Samrøður um mjørka enda 25.juli

Samrøður um mjørka NORDATLANTENS BRYGGE - sidste dag søndag 25.juli - Læs katalog her: https://www.nordatlantens.dk/media/3194/samtaler_om_taage_katalog.pdf

Sunnudagin 25.juli er síðsti dagur hjá framsýningini Samrøður um mjørka í Norðurbryggjuni. Hon hevur verið ómetaliga spennandi at arbeiða við frá hugskoti til veruleika. Eg haldi sum heild, at fólk hava skilt, at talan ikki er um einastu myndina av føroysku samtíðarlistini, men at tað júst er ein samanseting av fleiri møguligum samansetingum. Sum eg greiddi Leif Láadal frá í Nón, er framsýningin á ein hátt gjørd í blindum, soleiðis at skilja, at mann sum kurator ikki veit akkurát hvørji verk, tú fært - jú, onkur verk eru eldri og tey havi eg sæð áður, men meginparturin av framsýningini er framleiddur júst til framsýningina og tá er tað serliga spennandi at síggja hvussu verkini samskifta. Um hesar samrøður í mjørka kynda í nakran glotta og tað haldi eg sjálv, at tær gera. Túsund takk til listafólkini og til Steinprent fyri at gera tað, tey gera. Rannva Kunoy, Hanni Bjartalíð, Hansina Iversen, Jóhan Martin Christiansen, Randi Samsonsen, Dennis Agerblad, Svend-Allan Sørensen, Alda Mohr Eyðunardóttir, Julie Sass og Steinprent, (Claus Carstensen, Ian McKeever, Mie Mørkeberg, Knud Odde, Bjarne Werner Sørensen, Torbjørn Olsen, Marius Olsen, Bárður Oskarsson, Silja Strøm, Fríða Matras Brekku, Bjørn Nørgaard, John Kørner, Anna Seppälä, Zacharias Heinesen, Zven Balslev, Bárður Jákupsson, Tróndur Patursson, Øssur Johannesen, Carl Jóhan Jensen, Peter Laugesen, Tóroddur Poulsen, Peter Carlsen, Anker Mortensen, Jonas Hvid Søndergaard, Erik Heide, Kathrine Ærtebjerg, Kirstine Roepstorff og Margrethe Odgaard). Takk eisini til Norðurbryggjuna - ikki minst Karina Elsbudóttir, Heiðar Kára Rannversson, Birgir Thor Møller og fyri at trúgva uppá mítt hugskot og fyri at hjálpa mær at gera tað til veruleika. Takk eisini, Mai Misfeldt fyri alla hjálp til katalogið og takk Torben Eskerod fyri tær fínu myndirnar.

https://kvf.fo/non?sid=117040

Uppiá Foto: Torben Eskerod

Svend Allan Sørensen: Have you ever seen the rain Foto: KP

Hanni Bjartalíð Foto: Torben Eskerod

Alda Mohr Eyðunardóttir Foto: Torben Eskerod

Úr ummæli hjá Mai Misfeldt. Kristeligt Dagblad

Randi Samsonsen Hanni Bjartalíð Foto: Torben Eskerod

Hanni Bjartalíð Foto: Torben Eskerod

Rúmið uppiá Foto: Torben Eskerod

Hanni Bjartalíð Foto: Torben Eskerod

Hansina Iversen Foto: KP

Niðriundir Foto: Torben Eskerod

Úr ummæli hjá Mai Misfeldt

Rannva Kunoy Foto: Torben Eskerod

Julie Sass Foto: KP

Steinprentveggurin Foto: Torben Eskerod

Tróndur Patursson Foto: Torben Eskerod

Dennis Agerblad Svend-Allan Sørensen Foto: Torben Eskerod

Dennis Agerblad Foto: KP

Jóhan martin Christiansen Foto: Torben Eskerod

Jóhan Martin Christiansen Foto: Torben Eskerod

Mai Misfeldt, ummælari gav framsýningini 5 stjørnur í sínum væl skrivaða ummæli í Kristeligt Dagblad https://www.kristeligt-dagblad.dk/kultur/der-sker-noget-mog-nord

Bókmenta- og listatiltak í húsinum hjá Karli í Norðagøtu

Forlagið EKSIL skipar fyri fernisering og upplestri í húsinum hjá Karli í Norðagøtu fríggjadagin 16 juli kl. 16.00-20.00. Heitið á tiltakinum í ár er: Always Coming Home - OCEANIC CONNECTEDNESS - eitt bókmenta- og listatiltak.

Vit eru ikki einsamøll, tað ikki-menniskjaliga: bakteriur, virus, doyggjandi plantur, tungmetall og alskyns djór eru partar av okkara likami. Hvussu kunnu vit liva við plastikkinum, dálkingini, burturkastinum, ið granskarin Mikkel Krause Frantzen hevur kallað hyperabjekt, frá hugtakinum hyper og abjekt, ið umboðar ein heim á tremur av óynsktum og monstrøsum materialiteti, ið vit ofta ikki hava tamarhald á. Vit eru áhugaði í materialiteti, tøkni, í nýggjum háttum at droyma. Vit kanna hetta við ymiskum tilfari, so sum tekstil, geopoesi, videolist, performance, grótbroti, og 3D prenti fyri at endurhugsa og endurskapa eina aðra fatan og onnur viðurskifti í mun til okkara ‘meiri enn menniskjaliga’ heim. Tað hevur týdning hvørjar søgur siga frá søgum, hevur Donna Haraway sagt. Hvussu siga vit frá øðrum søgum, frá havsøguni, tekstilsøguni og øðrum søgum um heimin?

Skrá - fríggjdagin 16. juli kl.16.00:
- Kim Simonsen og Alda Mohr Eyðunardóttir motivera dagin.
- Upplestur uttanfyri.
- Performance v. Ba Bladh (SV).
- Listarligur og bókmentaligur gongutúrur í Norðagøtu úr grótbrotinum til fjøruna.
- Vit bjóða suppu i húsinum hjá Karli og eina øl.

Sjá nú stígur sólin - vernissage og nýtt

Leygardagin læt summarframsýningin SJÁ NÚ STÍGUR SÓLIN upp í Víngarðinum við verkum eftir Torbjørn Olsen, Randi Samsonsen, Hansinu Iversen, Silju Strøm og Jóhan Martin Christiansen. Framsýningin er opin til og við 7.august. Hósdagin koma nøkur nýggj verk hjá Jóhan Martini Christiansen aftrat framsýningini (sí niðast). Víngarðurin er opin hósdag til sunnudag Kl 12.00-00.00 (fríggjadag og leygardag til 02.00). Í juli verður opið til miðmála hósdag til sunnudag frá klokkan 12-16. Miðmálin er 5 smáir rættir fyri 165.

SJÁ NÚ STÍGUR SÓLIN: Heitið á framsýningini stavar frá einum nógv elskaðum og sungnum sálmi við lagi eftir Oluf Ring, sum danski presturin, Jacob Knudsen skrivaði og sum m.a. Mikkjal á Ryggi føroyskaði. Sálmurin snýr seg heilt einfalt um hetta, sum hendir hvønn tann einasta gudsskapta dag, nevniliga at sólin rísur upp úr havsbrúnni, at nátt broytist til dag. Sálmurin minnir okkum á at síggja sólina og viðurkenna undrið í gerandisrutinuni, tá sólin fær loft og bylgjur at glógva og yrkjaraegið kann anda frítt, tá ljósur dagur hevur tikið yvir eftir myrka nátt. Aftaná ein langan og kaldan vetur kemur summarið væl við og tessvegna er eisini Summarframsýningin í Víngarðinum full av takksemi yvir summarsins ljós og litir. Vit fegnast um teir føgru litirnar í málningunum hjá Torbirni Olsen. Tað størsta verkið á framsýningini er Golden Balls hjá Randi Samsonsen, sum er eitt slag av tvíburðarverki hjá Dont Touch My Silver Balls, ið er partur av framsýningini Samrøður um mjørka á Norðurbryggjuni í Keypmannahavn. Tann monumentala, hangandi gullstandmyndin er úr bleytum tilfari við organiskum skapum, ið tykjast bæði lívrunnin, vøkur og skemtilig. Nýggju verkini, sum Randi hevur gjørt til framsýningina eru somuleiðis vøkur og geva hugfarsligt hugasamband við bæði viskustykki, dreymakendar summarútferðir og frokost i det grønne. Sólin skínur eisini í fleiri av teimum føgru, litríku málningum hjá hjá Silju Strøm, har figurar og strok, menniskju og umhvørvi – alt samalt er javnsett í einari dynamiskari, bylgjandi eind. Silja hevur júst gjørt eitt einastandandi flott verk til nýggju politistøðina í Havn. Tað er monumentalt, men annars arbeiðir Silja ofta við smáum støddum, har tað eydnast henni at fáa ófatiliga nógv innihald, skap og litir inn í sjálvt tey minstu myndarúmini. Summer Night City æt ein framsýning hjá Jóhan Martin Christiansen í Víngarðinum í vetur. Hansara framsýningar og verkheiti eru ofta poetisk og stava frá t.d. sangum ella yrkingum. Í hansara gipsverkum snýr tað seg um ítøkilig spor frá einum tilfari, t.d. einum ávísum pappkassa, ið er flutt yvir í eitt annað tilfar. Eitt sindur háfloygt kann mann siga, at hesi verk lýsa sína egnu skapanarprosess og týdning, ið bæði kann vera fløktur og sveimandi við øllum møguligum listasøguligum tilsipingum, men sum eisini er tilfarsliga tengd at verkinum, ið bara er tað, sum tað er; ein lutur úr gipsi. Eitt lítið lýsandi gult steinprent, sum Hansina Iversen gjørdi herfyri í Steinprent, hevur so sterkt ljósárin, at tað minnir um eina sól. Í roynd og veru er talan um eina kompakta, nonfigurativa kompositión. Guli liturin fyllir nokk so nógv, men grundin til ta stóru ljósmegina er kanska hinir litirnir á myndaflatanum; rundu appilsingulu skapini og rosaviolettu litbrigdini glógva júst sum tað stendur í sólsálminum: “sum brandar nú, kennist sælur songur, tó alt er stilt, nú ið ljósið glitrar um strendur gylt”.

Hansina Iversen

Silja Strøm

Blómur, vín og eitt brot av terassumálninginum hjá Hansinu Iversen

Ferniseringsselskap í Víngarðinum

Torbjørn Olsen

Hansina Iversen

Brot av verki hjá Randi Samsonsen

Silja Strøm og eitt glas av rosé

Skriftin á vegginum

Torbjørn Olsen

Summar á terassuni í Víngarðinum

Randi Samsonsen

Tapas og vín á terassuni

Meira av tí sama

Nýtt verk hjá Jóhan Martini Christiansen

Jóhan Martin Christiansen

Marius Olsen í Steinprenti - vernissage

Framsýningin hjá Mariusi Olsen í Steinprenti er góð og áhugaverd - har er nógv at hyggja at, tí øll verkini eru spildurnýggj. Til upplatingina hevði onkur á orði hvussu ótrúliga fjølbroytt framsýningin er sjálvt um man samstundis ongantíð er í iva um, at myndirnar eru hugsaðar og teknaðar av Mariusi. Fýra seinastu vikurnar hevur Marius arbeitt á grafiska verkstaðnum í Østrøm á Skálatrøð og fleiri av úrslitunumvið á framsýningini, sum kann viðmælast. Far og hygg!! Her eru myndir frá ferniseringini.

SJÁ NÚ STÍGUR SÓLIN

Í dag letur framsýningin SJÁ NÚ STÍGUR SÓLIN upp í Víngarðinum klokkan 15-17. Silja Strøm, Torbjørn Olsen, Hansina Iversen, Randi Samsonsen og Jóhan Martin Christiansen hava skapt verkini og takk fái tey fyri tað.

Olaf 60

Í dag eru seksti ár síðan sjónleikarin, Olaf Johannessen varð føddur í Havn. Hann er mikið fagnaður úti í heimi, serliga í Danmark, men eisini í Týsklandi, har hann á sinni var í uppskoti at fáa ta høgt virdu FAUST-virðislønina. Sjálvur hevur hann fleiri ferðir í samrøðum greitt frá, at fast arbeiði á Kongaliga Teatrinum ikki riggaði fyri hann og at tann ótrygga men frælsa fríyrkisleiðin ikki bara var nakað, hann mátti sættast við, hon var og er neyðug fyri hann. Olaf hevur brillerað í hópin av leiklutum og í Føroyum var hann herfyri við Leikhúsinum Skift saman við m.a. konuni, Maritu Dalsgaard og imponeraði øll við leikinum Hin komiska Tragedian eftir Evu Bonfanti og Yves Hundstad. Eftir sýning vóru vit full av ærufrykt yvir fyri Olaf Johannesen, sum í ein tíma og fjøruti minuttir tosaði, rópti, gekk, datt, lá, dansaði og fyllti allan pallin út við fleiri persónum – hóast hann bara er ein – soleiðis, at tíðin hvarv. Olaf Johannessen virkar yvirhøvur sum um hann er skaptur til sjónleik, hesa merkisverdu list, sum er alt í senn. Sjónleikur er ágangandi og pressar seg inn á allar sansir. Eygað, oyrað, alt! Tað er manuskript, tað er hugskot, framførsla, menniskja, løta, løtan, samband og onkuntíð svingar tað og gerst rein magi og yvirhøvur ikki altíð. Og ALT svingar á Olaf Johannessen. Kroppurin. Andlitið. Hendurnar. Andadrátturin. Røddin. Eyguni. Intelligensur og sansalig menniskjaligheit. Tað er ein fragd at uppliva. Hjartaliga til lukku, Olaf og blíðan byr.

SJÁ NÚ STÍGUR SÓLIN

Summarframsýningin SJÁ NÚ STÍGUR SÓLIN letur upp í Víngarðinum leygardagin 10.juli klokkan 15-17 við verkum eftir Torbjørn Olsen, Randi Samsonsen, Hansinu Iversen, Silju Strøm og Jóhan Martin Christiansen. Heitið á framsýningini stavar frá einum nógv elskaðum og sungnum sálmi við lagi eftir Oluf Ring, sum danski presturin, Jacob Knudsen skrivaði og sum m.a. Mikkjal á Ryggi føroyskaði. Sálmurin snýr seg heilt einfalt um hetta, sum hendir hvønn tann einasta gudsskapta dag, nevniliga at sólin rísur upp úr havsbrúnni, at nátt broytist til dag. Sálmurin minnir okkum á at síggja sólina og viðurkenna undrið í gerandisrutinuni, tá sólin fær loft og bylgjur at glógva og yrkjaraegið kann anda frítt, tá ljósur dagur hevur tikið yvir eftir myrka nátt. Aftaná ein langan og kaldan vetur kemur summarið væl við og tessvegna er eisini Summarframsýningin í Víngarðinum full av takksemi yvir summarsins ljós og litir. Vit fegnast um litirnar í málningunum hjá Torbirni Olsen, t.d. í sólsetursmyndini her omanfyri av útsýninum úr atelierinum í Eiriksgøtu, har loft og bylgjur glógva sum brandar júst sum í sálminum. Tað størsta verkið á framsýningini er Golden Balls hjá Randi Samsonsen, sum er eitt slag av tvíburðarverki hjá Dont Touch My Silver Balls, ið er partur av framsýningini Samrøður um mjørka á Norðurbryggjuni í Keypmannahavn. Tann monumentala, hangandi gullstandmyndin er úr bleytum tilfari við organiskum skapum, ið tykjast bæði lívrunnin, vøkur og skemtilig. Nýggju verkini, sum Randi hevur gjørt til framsýningina eru somuleiðis vøkur og geva hugfarsligt hugasamband við bæði viskustykki og dreymakendar summarútferðir við miðmála á strondini.

Sólin skínur eisini í fleiri av teimum føgru, litríku málningum hjá hjá Silju Strøm, har figurar og strok, menniskju og umhvørvi – alt samalt er javnsett í einari dynamiskari, bylgjandi eind. Silja hevur júst gjørt eitt einastandandi flott verk til nýggju politistøðina í Havn. Tað er monumentalt, men annars arbeiðir Silja ofta við smáum støddum, har tað eydnast henni at fáa ófatiliga nógv innihald, skap og litir inn í sjálvt tey minstu myndarúmini. Summer Night City æt ein framsýning hjá Jóhan Martin Christiansen í Víngarðinum í vetur. Hansara framsýningar og verkheiti eru ofta poetisk og stava frá t.d. sangum ella yrkingum. Í hansara gipsverkum snýr tað seg um ítøkilig spor frá einum tilfari, t.d. einum ávísum pappkassa, ið er flutt yvir í eitt annað tilfar. Eitt sindur háfloygt kann mann siga, at hesi verk lýsa sína egnu skapanarprosess og týdning, ið bæði kann vera fløktur og sveimandi við øllum møguligum listasøguligum tilsipingum, men sum eisini er tilfarsliga tengd at verkinum, ið bara er tað, sum tað er; ein lutur úr gipsi. Eitt lítið lýsandi gult steinprent, sum Hansina Iversen gjørdi herfyri í Steinprent, hevur so sterkt ljósárin, at tað minnir um eina sól. Í roynd og veru er talan um eina kompakta, nonfigurativa kompositión. Guli liturin fyllir nokk so nógv, men grundin til ta stóru ljósmegina er kanska hinir litirnir á myndaflatanum; rundu appilsingulu skapini og rosaviolettu litbrigdini glógva júst sum tað stendur í sólsálminum: “sum brandar nú, kennist sælur songur, tó alt er stilt, nú ið ljósið glitrar um strendur gylt”.

Silja Strøm

Randi Samsonsen

Randi Samsonsen

Jóhan Martin Christiansen

Hansina Iversen

Marius Olsen sýnir fram í Steinprenti

Fríggjadagin 9.juli klokkan 16-18 letur framsýning upp við spildurnýggjum steinprentum og linoprentum hjá Mariusi Olsen í Steinprenti. Fýra seinastu vikurnar hevur Marius arbeitt á grafiska verkstaðnum í Østrøm á Skálatrøð og fleiri av úrslitunum verða við á framsýningini, m.a. ein vøkur, náttúruromantisk mynd av einum lítlum ryggvendum persóni, sum sæst í siluett, har hann stendur í sterkum mótljósi á einum mola og hyggur út í endaleysa myndarúmið. Turkisblái liturin er ótrúliga intensur upp móti táminum, sum í roynd og veru als ikki er grátt, sum mann kundi hildið, men meira rosa og ljóst – umframt at vera ein grafiskur meistari, er Marius Olsen eisini føddur kolorist. Í einari aðrari náttúrulýsing eru komplementerlitirnir blátt og appilsingult settir saman í einum avbrigdi av einum myndevni, sum listamaðurin hevur brúkt óteljandi ferð. Tað er í Hørg í Nólsoy, har hann búleikaðist eitt tíðarskeið. Vakra bláskygda landslagið verður innrammað av eini appilsingulari rammu, sum bæði  tendrar í bláa litin, men sum eisini skapar áhugaverda frástøðu millum áskoðaran og landslagið. Hendan dagin, eg heilsi uppá listamannin í Steinprenti, hongur ein vøkur rektanguler rond av fløggum á einum prenti á vegginum, ið minnir um framúrskarandi verkið Flaggstong, sum Marius Olsen gjørdi í 1994. Eg forvitnist og spyrji hvat hetta er fyri nakað og Marius greiðir frá, at hetta nýggja verkið í gerð í roynd og veru er grundað á hugskot í gamla prentinum og at tað nýggja verður gjørt í samstarvi við Bjarne Werner Sørensen, sum hevur prentað fløggini. – Hetta eru fløgg hjá londum uttan fult sjálvræði, greiðir Marius frá og sigur mær síðani søguna um hvussu hugskotið til ta fyrstu flaggmyndina kom. Tað var ein dagin, hann gekk úti spákaði og brádliga mundi traðkað á eina bók. Hann tók hana upp, tað vísti seg at vera ein gomul lítil lummabók, sum innaní hevði hópin av flaggmyndum. Eg hugsi, at øll tey, sum eru um miðjan aldur og eldri munu minnast tílíkar lummabøkur, sum áðrenn altjóðagerð og internet góvu okkum ein spennandi varhuga av stóru verð. Marius varð eisini hugtikin av litríku fløggunum og brúkti tey fyrst í eini lítlari kollasju/monoprenti í 1992 og síðani í linoprentinum Flaggstong í 1994, sum er eitt framúrskarandi høvuðsverk í føroyskari listasøgu. Tað er ikki bert tað estetiska, sum tað snýr seg um, tó at teir vøkru og grafiskt greiðu flagglitirnir hugtaka listamannin. Men hann hevur somuleiðis áhuga fyri tí politiska, tjóðskaparliga, ið júst verður problematiserað í áðurnevndu flaggmyndum frá truplu árunum eftir føroysku fíggjarkreppuna. Tað verður spennandi at síggja hvussu listamaðurin hevur dagført myndevnið í sínum nýggja prenti. Øll eru vælkomin til upplatingina og at heilsa uppá listamannin.

Fredag 9.juli kl. 16-18 åbner der en udstilling med nye litografier og linoleumssnit af Marius Olsen i Steinprent i Tórshavn. De fire sidste uger har den færøske billedkunstner, der er bosat i Finland, arbejdet på det grafiske værksted og flere af resultaterne kan ses på udstillingen, bl.a. et skønt naturromantisk billede af en lille rygvendt person i silhuet, der står i stærkt modlys på en lille mole og skuer ud mod endeløsheden. Den turkisblå farve er utrolig intens op imod den tynde dis, der faktisk ikke er grå, men som funkler i rosa nuancer. Ud over at være en mester udi den grafiske forenklings kunst, er Marius Olsen nemlig også født kolorist. I et andet landskabsbillede kommer de to komplementære farver, blåt og orange, sammen i en variant af et motiv, som kunstneren har brugt utallige gange og som er en lokalitet i Hørg i Nólsoy, hvor kunstneren boede en periode. Det fine blå landskab indrammes af orange, der både tænder den blå farve, men som også skaber en slags afstand imellem landskab og beskuer. Jeg hilste på kunstneren i sidste uge og så hans foreløbige resultater på værkstedet. Her blev jeg opmærksom på et ufærdigt tryk med en rektangulær rand med farvestrålende flag, der hang på væggen og mindede mig om hovedværket, Flagstang fra 1994. Marius bekræftede, at det nye tryk rent faktisk bygger på idéer i det gamle tryk og at det bliver fremstillet i samarbejde med Bjarne Werner Sørensen, der har trykt flagdelen. Midterdelen skal trykkes i Steinprent. - Det er flag fra lande uden fuld selvstændighed, forklarer Marius og fortæller siden historien om hvordan idéen til det første flagbillede kom. Det var en dag, han var ude at gå, at han tilfældigt så en bog på vejen. Han tog den op og den viste sig at være en gammel lille lommebog, som indeni havde en masse flagsymboler. Jeg tænker, at de fleste, der er midaldrende og ældre kan huske sådanne lommebøger, der før globalisering og internet var de første til at give os en fornemmelse af den store verden. Marius var fascineret af de farverige flag og brugte dem først i en lille collage/monotryk i 1992 og siden i linoleumstrykket Flagstang fra 1994. Selv om de flotte og grafisk klare flagfarver fascinerer billedkunstneren, er der andet og mere på spil for kunstneren end det rent æstetiske. Han er også interesseret i det politiske, nationale, som netop bliver problematiseret i førnævnte flagbilleder fra de vanskelige år efter den store finanskrise på Færøerne. Det bliver spændende at se en opdateret version af billedet på udstillingen på fredag, hvor man også kan hilse på kunstneren.

Kinna Poulsen

Flaggstong á Listasavni Føroya

Tróndur Bogason & Aldubáran

https://kvf.fo/non?sid=126170

Framúr, finsk verðinslist í Havn

Hon er poetisk, stuttlig, løgin og fantastisk, listaframsýningin Spectres hjá nabbteeri, sum í løtuni sæst í Norðurlandahúsinum og so herliga og óvanliga frí fyri kommersiella forvinningstankanum, sum í løtuni otar seg fram um listarlig atlit í føroyska listaumhvørvinum.

SPRIKK AVSTAÐ Í NORÐURLANDAHÚSIÐ – Hetta til 15.august ber til at fáa frálíkar listupplivingar í heimsflokki á ársins summarframsýning. Framsýningsupplivingin byrjar longu í forhøllini, og framman fyri Skálan har ein reklamubannara stendur. Eg hugsi fyrst, at tað er onkur ráðstevna, men varnist síðan í framsýningaryvirlitinum, sum vit fáa við Dansistovuna, at talan er um eitt listaverk og ein umseymaðan bannara, har tað plagdi at standa Mobil á, men har sum tað nú stendur Limbo á. Limbo merkir óstøða ella at vera ímillum tvær støður. Átrúnaðarliga var orðið brúkt til at lýsa millumstøðuna millum himmal og heljar. Hesin um somu tíð opni, lætti, pokerandlitskemtiligi og djúpt álvarsligi hugburðurin hómast alla staðni í framsýningini. Framman fyri Dansistovuna fæst eitt yvirlit yvir framsýningina soleiðis sum hon breiðir seg um Skálan og Dansistovuna. Og tað er tiltrongt, yvirlitið, tí framsýningin er ómetaliga rúgvusmikil og fjølbroytt, á tremur í øllum møguligum lutum, ið eru sett upp saman á ymiskan hátt. Dansistovan er sum eitt laboratorium við fleiri koyrandi ljósmyndakarusellum, sum lýsa og skifta ljósmynd í jøvnum tempo. Við fyrsta eygnabrá sýnist framsýningin rættiliga kaotisk, men tá tú hevur gingið eina løtu inni í henni og síðani hyggur eina ferð aftrat, tykist hon tvørtur ímóti sera skipað og koreograferað út í odd og egg. Henda skipan í heild og pørtum gevur framsýningini eina estetiska dimensjón, sum kemur óvart á.

nabbteeri

nabbteeri er ein finskt listakollektiv, sum er myndað av teimum báðum listafólkunum, Janne Nabb (f.1984) og Maria Teeri (f.1985), ið eru útbúgvin á finska listaakademinum og universitetinum í Helsinki í 2011 og hava havt fleiri framsýningar bæði í Finnlandi og altjóða, t.d. vóru tey við í Norðurlendska framsýningarskálanum á Venezia Biennaluni í 2019. Teirra list er grundleggjandi kollektiv og idealistisk, merkt av hugsanum um javna og sínamillum virðing millum ymisk lívsløg eisini tey, sum eru so smá, at vit ikki síggja tey og við serligum denti á djór uttan beinagrind (t.d.høgguslokkar, krossfiskar, flatmaðkar, hvalspýggjur osfr.). Listin hjá nabbteeri ávirkast av staðnum, har tey framsýna; sjálvt um okkurt verk hevur verið framsýnt aðrastaðni enn í Norðurlandahúsinum er tann framsýningin eins og allar aðrar framsýningar hjá nabbteeri staðspesifikkar. Tey samstarva við listafólk ella kuratorar ymsastaðni – í sambandi við framsýningina í Norðurlandahúsinum hava tey samstarvað við Inger Smærup Sørensen, sum hevur kuraterað og sum bar eyga við verk hjá listafólkunum á eini framsýning í Kiasma í Helsinki. Tað er eisini Inger, sum hevur skrivað tann informativa og poetiska tekstin í kataloginum. Tað stokkuta, óstøðuga er í fokus bæði bygnaðarliga í uppsetingini, men eisini innihaldsliga, tí alt tað, sum verður framsýnt, bæði lívfrøðiligt, plastikk- og glaslutir sýnist vera í einari prosess, sum niðurbrýtur, broytir og umskapar.

Stórfingin framsýning

Uppsetingin er bæði stórfingin, monumental og tysjandi við hópin av detaljum og endurnýttum lutum, sjálvt leidningarnir eru áhugaverdir og hava eitt serstakt úttrykk. Ein einstøk vitjan í framsýningini er als ikki nóg mikið og tí er tað gott, at framsýningin er opin leingi. Innast í rúminum verður ein flottur 3D animeraður filmur sýndur. Finski upplesturin í filminum verður týddur í enskum undirtekstum, so at vit kunnu skilja tann merkiliga tekstin, ið um somu tíð tykist eygleiðandi vísindaligur og absurd surrealistiskur. Júst sami tóni merkir verkfrágreiðingarnar, ið eru bæði turrisliga staðfestandi og sveimandi poetiskar. Tað er so fullkomiliga hugtakandi at trína inn í Skálan í Norðurlandahúsinum, at tú missir ondina. Hesin parturin av framsýningini eitur “hugsi um ryggleys djór” og er myndaður av ymiskum installatiónum úr lutum, tekstil, vatnlitamyndum, broderaðum myndum, gomlum apparatum og stativum. Innast í høllini undir filminum er ein lágur pallur settur upp og oman á honum ein ørgrynna av lutum, sum eru funnir í sjónum, vaskaðir og skynsamt skipaðir eftir stødd og liti til eina vakra heild. Allir hesir virðisleysu lutir, plastikkskrambul, sum dálkar okkara umhvørvi, er sett upp sum vóru tað virðismiklir fornlutir og tað fær áskoðaran at hugsa og tað púrasta av sær sjálvum

Uttan peikifingrar við humor

Hetta er ikki ein peikifingraframsýning, sum brigdar áskoðaranum náttúrudálkingina, sum av sonnum er ræðulig. Heilt øðrvísi er hetta ein framsýning, sum letur upp søgur og fær áskoðaran sjálvan at hugsa. Her eru søgur um tilfar, sum tó at tað er brotnað og slitið, blívur við at vera har. Her eru søgur um eitt øgiligt og intenst forbrúk, ið løgið sum tað ljóðar sýnast meira rørandi enn rópandi. Spectres hjá nabbteeri er ein tann mest áhugaverda framsýningin, eg havi sæð í Føroyum í longri tíð. Upplivingin er serliga tiltrongd, nú vit valla eru sloppin at ferðast í meira enn eitt ár. Tíðirnar eru góðar og nógvir pengar eru eisini í samfelagnum av tí, at fólk ikki eru sloppin at brúka pengarnar uppá uttanlandaferðir. Hetta er møguliga ein orsøk til ein ovurstóran hug, sum er í løtuni fyry at skipa fyri listaframsýningum, ið at síggja til hava eittans endamál, ið snýr seg um at tjena pengar. Av somu grund eru nokk so nógv fólk uttan listaligar royndir ella útbúgving farin í gongd við at fyriskipa listaframsýningar, hvørs einasta endamál er at selja og skapa profitt. Søla av list er sjálvandi í lagi, serliga tá listafólkini fáa mest burturúr, men framsýningar, sum eru settar saman sum søluframsýningar eru ikki serliga áhugaverdar. Tá er tað ein sannur lætti at uppliva eina framsýning sum hesa í Norðurlandahúsinum, sum setir listina í miðdepilin.

 

LISTAFÓLKALØNIR til film, drama og tónleik

Nevndin í Mentanargrunninum hevur tikið avgerð um at veita Onnu Katrin Ø. Egilstrøð, Sakarisi Fríða Stórá og Maritu Dalsgaard listafólkaløn í trý ár fyri at arbeiða burtur av við ávíkavíst yrkistónlist, -filmslist og - palllist.

Grundgevingin hjá tónlistaligu faknevndini fyri at tilnevna Onnu Katrina Ø. Egilstrøð er soljóðandi:

“Verkætlanirnar hjá Onnu Katrin Ø. Egilstrøð eru fjølbroyttar og umfatandi … og fevna um arbeiðstíðina 3 ár og 11 mðr. Tað er avgjørt neyðugt við stuðli fyri at kunna realisera hetta. Hon nemur við evnir so sum náttúruna, tað menniskjaliga, tað ómenniskjaliga, dreymar, veruleika, rútmisk mynstur, maskulinitet, ein minimalistiskan heim, umhvørvið og veðurlagsbroytingar, nærumhvørvið, sálarligar avbjóðingar, sálarløstir, vakurleika, myrkur, ótta, nærveru, sorg og mannfrøði. Faknevndin metir eisini, at umsøkjarin avgjørt hevur teir neyðugu fakligu førleikarnar at fremja hesar verkætlanir í verki, bæði tá ið hugsað verður um hennara útbúgving og hennara royndir og avrik higartil. Listaliga góðskan hevur higartil verið sera høg, og tað vænta vit eisini av hennara komandi verkætlanum.”

Í nevndini sótu: Edith Dahl Jakobsen og Torleik Mortensen.

Grundgevingin hjá pall- og filmslistaligu faknevndini fyri at tilnevna Sakaris Fríða Stórá er soljóðandi:

Sakaris Fríði Stórá fer undir “fleiri lovandi verkætlanir … Sakaris fortelur søgur um, hvussu støðan í Føroyum er í dag. Hetta eru tiltrongdar søgur, og har eru fáar aðrar listaligar røddir í Føroyum, ið hava hugin, talentið og førleikarnar til at realisera hesar verkætlanir. Sakaris arbeiðir við einari listagrein, ið tekur tíð, og hann søkir tí um stuðul til arbeiðsfrið og tíð til at hugsavna seg um sína list. Hansara verkætlanir hava ein internationalan profil, og saman við fleiri útlendskum samstarvsfeløgum siktar hann eftir at finna inn til eitt føroyskt filmsmál, sum er serstakt í altjóða høpi. Vit meta, at har er stórur kjansur fyri, at filmarnir hjá honum kunnu røkka langt.”

Í nevndini sótu: Kristina Sørensen Ougaard og Andrias Høgenni.

Grundgevingin hjá pall- og filmslistarligu faknevndini fyri at tilnevna Maritu Dalsgaard er soljóðandi:

“Marita hevur víst seg sum eitt drivið og arbeiðssamt talent, ið hevur gongd í fleiri verkætlanum um hugtakandi evnir. So at siga allar verkætlanirnar hjá Maritu hava ein samfelagsrelevans, og har eru fleiri spennandi prosjekt, sum kunnu elva til kjak, dialog og provokera. Sumt snýr seg um at endurskoða grundvøllin í okkara fatan av, hvat Føroyar eru. Hetta eru afturlítandi søgur um, hvussu vit kunnu endurspegla okkum í okkara felags fortíð. Eisini verða onnur evnir viðgjørd, sum tað sjáldan verður varpað ljós á.”

Í nevndini sótu: Kristina Sørensen Ougaard og Andrias Høgenni.

Umsóknir á høgum stigi

Inn komu 15 umsóknir, og torført hevur verið at tikið dagar ímillum dygdargóðu listafólkini, ið arbeiða á høgum stigi. Samstundis frøast vit um tað fjølbroytni og tann gróður, sum er á teimum ymsu yrkislistaøkjunum. Endamálið við listafólkalønunum er at bøta um umstøðurnar hjá yrkislistafólkum, og lønirnar verða veittar umsøkjara við støði í verkevni ella verkætlan, sum eftir nevndarinnar meting hava listalig og faklig dygdareyðkenni. Listafólkini skulu í einum trý ára skeiði arbeiða burtur av við síni list. Listafólkalønin um mánaðin svarar í upphædd til læraraløn á fólkaskúlans lønarstigi 21, stig 1.

 

Ein lítil appilsingul bók

Ein lítil appilsingul bók her á borðinum við heitinum Ritlist I: Antologi er eydnuríka og ítøkiliga úrslitið av, at gongd er komið á eina bachelorútbúgving í listaligum arbeiði á Føroyamálsdeildini. Forlagið Eksil hevur givið út, Kirstin Helgadóttir hevur designað ta sjáldsama vøkru, fjálgu og modernaðu bókina. Høvundarnir/næmingarnir Rebekka Petersen, Dania O. Tausen, Helle Thede Johansen, Vónbjørt Vang og Trygvi Danielsen hava skrivað tekstirnar. Tutl Records hevur somuleiðis givið út 12 løg hjá tónlistanæmingunum. Tann útgávan eitur Fonetika, og tey lesandi eru Jákup Veyhe, Katrina Olsen, Líggjas Olsen, Per Ingvaldur Højgaard Petersen og Sissal Grækarisdóttir Magnussen. Til ber at hoyra løgini á øllum teimum stóru talgildu pallunum. Av tí at eg sjálv havi undirvíst nakrar tímar á ÚLA, er hetta meira eitt viðmæli enn eitt ummæli. Tað er at fegnast um, at vit sum samfelag taka rit- og tónlist í nóg stórum álvara til tess at geva henni rúm á hægri lærustovnum. Heilt av sær sjálvum eru tílík initiativ við til at mynda eitt listaumhvørvi og til at hækka støðið kring listina. Okkum tørvar eisini at stimbra myndlistaøkið á sama hátt og vóna tí framhaldandi, at ein myndlistaleið verður løgd aftrat á listútbúgvingini skjótast soleiðis sum ætlanin hevur verið frá byrjan. RITLIST I Antologi er sett saman av ómetaliga ymiskum tekstum hjá serstakliga ymiskum høvundum. Rebekka Petersen skrivaði ta fyrstu yrkingina í útgávuni, ILT Í NØSINI, sum er einføld og hugtakandi neyv. Bókin fæst fyri 200 krónur í bókhandlunum.

 

ILT Í NØSINI

onkuntíð fekk eg bóltar í andlitið

tá vit spældu fótbólt í skúlagarðinum

tað brúsaði í nøsini

eg risti brúsið av mær

tað var serliga umráðandi fyri meg

at spæla sum eg ikki fekk ilt

(s.12 í RITLIST I Antologi. Eksil 2021)

Jóhan Martin Christiansen og Anna Katrin Egilstrøð fingið talentprís

Listamaðurin Jóhan Martin Christiansen hevur fingið ein av sonevndu talentprísunum, sum Carl Nielsen og Anne Marie Carl-Nielsen Legatet letur dugnaligum listafólkum innan fyri tónleik og myndlist á hvørjum ári. Prísurin á 100.000 krónur verður latin sum viðurkenning og stuðul til listarliga arbeiði. Hjartaliga til lukku, Jóhan Martin. Listakvinnan Anna Katrin Egilstrøð er somuleiðis millum tey, sum hava fingið talentprísin - hjartaliga til lukku, Anna Katrin.

Júst her byrjar dreymurin - framsýningin er opin

Í dag læt framsýningin hjá Tóroddi Poulsen, Júst her byrjar dreymurin upp í Perluni og har ganga fólk inn á gólvið javnt og samt. Opið er hvønn dag hesa vikuna frá klokkan 14-17. Vælkomin.

Grafiskt summar í Steinprenti

Í Steinprenti er ein spildurnýggj framsýning hongd upp, ið verður at síggja komandi vikurnar. Framsýningarnar í Steinprenti eru eftirhondini nógvar í tali og tær hava verið serstakliga fjølbroyttar tøkniliga sæð við ávikavist málningum, standmyndum, tekstillist, installatiónum osfr. Hesa ferð er í fyrstu syftu talan um eina reina grafikkframsýning við nýggjum prentum hjá Fríðu Matras Brekku, Torbjørn Olsen, Bárði Jákupsson, Tóroddi Poulsen og Hansinu Iversen, umframt eitt lítið silvurprent hjá Svend-Allan Sørensen av einari kráku, sum við sangheitinum hjá John Fogerty spyr um vit nakrantíð hava sæð regnið? Og jú, tað hava vit.

Framsýningarmyndirnar hava annars eitt nokk so summarsligt brá bæði í litum og skapum. Bárður Jákupsson sýnir t.d. fram eitt stórt, vakurt steinprent, sum er bygt upp í dekorativum bláum, gulum, okkur og grønum bordum við látandi fuglum og yndisligum blómum. Skapini eru einfalt og greidliga allýst við eini dekorativt bylgjandi konturlinju. Vit eru stødd í haganum næstan sum í eini eydnuríkari ovursjón av fuglasangi og lýkku. Niðarlaga í myndini sæst ein laðaður garður við einum afturlatnum portri, sum vit í huganum lata upp. Vit trína tá inn í eina glæsiliga hugmynd við skærum litum og ljóðum frá heiðafugli ein góðan hásummardag.

Yvirhøvur eru nógvir fuglar við á framsýningini. Nýggju fuglamyndirnar hjá Fríðu Matras Brekku eru monumentalar og avmynda einstakar fuglar í hvør sínum umhvørvi. Fríða hevur áður fokuserað uppá fuglar og djór í sínum myndum, men hesar nýggju myndirnar bróta nakað frá hennara stíli. Umframt neyvu tekningina og tað meira leyshent lýsta himmalhválvið, tykjast nýggju myndirnar meira málandi og fjølbroyttar, t.d. tann um somu tíð figurativa og abstrakta myndin av einum svana, hvørs bringa er definerað av einum negativum skapi eins og eitt hol í violetta og myrkagrøna litflatanum. Miðskeiðis í framsýningarrúminum hongur ein lítil mynd hjá Hansinu Iversen sum ein koloristisk sól av gulum, orange og violettum litskapum. Á framsýningini er eisini eitt stórt, nýtt prent, sum við fyrsta eygnabragdi sýnist myndað av ymsum violettum litbrøgdum, ið líkasum flóta bylgjandi oman eftir myndaflatanum. Jú longur mann hyggur at myndini, jú týðiligari sæst hvussu nógv er á myndini og hvussu komplekst og samansett og dramatiskt myndarúmið er. Eins og myrtur og slør hanga tey meira og minni gjøgnumskygdu violettu, gráu og rosalittu strokini niður yvir myndina sum eitt leiktjald í einum spennandi, abstraktum leiki. Tóroddur Poulsen hevur serframsýningina JÚST HER BYRJAR DREYMURIN í Perluni hesa komandi vikuna (frá 11.-18.juni), men hansara spildurnýggju steinprent eru við á framsýningini í Steinprenti. Her hongur m.a. eitt nýbakað pizzaprent og eitt fantastiskt bingjuskip. Tílík bingjuskip eru í grundini als ikki óvanlig, tí tey síggjast bæði við okkara havnarløg, eins og tey eru koloristisk innsløg í føroyskari list, men hetta bingjuskipið hjá Tóroddi er heilt øðrvísi við einum bingjutorni, sum at síggja til heldur fram heilt upp til himmals. Tær bjartlittu bingjurnar mynda eitt javnt, puntut mynstur, sum er vakurt, stuttligt og flatt eins og eitt popplistaverk, men sum er fult av undurfullum hugsanum um list og samfelag og tann endaleysa streymin av bingjum við endaleysum mongdum av lutum, ið vit eftir øllum at døma ikki kunnu vera fyriuttan og sum tessvegna verða fluttir okkum um høv í einum støðugum streymi. Tað allarnýggjasta verkið á framsýningini er ikki gjørt enn. Men sum kunnugt, tá tað snýr seg um litografi, so byrjar og endar alt við kálksteininum og tá undirritaða var á verkstaðnum fyrr í dag, bar eg eyga við ein sjáldsama vakran stein, sum tey søgdu, at Torbjørn Olsen er í ferð við. Tað nýttust tey ikki siga mær. Eingin teknar heilt so málandi vakurt sum Torbjørn og tí kann mann bara gleða seg at síggja ta lidnu portrettekningina.

Kinna Poulsen

Tóroddur - upplestur og framsýning

Mentanarnáttin fór sum kunnugt í ommu sína ella í coronu sína og bæði framsýning og upplestur hjá Tóroddi Poulsen var alt avlýst eins og so mangt annað. Men nú hava tey avgjørt at lata upp framsýningina JÚST HER BYRJAR DREYMURIN við vatnlitamyndum, grafikki og oljupastellum fríggjadagin klokkan tvey. Tá er Tóroddur sjálvur farin heim aftur til Danmarkar, men tíbetur hevur Gorm Just tikið tikið hann upp meðan hann lesur sína herligu satiruyrking um nakrar tálghøvdaoyggjar, sum minna heilt nógv um okkara egnu oyggjar. Upptøkan sæst herundir:

Framsýning letur upp fríggjadagin 11. juni kl. 14:00 – 17:00. Og tú kann eisini koma framvið hvønn dag líka til 18. juni millum 14:00 og 17:00

Eivør er føroyska uppskotið

Tilnevningarnar til Tónleikavirðisløn Norðurlandaráðsins eru almannakunngjørdar. Føroyska uppskotið er Eivør Pálsdóttir, ið hevur upplivað einaferð áður at vera tilnevnd. Vinnarin fær 300.000 DKK og verður almannakunngjørdur 2.november.

Í uppskoti eru annars:

Danmark

Jakob Kullberg

Theatre of Voices

Finland

Anu Komsi

Verneri Pohjola

Färöarna

Eivør Pálsdóttir

Grönland

Gerth W. Lyberth

Island

Þorgerður Ingólfsdóttir

Víkingur Ólafsson

Norge

Stian Carstensen

Lise Davidsen

Sverige

Studio Barnhus

Lena Willemark

Åland

Peter Hägerstrand

Klokkuklár poesi

Bókabunkin vaksur nokk so seint uppeftir, tí tær flestu bøkurnar í honum eru yrkingasøvn. Tað eru klænar bøkur, ið kortini eru vorðnar nokk so nógvar í tali og tessvegna havi eg gjørt mær ein samtíðarpoetiskan status við trimum nýggjum yrkingabókum, ið eru ymiskar bæði í sinn og skinn.

Í einari Nón-sending herfyri snúi tað seg um at yrkja. Tað var áhugavert at hoyra skrivandi fólk lýsa sínar mannagongdir og greina hvat ein yrking er og ger. Men her var okkurt nevnt, sum hevur verið frammi áður og sum undrar meg. Tað er hetta, at yrkingar skulu vera onkursvegna lættari ella skjótari at skriva enn skaldsøgur og at poesi tessvegna er eitt listaslag, sum tað ber til at fáast við samstundis sum mann t.d. hevur annað arbeiði. Eg skilji ikki ordiliga hesa hugsan - eru yrkingar ikki nettupp krevjandi at skriva og at lesa?

Poetiska upplivingin

Hvat er at skriva yrkingar? Í besta føri snýr tað seg um at orða ævigar, universalar sannleikar og tankar á spildurnýggjan, originalan, samtíðarlistarligan hátt og fáa hesar tankar komprimeraðar ella kókaðar niður til nøkur fá orð á hvørjari reglu, ið alt skal passast inn í ta innihaldsligu og formligu heild, sum yrkingareglan er og sum síðan aftur skal hóska til ta størru heildina, sum yrkingin og savnið er. Hetta er ein veldug avbjóðing, og tað er eisini lutfalsliga sjáldan, mann upplivir, at hetta eydnast til fulnar. Yrkingin krevur somuleiðis nakað av móttakaranum, lesaranum, ummælaranum, sum bæði má tora at taka støðu, vera kritiskur, men eisini má leypa út í poesiina uttan at falla í smáligheitir, máta yrkingar við lineal og rættstavara, vísa á pluss og minus fyri síðan at enda á einum meðalkarakteri, sum hvørki sigur a ella b. Tá verður alt hálvgott- ella vánaligt – ein svøvntung dýna av miðalhampa toliligheit, sum eingin meinar nakað um. Tá móttakarin hinvegin er við uppá tað og yrkjarin ger tað gott, er einki miðalhampa við poetisku upplivingini. Kanska kann hon samanberast við at standa beint undir einari veldugari klokku, tá hon ringir. Tá orðini í yrkingini sita sum tey skulu, er yrkingin ágangandi á sama hátt. Tá sendist hon sum í bylgjum gjøgnum fatanina og allan kroppin. Alt hongur tá saman sum í sveiggjandi resonansi, lesari og yrkjari, avsendari og móttakari, einstaklingur og univers og so hetta, sum knýtir okkum saman og sum er menniskjatilveran og tað serstakt menniskjaliga, sum vit uppliva allastaðni.

Fyribilsni

Nýggjasta yrkingasavnið hjá Tóroddi Poulsen, Fyribilsni (Sprotin 2021) er fult av slíkum málmljóði, men hann hevur eisini arbeitt burturav innan lyrikk (og prosa og myndlist etc.) síðan 1984 og er okkara mest royndi og produktivi yrkjari – Fyribilsni er hansara 45. útgáva og aftur hesa ferð hevur hann sjálvur gjørt ta einastandandi vøkru og serstøku permuna, sum er ein kollasja, har listamaðurin hevur sett appilsingula kvinnufigurin frá steinprentinum, Birgitta 23 ár og grindamaðurin 53 ár og hini frá 2005 á bláa steinprentið Glotti frá 2010 – tað er hin stuttliga myndin við tekstinum, sum staðfestir, at ”vegna plásstrot í helviti er tað nú loyvt at roykja, drekka, bannast og horast í/á himni”. Heitið á yrkingasavninum, Fyribilsni er sett saman av einum hjáorði og einum navnorði, ið onkursvegna ógilda hvørt annað. Fyribils er eitt rættiliga tanlað og slitið orð, sum vit siga allatíðina um hetta og hatta við fyrilitum, sum so líðandi fara at minna um líkasælu: -Jú, jú, tað kunnu vit siga fyribils, tað hevur í roynd og veru ongan týdning, tí tað er bara fyribils og ikki endaligt. Tað einasta vit kunnu vera heilt vís í er, at vit doyggja; tilveran fær tískil neyvan verið annað enn fyribils ella sum John Lennon sang til sonin í vakra sanginum Beautiful Boy frá 1980: ”life is what happens to you while you're busy making other plans” – kendu regluna lænti hann forrestin úr einum teksti í Readers Digest hjá Allen Saunders í 1957, sum er føðingarár hjá Tóroddi Poulsen. Men hetta er alt meira tilvild enn talspeki. Tað, sum hevur týdning er, at Tóroddur við heitinum Fyribilsni til sína nýggjastu bók, loysir orðið frá rutinuni, so tað verður opið og ovfarið.

Náttúra og mál javnsett

Heldur enn at brúka náttúruna sum myndamál, sýnast náttúran og málið eins og javnsettir partar í eini ringrás, sum fevnir um skapan og upploysn eins og kavin í heilum bráðnar meðan mjørkin dampar burtur. Hetta ljóðar meira torskilt enn tað er, tí sjálvt um tað kann tykjast ørkymlandi, tá ókend fólk og lutir verða umrødd í bundnum formi ella tá tingini uppføra seg so at tað sum vendir niður, vendir upp, eru yrkingarnar sum so ikki torførar at skilja. Treytin er, at lesarin góðtekur abstrakta hugsunarháttin í modernistiskum yrkingum nakað á sama hátt sum vit góðtaka okkara egnu ófantaliga løgnu og ólogisku dreymar. Innihaldsliga savna yrkingarnar hjá Tóroddi Poulsen seg um nøkur spor, ið snúgva seg um mál og fatan, náttúru og sansing, dreymar, endurminningar, lív, deyða og samfelagskritiskar eygleiðingar. Summar yrkingar eru sum heilar tíðarmaskinir, har sveiggjandi trækrúnur kunnu leiða okkum aftur til eitt dansigólv í hálvfjersunum.

Dalandi kavaflykra

Inngangsorðini í yrkingasavninum hjá Tóroddi Poulsen eru sett í kursiv og minna mest um onkra av mongu klisjéunum í okkara støðuga práti um veðrið. Tey vísa seg at vera sitat úr eini herligari, surrealistiskt klingandi yrking á síðu 62-63 um eina veðurkonu, ið yrkjaraegið av fyrstan tíð hoyrdi um á heimvitisferðini fyri tíggju árum síðani. Soleiðis hongur alt verkið hjá Tóroddi Poulsen saman við endurtøkum, tilsipingum og øðrum tilfarsligum og kreativum umskaringum. Veðrið hevur týdning sum fyribrigdi, men eisini sum ítøkiligt tilfar, ið verður javnsett sjálvum yrkingatilfarinum, orðunum í teirri fyrstu, praktfullu yrkingini. Hon er smøl, vertikal og elegant sum ein dalandi kavaflykra, men inniheldur eisini eina eyðmjúka staðfesting frá yrkjaraegnum um orsøkina til at skriva; - tá nú eingin kavaflykra kom, mugu vit lata okkum lynda við orðunum frá yrkjaranum. Tað gera vit fegin.

Sosialrealistiskar yrkingar

Forlagið Eksil ger eitt gott og neyðugt arbeiði við at geva út, ráðgeva, redigera og rætta fyri gávuríkar, ungar ella óroyndar høvundar og hetta hevur við sær, at teirra útgávur sum heild tykjast relevantar og sera tíðarbærar, eins og tey gera sær ómak við at geva útgávunum útsjónd, ið hóskar visuelt til innihaldið í útgávunum  – Forlagið Eksil hevur m.a. givið út yrkingasøvn hjá m.a. Sissal Kampmann, Onnu Maluni Jógvansdóttir, Vónbjørt Vang, Lív Mariu Róadóttir Jæger, Beini Bergsson og Daniellu Andreasen. Heili tíggju ár eru liðin síðani Forlagið Eksil í 2011 gav út fyrstu bókina hjá Daniellu Andreasen, Dilemma, men í fjør kom savnið Fragmentir út, sum nú endiliga er komið sum bók í 2.útgávu við ekspressivari reyðari og svartari permu. Tað er gott at lesa yrkingar hjá Daniellu Andreasen, tí hon er serstøk og skrivar um tann óhetjuliga gerandisdagin, tá dastið er farið av romantikkinum og dreymunum. Yrkingarnar eru centrallyriskar, bygdar upp um eitt sansandi eg, sum eygleiðir tilveruna, sum ofta tekur seg heldur dapurt út t.d. í sosialrealistisku prosayrkingini Gentan ”Avdottin mamma í dupultsongini/ Hálvfullar dósaøl við sigarettstubbum í. Gløs full av einum greyti av víni og tubbakki./ Berføtt, nývaknað og fimm ára gomul, traðkar hon upp um skógvar, jakkar og glaspettir í gongini. Fer inn í stovuna./ Gníggjar sær um annað eygað. Suttar upp á suttuna nakrar ferðir./ Steðgar mitt á stovugólvinum./ Ein fremmandur maður liggur og snorkar hart í sofuni. Hann er í brúnum leðurjakka, hvítari t-shirt og myrkabláum kovboybuksum. Hann hevur spýð. Evjan liggur í einum lítlum hyli á sofuni við síðuna av andlitinum hjá honum. Er runnin niður eftir síðuni á sofuni, endað sum ein størri hylur á gólvinum…”.

Stinkandi yrkingar

Jú, tað stinkar í bæði hesari og fleiri av hinum yrkingunum, sum eru lutfalsliga beint fram og lættar at skilja. Hetta eru lýsingar av einí tilveru, sum er full av avbjóðingum, av misbrúki, angist og ólukkuligum kærleika og av dreymum um eitt betri lív. Sjálvt um yrkingarnar eru óregluligar, so sita tær væl við endurtøkum, uppreksanum og rímum, ið hava við sær, at tær ljóða væl, tá tær verða lisnar upp. Lagið er ofta ringt og perspektivið stundum í rørandi syrgiligari barnahædd eins og vit hava upplivað tað í søgum hjá t.d. Sørine Steenholdt, Niviaq Korneliussen, Tove Ditlevsen og Vitu Andersen. Nakrar yrkingar benda frá sosialrealistisku elendigheitini og mynda saman við fotomyndunum í savninum tilfarsligt atlit, sand og fløtaskúm, sum kundi bent á eitt poetiskt sporskifti hjá Daniellu Andreasen. Eg haldi, at hon sum yrkjari er best, tá hon ikki er alt ov ovurtýðilig, tá hon lítur á lesaran og letur orðini ala fram týdningar fyri lesaranum, ið hómar ótýdligar samanhangir um tað hóttandi vaksnamannalívið.

 Eitt bragd

Yrkjarin, Beinir Bergsson debuteraði longu sum tjúgu ára gamal í 2017 við yrkingasavninum Tann lítli drongurin og beinagrindin, sum hann fekk EBBU-virðislønina fyri. 24 ára ungi sørvingurin, Beinir Bergsson hevur tikið seg nógv fram við hesum næsta savninum. Sólgarðurin er heilt einfalt eitt bragd og eitt roysni í sjálvum sær bara orsakað av stóra dirvinum, tað krevur at geva út homoerotiskar yrkingar í okkara lítla landi. Men savnið er áhugavert eisini út yvir hetta m.a. orsakað av hvussu væl tað hongur saman fagurfrøðiliga og innihaldsliga. Eg bar av fyrstan tíð eyga við savnið í onkrari reklamu á telduni, haldi eg, og ógvaðist við av hesi løgnu ljósabrúnu, stórblomstrutu bók við einum stavsniði, sum eg fyrst mistók fyri at vera comic sens – tað er ein óseriøs, bollut skrifttypa, sum av óvissum orsøkum plagdi at verða brúkt til uppbyggiligu andaktirnar hjá bispi eitt tíðarskeið á Vágaportalinum. Tað var so óhóskandi, at tað var eitt lítið sindur stuttligt. Men skrifttypan í Sólgarðinum er ein professionel skrifttypa, sum eitur Greta Display Pro. Tað stendur upplýst í bókini júst sum tað plagdi. Estetiska fatanin av bókini skiftir yvirhøvur rættiliga radikalt, tá tú heldur henni í hondini. Her er so mikið nógv gjørt burtur úr sniði, tilfari og uppseting, at einki er at ivast í, at tann eitt sindur 80´ara kitschuti, glitrandi og vamlisliga vakri stílurin er tilvitaður. Bæði bókstavir og blómur liggja profilerað og skyggjandi omaná á permuni og geva struktur, ið sansast út í hendurnar meðan tú lesur.

Paradís

Sólgarðurin er í minninum hjá einum yrkjaraegi, sum eitt nú minnist ommu sína í urtagarðinum. Samstundis er Sólgarðurin eitt gróðrarmikið paradís við hópin av sansaligum blómum og erotikki millum menn. Tað kynsliga verður lýst rættiliga beinleiðis, men lesarin ørkymlast kortini og missur fótafesti saman við yrkjaraegnum, tá perspektivið verður so mikið tætt inn til húð, blómubløð og mold, at vit missa tað visuella yvirlitið. Kropparnir verða eins og blindar, lívrunnar verur uttan onnur endamál enn lívið í sjálvum sær. Kynslívið verður lýst sum lívfrøði, kroppurin er sum blómubløð og hárið verður hoyggj. Forgeingiligleiki og deyði hómast í moldini og øllum skordýrunum, sum skríða og flúgva í Sólgarðinum og ein longsul eftir at náttúrunnar ringrás kann skapa lív eisini eftir deyðan:

Eg fann ein leyk

í tíni mold í morgun

klipti

blómurnar

í mínum hári

plantaði tær

við tína grøv

vóni

at nýggju røturnar

festa búgv

at vit kunnu skapa

eitt nýtt samband

Framsýningin er avlýst - listin livir

Í gjár var sól í Havn. Stemningurin í býnum var uppeftirgangandi og fyri mítt viðkomandi var tað ein av hesum herligu listaframsýningar-uppheingingardøgunum, sum eru uppbyggiligir á so mangan hátt. Útgangsstøðið var eins og tað plagar at vera, ein ávís mongd av listaverkum, sum eitt dugnaligt og intelligent listafólk hevur lagt alt sítt besta niðurí. So hugsar mann eina løtu um hvat skal hanga hvar og so í gongd við tað praktiska; at heingja upp, gera plakat, rigga til. Í gjár var tað verk hjá Tóroddi Poulsen, tað snúi seg um. Listamaðurin er komin til Havnar at sýna fram og lesa upp. Fimm tímar seinni hongdu vit tað síðsta upp, talfestu myndirnar og fotograferaðu verkini til verklistan. Spent vóru vit og hildu úrslitið vera gott. Júst í teirri løtu ringdi telefonin og vit fingu at vita, at Mentanarnáttin 2021 er avlýst ella “útsett”. Vit í Perlutúninum, sum vóru á veg á flog, komu niður á jørðina aftur í ein vissan fart. Huff also corona og framsýningar, sum ikki lata upp… Vónbrot! Eg hevði eisni glett meg til listaframsýningina í Norðurlandahúsinum og onnur mentanaratiltøk, havi skrivað eina heila grein um tað í Dimmalætting. Fullkomiliga óaktuelt tilfar tíverri. Í dag er mjørki í Havn. Veruleikakendur stemningur - tað kundi verið mánadagur sjálvt um tað er fríggjadagur. - Men var alt arbeiðið til fánýtis? Eg haldi ikki. Tað var inspirerandi og nøkur fá, heppin fólk sóu framsýningina. Kanska fara vit at miðla hana onkursvegna - meira um hetta seinni - og okkurt av tí besta verður í øllum førum við á eini komandi summarframsýning í Steinprenti, har Tóroddur beint í løtuni er í ferð við at gera nøkur ómetaliga góð prent. Nógv er at fegnast um og sjálvandi kunnu vit ikki hava Mentanarnátt við møguligari superspjaðing, tað ber ikki til. Vit mugu vera tolin og gleðast um, at meðan vit bíða, verður listin til. Gott vikuskifti hóast alt og góðan og skjótan bata til tey smittaðu <3

Júst her byrjar dreymurin - soleiðis ljóðar ein regla í nýggjasta yrkingasavninum hjá Tóroddi Poulsen, og sama regla er heitið á eini framsýning í Perluni við verkum eftir Tórodd Poulsen, sum skuldi lata upp á Mentanarnáttini. Tó at Tóroddur Poulsen hevur búð í Danmark ein mansaldur og hartil lutvíst er slektaður av Toftum, er hann Havnamaður við stórum H – tað er her hann er uppvaksin. Tóroddur er fjøllistamaður og arbeiðir við yrkingum, tónleiki, grafikki, installatiónum og málarí og hevur gjørt tað støðugt, síðan hann debuteraði í 1984 við yrkingasavninum Botnfall. Innihaldsliga savnar listin hjá Tóroddi Poulsen seg nú sum tá um nøkur ávís spor, sum munna út í skapan og fatan, umhvørvi og sansing, dreymar, endurminningar, lív og deyða. Dreymurin er (minst) líka álítandi sum minnið, villur eru hjartaliga vælkomnar og hartil eisini endurtøkur. Ofta endurtekur hann síni myndevni soleiðis, at hesi gerast surrealistisk og hugtakandi mynstur av t.d. súkklarum, spannum, víngløsum og bilum. Onkuntíð hómast samfelagsviðmerkingar í bæði yrkingum og myndum – Yrkingasavnið Heimvitisferðin er t.d. ein satirisk og surrealistisk lýsing av Havnini, eins og myndirnar hjá honum ofta sipa til ymiskt sum fyriferst í føroyska samfelagnum; teir nógvu ymislittu bilarnir, sum fjølgast í myndunum hjá Tóroddi, komu t.d. nøkulunda samstundis sum snórurin til Eysturoyartunnilin varð kliptur. Her er spurningurin ikki um hvat bilarnir koyra uppá uppá liturin, hesir koyra sambært Tóroddi bara uppá litir og eru harvið umhvørvistryggir. Herfyri gav Sprotin út ta 45. bókina hjá Tóroddi Poulsen - tað er yrkingasavnið Fyribilsni, hvørs heiti er eyðkent fyri listamannin, sum við eini lítlari broyting loysir upprunaorðið frá rutinuni, so tað verður opið og ovfarið. Heldur enn at brúka náttúruna sum myndamál, eru náttúra og mál, myndaliðir og setningar javnsettir partar í einum samlaðum verki, ið fevnir um skapan og upploysn eins og kavin bráðnar, meðan mjørkin upploysist. Í fjør debuteraði Tóroddur Poulsen á donskum við savninum Valseværk, ið varð hálovað av donskum ummælarum, m.a. Erik Skyum-Nielsen í Information, sum m.a. skrivar: “Samtlige digte i Valseværk sidder lige i skabet.”.

Júst her byrjar dreymurin *framsýningin er avlýst

TÓRODDUR POULSEN

Listaframsýning og upplestur

Júst her byrjar dreymurin - soleiðis ljóðar ein regla í nýggjasta yrkingasavninum hjá Tóroddi Poulsen, og sama regla er heitið á eini framsýning í Perluni við verkum eftir Tórodd Poulsen, sum letur upp í sambandi við Mentanarnáttina klokkan 16-22 fríggjadagin 4.juni (AVLÝST) - Klokkan 20 fer Tóroddur at lesa upp yrkingar í Reinsarínum (AVLÝST) Á fotomyndini her omanfyri sæst, at listamaðurin er komin fram í øllum góðum og at verkini eru innrammað og klár.

Tó at Tóroddur Poulsen hevur búð í Danmark ein mansaldur og hartil lutvíst er slektaður av Toftum, er hann Havnamaður við stórum H – tað er her hann er uppvaksin. Tóroddur er fjøllistamaður og arbeiðir við yrkingum, tónleiki, grafikki, installatiónum og málarí og hevur gjørt tað støðugt, síðan hann debuteraði í 1984 við yrkingasavninum Botnfall.

Innihaldsliga savnar listin hjá Tóroddi Poulsen seg nú sum tá um nøkur ávís spor, ið munna út í evni sum skapan og fatan, umhvørvi og sansing, dreymar, endurminningar, lív og deyða. Dreymurin er (minst) líka álítandi sum minnið, villur eru hjartaliga vælkomnar og hartil eisini endurtøkur. Ofta endurtekur hann síni myndevni soleiðis, at hesi gerast surrealistisk og hugtakandi mynstur av t.d. súkklarum, spannum, víngløsum og bilum. Onkuntíð hómast samfelagsviðmerkingar í bæði yrkingum og myndum – Yrkingasavnið Heimvitisferðin er t.d. ein satirisk og surrealistisk lýsing av Havnini eitt tíðarskeið, eins og myndirnar hjá honum ofta sipa til ymiskt sum fyriferst í føroyska samfelagnum; teir nógvu ymislittu bilarnir, sum fjølgast í myndunum hjá Tóroddi, komu t.d. nøkulunda samstundis sum snórurin til Eysturoyartunnilin varð kliptur. Her er spurningurin ikki um hvat bilarnir koyra uppá uppá liturin, hesir koyra sambært Tóroddi bara uppá litir og eru harvið umhvørvistryggir.

Herfyri gav Sprotin út ta 45. bókina hjá Tóroddi Poulsen - tað er yrkingasavnið Fyribilsni, hvørs heiti er eyðkent fyri listamannin, sum við eini lítlari broyting loysir upprunaorðið frá rutinuni, so tað verður opið og ovfarið. Heldur enn at brúka náttúruna sum myndamál, eru náttúra og mál, myndaliðir og setningar javnsettir partar í einum samlaðum verki, ið fevnir um skapan og upploysn eins og kavin bráðnar, meðan mjørkin upploysist. Í fjør debuteraði Tóroddur Poulsen á donskum við savninum Valseværk, ið varð hálovað av donskum ummælarum, m.a. Erik Skyum-Nielsen í Information, sum m.a. skrivar: “Samtlige digte i Valseværk sidder lige i skabet.”.

Hjartaliga vælkomin til framsýning og upplestur, ið eru partur av Mentanarnáttini í Havn. Heitt verður á øll um at fylgja almennu coronatilmælunum, spritta og vísa varsemi.