhan-martin-nddi-freistina
Ian McKeever kenna føroyskir listaáskoðarar frá tveimum framúrskarandi framsýningum í ávikavist Listasavni Føroya og í Stenprenti. Nú letur framsýning hjá honum upp í Galleri Susanne Ottesen í Keypmannahavn fríggjadagin 30.sept klokkan 17-19.
Paintings 2014 - 2016
30 September - 29 October 2016
Opening Friday 30 September 2016, 5-7 PM
Ian McKeever's recent paintings, Portrait of a Woman, all 2014 to 2016, have a close link to three very large - and in McKeever's work central - paintings from 1994 to 1995 made as an homage to Marianne North, a female British painter and explorer who during the 19th century travelled the world painting exotic landscapes.
Similar to the Marianne North Paintings, the recent works are horizontal in format and appear as divided sequences of light, transparency and bodily presence. Each of the works are made up of three panels similar to the classic triptych form. The central panel is always either black or white and built up out of transparent veils of paint. The side panels on the other hand are more monochrome and consist of visually intense fields of paint in green, deep burgundy, black etc. These coloured side panels seem more dense or blocky in character, and somehow more defined in relation to the raw cotton canvas coming through mostly at the edges of the paintings. Because of the visually different panels, the paintings appear to continually close and open space; a bit similar to doors and windows that are continually shifting positions.
The title of the group, Portrait of a Woman, is alluding to early Italian portrait painting which has been an inspiration for the works. They reflect various formal devices in these early paintings; how the subject is being framed, the softer modelled face, how the figure is being defined in relation to such things as formal clothing, hair decorations, or surrounding architectural features. A primary issue in this dialogue with the portrait genre is how these images redefine the gaze, in the sense that the sitter's head is during the 15th century turned to be full face looking out to the viewer. Arguably this new looking, face to face, is in turn changing the logic of painting and how it relates to the viewer, with consequences that can be followed into the present.
These and other aspects associated with Renaissance paintings of women are reflected in the new works, although not figuratively but in an abstract visual language continuing McKeever's underlying concerns through many years of painting. The paintings are not portraits of "someone", rather they pick up the historical context as a frame for a painting beyond - and yet with traces of - figuration, the body, and the gaze.
GALLERI SUSANNE OTTESEN
Gothersgade 49
DK-1123 Copenhagen
Í heyst verða Baltalond í brennideplinum í Norðurlandahúsinum, har ein røð av videolistaverkum eftir trý framúrskarandi baltisk listafólk. Deimantas Narkevicius, Katrīna Neiburga og Liina Siib verða at síggja.
23. september – 14. oktober Litava: Deimantas Narkevicius
Deimantas Narkevicius (1964) er útbúgvin innan standmyndir, men hevur fyrst og fremst arbeitt við filmi og video. Høvuðsevnið í list hansara er søga, sum hann granskar úr einum subjektivum og nútímans sjónarhorni. Í síni rannsakan av úrvaldum søguligum hendingum hevur hann funnið eina nýggja fatan av kroppsligum og sinnisligum fyribrigdum, og tilgongdin hevur fingið hann at endurskoða sítt egna pláss í heiminum. Deimantas Narkevicius brýtur við ymiskum nýhugsandi frásøguháttum ta linjurøttu søgugongdina og gevur eitt nýtt boð upp á søguna, har fortíð, nútíð og framtíð eru til staðar.
14. oktober – 4. november Lettland: Katrīna Neiburga
Katrīna Neiburga (1978) skapar vøkur, estetisk sterk videolistaverk, sum eru sum eitt slag av mannfrøðiligari rannsókn í menniskjalívinum. Við sínum serligu evnum at eygleiða, skrásetir hon veruleikan við einum bæði kritiskum og skemtingarsomum eygnabrá. Hon skrásetir sosialar støður, okkara felags og egnu søgur, náttúruna, brúkarasamfelagið, brot úr lívum sum verða livað, politiskar dagskráir, menniskjalig sambond og umskapar tað til lýriskar, tíðarleysar, persónligar - næstan abstraktar myndir.
4. november – 25. november Estland: Liina Siib
Videolistaverkini hjá Liina Siib (1963) snúgva seg ofta á ein ella annan hátt um konvensjónir. Hon er hugtikin av tí ókonventionella, av fólki, sum liva uttan fyri vanligar normar og sosialar strukturar. Prostitusjón, brotsverk, sálarlig líðing. Men samstundis eisini av tí konvensjonella, vanliga og banala. Kynsleiklutir, heimalív, lýsingar. Øll sløg av sosialum konstruksjónum verða viðgjørdar við stórari mistrúgv. Liina Siib nýtir alt frá sálargreining til skemt í síni rørandi miðling av hesum evninum.
Tað er á so mangan hátt eitt megnarverk, tey hava fingið í trolið á Tjóðpalli Føroya, ein spildurnýggj, føroysk produktión, sum krevur, at øll spenna seg út av øllum alvi. Tað gera tey av sonnum í nærum hálvan triðja tíma í leikinum Havfrúgvin, og tað er ov leingi, sjálvt um leikurin er væl skrivaður, instrueraður og leiktur - scenografiin er fantastisk, so áskoðarin er væl undirhildin allan vegin. Leiklistarliga hevði leikurin staðið seg betur, um hann var styttur munandi.
Madonna ella hora
Leikurin snýr seg um Olivar, sum orsakað av eini ólukku umborð á trolaranum Froyu er vorðin lamin. Hansara besti barndómsvinur, Hergeir er nú giftur við Lindu, havfrúnni, sum Olivar einaferð elskaði og sum hann helst elskar enn. Hatta við kærleikanum, vinarlagi og sexualiteti er ein áhugaverdur tráður í leikinum, ein annar er einsemi, ein triði er samfelagsligur ella ein kritisk og dystopisk lýsing av samfelagnum og í millum hesar træðrir stinga fleiri onnur evni seg upp av politiskum og religiøsum slag við hópin av tilsipingum og symbolum, sum flóta eins og ein støðugur, heitur undirstreymur til okkum áskoðarar. Góða gamla kvinnureduktiva Madonna ella hora-kompleksið verður luftað, høvuðspersónurin Olivar elskar Lindu so høgt, at hann longu áðrenn hann gjørdist avlamin, varð aseksuellur og umbroytti hana til eina aseksuella havfrúgv uttan hetta altetandi kvinnuundirlívið, sum er upprunin til lív og sum eyðsýniliga enn verður uppfatað sum nakað vandamikið nakað. Mamma Olivar var í sínum edrúastu løtum jarðarmóðir (dupult uha!) og samstundis ein ræðulig femme fatale við snoddi fyri kuvøsuguff, hetta letur jú upp fyri allahanda ødipalum konfliktum og í steðginum hoyra vit Dear little mother hjá Savage Rose afturvið barnadópsdrekkamunninum úti í forhøllini.
Hon er eingin hóttan
Av kvinnuportrettunum í leikinum er Henrietta tann mest dámliga, sjálvt um hon ella kanska júst tí hon er ein typa, hvørs lívslagna eftir øllum at døma er at hava hjáleiklutir sum vaskikona, hjálpari, dóttur, vinkona og elskarinna. Hon er eingin hóttan, ein ævigur parallellfigurur, men á sama hátt sum Frú Linde í Dukkuheiminum hjá Ibsen, hevur hendan kvinnan umframt sínar egnu dreymir og vónir eisini serliga, fína eginleikan at upplýsa hinar persónarnar rundanum, so at vit eisini gerast góð við teir. Leikurin er bestur og mest inniligur, tá prátið millum tey bæði, Olivar og Henriettu, verður milt og hugfarsligt, tá tey halda jól saman. Síðst vit sóu Anniku Johannesen á føroyskum palli var, tá hon spældi dramatisk dominatrix í Stovugentunum í Kommandørhúsinum. Síðst vit sóu Anniku Johannesen á føroyskum palli var, tá hon spældi dramatisk dominatrix í Stovugentunum í Kommandørhúsinum og í mun til henda leiklutin var hesin øðrvísi einfaldur, eyðmjúkur og gerandisligur men eisini hesa ferð spældi Annika sannførandi við hita og humor.
Elegant kompositión
Hergeir, vinmaður Olivar er dámliga inkorpereraður av unga sjónleikaranum, Høgna Olsen úr Klaksvík, Hergeir er ein fittur fýrur, ein hampamaður, sum umframt at hava yvirtikið Lindu, eisini stillar upp sum formaður í Fiskimannafelagnum sum tann álitismaður hann er. Vit fylgja frásøgnini gjøgnum sjey pallmyndir, ið eru elegant komponeraðar eins og eitt tónaverk, har hvør partur hevur sítt eyðkenni og sítt tempo. Stílsliga leggur leikurin út við at vera stálrealistiskur sorgarleikur við politiskum boðskapi, men longu í aðru pallmynd verður realisman brotin, tá ein margháttligur, marrukendur og hugtakandi glantrileikur verður framførdur. Realisman og surrealisman eru báðar sannførandi - tað einasta, sum ikki tykist líka listarliga relevant, er komedian at enda, tá Dagur & Vika og Norðurlandahúsið verða tikin inn sum eitt slag av identifikatiónsleiðandi gadget.
Klassisk kompositión
Sjeybýtta uppbyggingin er klassisk frá byrjanini, har grundkonfliktirnar verða lagdar fram og har áskoðarin verður kunnaður um forsøgurnar til onnur stríðsmál, sum koma fyri seinni í leikinum. Onnur pallmynd er ein symbolsk lýsing av teim sálarligu trupulleikum, sum plága høvuðspersónin við krossfesting og primalari angist fyri kastraktión. Í triðju pallmynd kemur ein víðari útdýping av vandamálunum í leikinum og fjórða pallmynd endar við einari hending, sum ikki skal spoilast her, men sum broytir alt og í restini av leikinum verða tey ymisku viðurskiftini so rundað av.
Stokkar eru úr stáli gjørdir
Pallmyndin byrjar beint har, sum hurðin gongur inn í teaterrúmið. Her er ein smøl gongd úr stáli, ið bæði minnir um leytaran umborð á einum skipi, men sum eisini alt fyri eitt gevur áskoðaranum eina likamliga kenslu av avmarkingum hjá honum, sum situr í rullistólinum. Í Degi & Viku segði leikritahøvundurin, at fyrsta heitið á leikinum var “Leingi livið Fiskimannafelagið”, og leikurin snýr seg nokk so nógv um støðuna hjá fiskimonnunum. Útgangsstøðið er okkara minkandi fiskigrunnar og tann eirindaleysi grammleiki, sum hevur oytt hesar grunnar, havfrúgvin verður symbol fyri náttúrutilfeingið, náttúruundrið, sum vit fyrilitarleyst skræða í okkum. Kapitalistar hava havt ein aktivan lut alt tað eg veit bæði í samfelagnum, men eisini í listini. Ein av barndómsins fyrstu og sterkastu sjónleikaupplivingum var fyri mítt viðkomandi útileikurin Trælalív (1977), har kapitalisturin jú er fanansskapurin og íbirtari til alla elendigheit og hugburður høvundans tykist ikki nógv broyttur hesum viðvíkjandi.
Ground control to Major Tom
Annars er fanansskapurin í leikinum Havfrúgvin fleirtýddur og nokk so listarligur eisini. Á einum abstraktum støði snýr hesin leikurin seg um listina, um listarliga skapan og tess fortreytir. – “Eg havi altíð hildið, at myndir eru meira livandi enn verulig menniskju” sigur tann diabolski svenski filmleikstjórin Swedenborg, ið dagar fram á einum skíggja og brádliga opinberast sjálvur Faust fyri okkara innara eyga og vit fáa ein varhuga av, at leikur neyvan fer at enda væl. Men meðan menniskjuni líða sosialan og sálarligan húsagang, so trívist og mennist listin. Sum ein einsamallur Major Tom í sanginum hjá David Bowie ella ein Dr. Strangelove hjá Stanley Kubrick sveimar Olivar uppi yvir øllum, sum hann sær og lýsir, skapar og oyðileggur. -“Ein sum dyrkar galskapin, perfektionerar lýtini, fær sum frá líður hunang at drýpa niður av mánanum” sigur Olivar við Lindu, tá hann greiðir henni frá muninum millum seg og Hergeir. Hjálmar Dam spælir so væl og hann líkist so nógv Jóanesi Nielsen, eisini í mátanum, hann tosar, at tað er heilt ótrúligt.
Eitt stórverk
Spurningurin er hvørt Jóanes Nielsen og Eyðun Johannesen og alt teirra valalið á Tjóðpalli Føroya fáa hunangin at drýpa niður yvir áskoðararnar hjá Havfrúnni og her er svarið eitt avgjørt ja! Bæði Jóanes og Eyðun eru í toppformi, leikurin er fullur av poesi og av stuttligum one-line´arum, sum sita ómetaliga væl. Sum áður nevnt haldi eg, at leikurin kundi verið styttri, fyrsta pallmynd er ov drúgv og ov nógv persektivleyst prát er um t.d. føroyska samfelagið og leikir í Sjónleikarhúsinum í sekstiárunum, hetta ber brá av nostalgi og er grundini anakronistiskt, tá nú høvuðspersónarnir eru í 30´unum. Einki av hesum forðar tó fyri, at Havfrúgvin er eitt relevant, leiklistarligt stórverk og tað eiga øll tey luttakandi sín leiklut í. Sjónleikararnir eru allir góðir, serliga Hjálmar, sum er í fokus alla tíðina. Umframt tey nevndu, spælir Beinta Clothier Linda við sansaligari nærveru, Eyð Matras spælir ólukkuliga móðirin við óbehagiligum vónloysi, Súsanna Tórgarð er elegant í leiklutinum sum lýtaleys vermóðir úr hægstu stætt, og so skal Páll Danielsen rósast fyri, at hann soleiðis manar fram ein persón, sum eg svørji, at eg persónliga havi møtt á onkrari konfirmatión ella barnadópi. Tey bestu beistini eru nú einaferð tey menniskjansliggjørdu beistini og verfaðirin hjá Pálli Danielsen er ein úthálaður liberalistur, gamaní, flosnaður í kantunum av spekulatión og grammleika, men hann er eisini verðinsmaður og fittur aftrat.
Smá konsentrerað tableau
Pallurin hjá Sámali Blak er á altjóða støði. Hann er modernaður, einfaldur við stórum árini. Pallurin sýnist risastórur, meðan maðurin í rullistólinum hinvegin sær elalítil í hvítum einkisleika - tað er rørandi og ómetaliga flott gjørt. Úttrykkið er um somu tíð maritimt og surrealistiskt. Ljósabláu ballónirnar til barnadópin minna um boyur og yvirhøvur er sjógvurin sera nærverandi í leikinum. Ikki minst gjøgnum ljóðsíðuna, sum tann dugnaligi Jens L.Thomsen stendur fyri. Í fleiri førum var pallur, ljós (Turpin N.Djurhuus), ljóð og mátin, sum leikararnir fluttu seg á pallinum átøkt videoinstallatiónum eins og smá, konsentrerað tableau við stórum eksistentiellum innihaldi - eitt sindur sum í Operation Valentine hjá Det Ferösche Compagnie. Filmarbeiðið hjá Heiðriki á Heygum var somuleiðis á høgum støði og gevur leikinum ein samansettan, postmodernistiskan dám, sum eisini er rættiliga kompleksur. Hesin áskoðarin kundi hugsað sær at sæð leikin einaferð aftrat. Fyribils havi eg keypt mær bókina, sum Mentanargrunnur Studentafelagsins gav út.
I Glostrup Kunstforening 1.oktober-2.november
Udstillingstitlen, “Sjá tú blánar” stammer fra et digt fra 1920 af den færøske nationaldigter, Hans Andrias Djurhuus, hvis åbningslinie direkte oversat lyder: “Se du blåner som himlen og du rødmer som blod, men det hvide er fossens, bølgens, vinterens lyd”. Digtet er henvendt til Merkið, det færøske flag, hvis røde, blå og hvide farver danner en form for koloristisk og idémæssigt udgangspunkt for udstillingen med grafik, foto og maleri, som udgjorde årets sommerudstilling i Steinprents galleri i Tórshavn og som er blevet ændret og udvidet en smule til udstillingen i Glostrup Kunstforening.
Her vises værker af færøske og danske billedkunstnere: Zacharias Heinesen, Fríða Matras Brekku, Jóhan Martin Christiansen, Tóroddur Poulsen, Tróndur Patursson, Ásmundur Poulsen, Claus Carstensen, John Kørner og Peter Carlsen. I et land uden national suverænitet er flaget et vigtigt symbol, som er præget af en tilsyneladende lidt overdrevet ærefrygt. Da Claus Carstensen brugte flaget i et værk til udstillingen Klaksvikaffærer i Nordens Hus i Tórshavn, kom der flere protester fra færinge, som var kede af, at flaget blev udsat for spot, hvilket i grunden ikke var tilfældet, nærmest det modsatte, bedyrede kunstneren, som gentagne gange har arbejdet med flag, og som også på udstillingen har litografier med, der omhandler flag. Hans nye, grønne litografiserie med såkaldte “Dyregørelser” er ligeledes repæsenteret på udstillingen, de handler om gradueringer afbegreber som kultur, bevidsthedsopståen, selvbevidsthed og det særligt menneskelige. Der findes en aforisme, der siger: At leve er at tabe terræn. Det skal forstås på den måde, at forskellen mellem mennesket og dyret er, at mennesket er bevidst om, at det ikke lever i et åbent, endeløst terræn, men ser sig selv tabe terræn – modsat dyret, der ser et åbent, uafgrænset, tidløst landskab, hvor der ikke er et ’før’ eller et ’efter’ og derfor heller ingen dødsbevidsthed.
Den færøske nationaldag Ólavsøka (på dansk: Olaj) afholdes hvert år d. 29. juli i Tórshavn. Som noget ganske nyt har statsminister Lars Løkke Rasmussen bestemt, at den dag skal være officiel flagdag i Danmark. Men da den nye flagskik skulle initieres, var det et helt ukendt flag, der bl.a. vajede over Børsen. På grund af en fejl - vistnok begået af en svensk flagsyerske - var der blevet byttet om på den røde og den blå farve. På sin facebookside bemærkede statsministeren tørt, at flagbommerten på pinlig baggrund understregede hans oprindelige pointe om, at vi har behov for at vide mere om hinanden i Rigsfællesskabet.
Sjá tú blánar er i sig selv et eksempel på hvor fortræffeligt et færøsk dansk samarbejde kan tage sig ud. Færøernes Grafiske Værksted, Steinprent blev rent faktisk grundlagt som et resultat af samarbejdet mellem den danske litograf, Jan Andersson og Færøernes Kunstmuseum, der dengang var under ledelse af billedkunstneren Bárður Jákupsson. Siden er der løbet meget vand i åen, og de fleste af de gode, færøske billedkunstnere har efterhånden nydt godt af Steinprent, af at arbejde dér og af samtaler og samarbejde med deres danske kollegaer.
Fríða Matras Brekku har været med alle årene som en vigtig del af værkstedsteamet, men hun har herudover sin egen kunstneriske produktion med akvarel- og grafikarbejder. Med tanke på Færøernes mange får, er det interessant hvor lille en rolle de har spillet som motiv i den færøske kunsthistorie. I Fríða Matras Brekkus værker er fårene hovedmotiver og udstillingen byder på en litografiserie af stemningsfulde og humoristiske fårebilleder. Nestor i færøsk billedkunst er Zacharias Heinesen, som i et halvt århundrede har været en pioner i forhold til at definere det færøske, koloristiske landskabsbillede. Af andre færøske motiver er der også dele af den spektakulære litografiserie, “The Whale Killing Project” af John Kørner, der puster nyt liv i nogle traditionelle færøske motiver. Et par af motiverne af bl.a. hvalfangst og høbjærgning har han fundet i den færøske fotograf, Ásmundur Poulsens sorthvide fotos fra midten af sidste århundrede, som også er med på udstillingen. Den nytænkende færøske digter og billedkunstner, Tóroddur Poulsen udstiller en række poetiske, monokrome træsnit, der forestiller ham selv på vej over i blåt og når man har sagt blåt, kan man jo næppe komme udenom Tróndur Patursson, hvis ultramarineblå blå malerier udtrykker den kosmiske følelse af uendelighed, som Patursson følte sig hensat til under sine mange, lange sørejser. Det er ikke til at sige det, om Peter Carlsens litografier, der forestiller to fly og et flagselv, indeholder nogen form for politisk kommentar, men selvportrætterne, hvor kunstneren skærer grimasser, er en kommentar til vores tid, for grimasserne inkorpererer de syv dødssynder, som blev opfattet som utilgivelige af oldkirken, men som ifølge kunstneren anses som en slags dyder i nutidens samfund.
Udstillingens yngste deltager er Jóhan Martin Christiansen, der er uddannet på kunstakademiet i Malmø, og som i september udstiller på Færøernes Kunstmuseum. Han har to grafiske værker med, men arbejder mest med gips, tekstil og video. Hans konceptuelle, procesorienterede og materialebevidste tilgang ét af flere tegn på, at færøsk kunst er i stadig bevægelse og forandring.
Claus Carstensen: Klaksvikaffærer (2010)
I. Ynskja tygum danska stjórnaruppskotið sett í gildi?
II. Ynskja tygum loysing Danmarkar og Føroya millum?
Í morgin eru hálvfjerðs ár síðani 14.september fólkaatkvøðuna um hasar báðar spurningarnar í einum stjórnarskipanarmáli, sum síðani hevur elvt til eitt ævigt kjak í okkara samfelagi, ei undur í tí – úrslitið varð sum kunnugt diskvalifiserað. Um nú vit hugsa okkum, at onkur gjørdi tað sama við Brexit meirilutan, tvs. skrottaði hann, kann eg ikki ætla gløðandi nationalismuna, sum spurdist burturúr hesum.
Sjálvt um bretska úrmeldingin tykist stak illa hugsað og hóast heimurin er soleiðis skikkaður í løtuni, at skilabest tykist vera at halda saman uppá allar skilagóðar felagsskapir, so er ein avgerð ein avgerð. Tað, sum er mest troyttandi við heimliga kjakinum, er undirliggjandi kravið um sannføring, at mann skal vera hugsjónarliga staðsett á einari av síðunum, tað ber mær ikki ordiliga til, eg vil bæði hava loysing og samband og sosialan hugburð í senn!
Eg eri sjálv útbúgvin á donskum universiteti og ta útbúgvingina fegnist eg um at hava fingið við donskum SU, á donskum kollegium osfr. Keypmannahavn er mín høvuðsstaður nummar tvey aftan á Tórshavn, men samstundis vil eg gjarna, at mítt ríka land heldur uppat at taka í móti blokkstuðuli, tá gamla Danmark nú til dømis ikki tykist hava ráð til at gjalda SU og kontantstuðulin er vorðin munandi skerdur. Eg skammist um, at vit flyta okkara fangar til Danmarkar júst sum vit í øldir gjørdu við teir av okkara medborgarum, sum vóru sálarliga sjúkir og bóru brek.
Samstundis harmist eg um, at danskt, sum er eitt gott mál at duga, ikki minst um hugsað verður um málsligar førleikar í norðurlondum, verður systematiskt niðurlagað her á landi. Sum skilst eru fleiri ár síðani, at danskt varð lisið sum linjufak á Læraraskúlanum, og eg havi nú næmingar á miðnámi, sum hava ilt við at skilja danskt á eleveraðum fakmáli - og enn fara flestøll til Danmarkar at lesa. Tú skalt vera nokk so stívrendur, um tú fegnast um minkaðar førleikar soleiðis sæð, at tað sum vit sleppa av við av donskum pr automatikk er vunnið hjá føroyskum - og eg haldi tað vera eitt sindur hugstoytt soleiðis at uppliva gjónna millum ideologi og veruliga gerandisdagin. – So mugu vit gera føroyskar bøkur! Ljóðar skilagóða mótargumentið, og jú. gamaní, men enn hava vit ikki eitt nóg fjølbroytt úrval av føroyskum bókmentum, sum kunnu lesast innan allar lærugreinar. - Vit asfaltera meðan vit koyra ljóðar eitt annað frískligt argument, jú tað er eisini fínt, men sum gongdin er nú, kunnu vit jú risikera, at føroyingar ikki skilja sítt egna sjónvarp, tí at so nógvar danskmæltar sendingar eru har. Altso hví ikki fyrst tryggja tann stovnin við pengum, so at ráð verða at gera ivaleyst av føroyskum barna- og vaksnamannatilfari, áðrenn tað danska verður avhøvdað?
Í mínum hugaheimi eru eingir trupulleikar við at góðtaka tann søguliga føroysk-danska sameksistensin og tá eg lesi eitt gamalt jólakort frá ommu mínari av Eiði, sum skrivar “Góva Kinna”, tí hon ikki lærdi at skriva føroyskt í skúlanum og tessvegna skrivaði ljóðskrift, hugsi eg, at vit eru komin ómetaliga langt við føroyska málinum. Men vit koma ikki nógv longri uttan mentala og fysiska rúmligheit, í staðin fyri at seta lingvistiskar og ríkisrættarligar múrar kring Føroyar kunnu vit við skili arbeiða við opinleika, samstundis sum vit seta fram sjálvsøgd krøv um suverenan ríkisrættarligan avgerðarrætt í Føroyum. Vit skulu sjálvi taka okkum av okkara kriminellu og vit skulu halda áfram við okkara góða samstarvi við danska lækna- og lógarverkið. Vit skulu eftir førimuni taka í móti flóttum og yvirhøvur gera okkara skyldu sum sjálvstøðugt, ríkt land í heiminum. Vit skulu ikki seta okkum millum tveir stólar, men uppfinna ein nýggjan rúmligari og meira tíðarleysan stól, sum kanska er eitt sindur lættari at reisa seg uppúr enn tungu, brúnu lenistólarnir hjá verandi politisku flokkunum í Føroyum við teirra av handahógvi merktu antin/ella argumentum.
Komandi leygardag og sunnudag, 17. og 18.sept. klokkan 12-16 bjóðar listakvinnan Ingun Hansen øllum áhugaðum at koma at síggja hvat hon hevur fingið burturúr sínum uppihaldi í Listamannahúsinum hjá Janusi Kamban í Klokkaragøtu 42. Ingun er føroysk, men hevur búð leingi niðri, har hon eisini tók útbúgving á Fyns Kunstakademi og Århus Kunstakademi. Tíðina í Listamannahúsinum hevur hon arbeitt við olju- og akverelskitsum. Ingun Hansen hevur havt fleiri framsýningar í Føroyum, m.a. í Listasavninum í 2000 saman við m.a. Aggi Ásgerð Ásgeirsdóttir. Uppihaldið í Listamannahúsinum er stuðlað av Dansk-Færøsk Kulturfond, Mentanargrunni Landsins og Tórshavnar Kommunu.
Jóanes Nielsen hevur gjørt tað aftur. Hesuferð við einum maritimum trýkantsdrama, sum trykkprøvar karmarnar á Tjóðpallinum.
Leygarkvøldið 17. september hevur HAVFRÚGVIN eftir Jóanes Nielsen heimspremieru á Tjóðpallinum og lagt er upp til eina stórhending bæði so og so. HAVFRÚGVIN er eitt stórfingið maritimt trýkantsdrama um tær stóru kenslurnar, kærleika, vinalag, familjubond, brostnar dreymar og djúp loyndarmál úr fortíðini.
Á stálpallinum - millum kærleika og fiskivinnu - hitta vit Olivar, ið gjørdist avlamin á trolaradekki‚ hvørs einasti reiðskapur nú eru kjafturin og myndatólið. Gjøgnum hansara kritisku eygu, og sambondini sum hann hevur við familju og kenningar, uppliva vit Føroyar í dag.
HAVFRÚGVIN er ein nútíðarleikur um kærleika‚ dreymar og líkasælu, har sambond knýtast og slitna og lívið fer sína kós. Jóanes Nielsen setur sjóneykuna á menniskja í vakstrarsamfelagnum Føroyar 2016.
Talan er um eina stóra uppseting, sum við sterkum kenslum ljósið, video, ljóði og tøkni trykkprøvar karmarnar á Tjóðpallinum, sum ongantíð áður.
Leikstjóri er Eyðun Johannessen og afturat sær hevur hann hesuferð eitt heilt serstakt toymi av ungum og dugnaligum føroyskum listafólkum. Altjóða pallsniðgevin Sámal Blak ger pallmynd og búnar. Sámal hevur gjørt pallmyndir til operur, sjónleikir og konsertir kring heimin og hevur vunnið fleiri virðislønir. Tónaskaldið Jens L. Thomsen, ið vit m.a. kenna frá bólkinum ORKA, ger tónleik og ljóðmynd. Filmsleikstjórin Heiðrik av Heygum, ið gjørdi ræðufilmin SKULD og videoløg fyri m.o. EIVØR og BYRTA, stendur fyri videoframleiðslu. Turpin N. Djurhuus stendur fyri ljósdesigni og Gunn Reginsdóttir Joensen er koreografur.
LEIKARAR
Hjálmar Dam, Høgni Olsen, Beinta Clothier, Annika Johannessen, Eyð Matras, Súsanna Tórgarð og Páll Danielsen
LEIKSTJÓRI Eyðun Johannessen
PALLMYND OG BÚNAR Sámal Blak
TÓNLEIKUR OG LJÓÐMYND Jens L. Thomsen
LJÓSDESIGN Turpin Napoleon Djurhuus
VIDEO Heiðrik á Heygum
Atgongumerki kunnu keypast á www.tjodpallur.fo og sum nakað nýtt verður avsláttur latin til ung undir 25 ár og lesandi.
Listaportal - kip@glasir.fo
