1-0 til hangiboppurnar

ss.jpg

Mítt 8.mars-listaviðmæli má vera framsýningin hjá Silju Strøm í Listasavninum, Listaleikir. Tað geri eg fyrst og fremst tí talan er um eina góða framsýning, sum kann síggjast fleiri ferðir, men tað geri eg eisini tí Silja í sínum figurativa málaríi sleppur óperfekta kvinnukroppinum framat og tað er altso uppá tíðina!

Listaleikir er ein serstakliga væl eydnað framsýning, bæði tá hugsað verður um tær einstøku myndirnar í henni og um heildina - tað er hugtakandi at síggja hvussu staklutirnir og heildin hanga saman í eini bylgjandi meginrørslu. Sum eg greiddi frá í mínari upplatingarrøðu, so tykist listin hjá Silju Strøm relationel soleiðis at skilja, at listakvinnan granskar viðurskiftini millum figurativt og abstrakt, millum tekning og málarí, spontant og stýrt, intimt og ópersónligt, millum ílatið og úrlatið, hátíðarligt og banalt, millum einstakling og samfelag. Henda listin sýnist ovurhonds estetisk og fínlig, men er samstundis sosial og demokratisk av lyndi; verkini innihalda bæði sosialmentanarligar og feministiskar hugsanir. http://www.listaportal.com/tidindi/2019/1/26/silja-strm-listaleikir-upplating?rq=Silja

Í føroyskari list hevur ideali vakurleikin havt ein sera stóran leiklut. Hetta er bæði galdandi fyri abstraktar og figurativar myndir. Og kropparnir í okkara list eru somuleiðis vakrir. Sagt eitt sindur beint fram, so eru ikki nógv verk við hangiboppum í føroyskari list. Tað er løgið um vit hugsa um tær mongu kvinnulýsingarnar í føroyskum málaríi og standmyndum. Men um vit sprota orðið, so finnast ikki hangiboppur í Føroyum og heldur ikki heingiboppur (tað valdast um tær hanga ella verða hongdar upp). Sama er galdandi, tá eg googlaði orðið og vitaði á Kvinnu.fo. Mann kann heldur ikki siga, at hangiboppurnar fylkjast í Hollywood. Men hvussu er og ikki, so kenna flest allar konur til fyribrigdið, tí boppur hava lyndi til at hanga meira og minni. Tyngdarlógin og so tað, at boppur ikki kunnu trenast og tuktast, hevur við sær, at vit ganga runt við øllum møguligum stuttligum boppum, sum líkjast ovurstappaðum indrum, hosum við eini fimmkrónu í, fullum ella hálvtómum posum, sum stundum eru til fortreð, so at vit hava hug til at tveita tær aftur um bak og gloyma alt um tær, og sum í hvussu so er ikki minna um tær nydeligu boppurnar, sum síggjast á standmyndum og í málningum. Eru kvinnur í einum ávísum aldri, eru tær vanliga væl og virðiliga ílætnar t.d. mammurnar í okkara minnisvarðum, meðan tær ungu naknu og navnleysu kvinnurnar í standmyndum og málningum allar hava sovorðnar boppur, sum peika fram ella uppeftir.

Í myndaverðini hjá Silju Strøm hevur kroppsligi bygnaðurin hjá kvinnunum altíð verið fjølbroyttur. Hon teknar og málar tjúkkar konur við ryggdellum, klænar konur við spískum knøum og bæði ungar og eldri konur við boppum, sum uppføra seg sum boppur flest.

Tað er frígerandi og gott.

Kinna Poulsen

hb.jpg
49515999_1214296202054308_6846804374498603130_n.jpg

Facebook er ein kollektiv lúgvimaskina, har tað t.d. ber til at halda uppá, at vit verða penari við aldrinum #10yearschallenge - tað passar ikki - tað einasta, sum verður penari við aldrinum eru boppurnar!

Anker Mortensen á Norðurbryggjuni

anker-mortensen-960x370-uden-tekst.jpg

 Fríggjadagin 15.mars klokkan 16-18 letur Anker Mortensen upp serframsýning í Norðurbryggjuni í Keypmannahavn. Framsýningin hevur sama heiti sum framsýningin í Listasavninum og snýr seg um tað andaliga í málninginum/Maleriets åndelighed – men er heldur øðrvísi, tí sambært listamanninum verður talan um eina blandaða framsýning, ið umframt oljumálningar telur verk á pappír og træ. Anker Mortensen sýnir somuleiðis fram saman við listafólkabólkinum, Koloristerne í Den Frie fram til 31.mars. Koloristerne er ein av elstu listafólkasamtøkunum í Danmark. Umframt Anker framsýna aðrir limir í samtakinum: Søren Ankarfeldt, Martin Berge, Eli Benveniste, Jørgen Teik Hansen, Nanna Hertoft, Ingvald Holmefjord, Leif Lage, Lisbeth Nielsen, Niels Reumert, Kurt Tegtmeier, Helle Thorborg, Inge Lise Westman og Carsten Ulrich von Würden. Gestaframsýnarar eru: Claus Hugo Nielsen, Tove Storch, Silas Inoue, Harmut Stockter, Kathrine Ærtebjerg, Ida Kvetny, Asger Harbou Gjerdevik, Anne Sofie Meldgaard, Maria Wæhrens, Nalini Printz og Christina Capetillo. Meira verður skrivað um hesar framsýningarnar seinni.

52853973_10219329221686026_4220246946792603648_n.jpg

Autentisk og vøkur sjúkrasøga

53098653_325682514970404_7604894713224626176_n.jpg

IKKI FYRR ENN TÁ

Har er ikki nógv poetiskt við heilakrabba. Kanska er heilakrabbi tað minst poetiska, eg kann koma í tankar um. Hvussu skal tað so ganga, tá ein yrkjari fer at skriva eina skaldsøgu um ein mann, hvørs kona verður rakt av hesi ótespiligu sjúkuni? Einum heilasvulli, ið vaksur og breiðir sítt myrkur yvir húskið í skaldsøguni. - Yrkingarnar hjá Oddfríði Marna Rasmussen vóru mangan rættiliga abstraktar og eksperimenterandi, men hann er seinnu árini í størri mun farin at skriva um tilveruna í sjálvum sær og serliga um hvussu hon tekur seg út upp ímóti skugganum av deyðanum. Hesin skuggi liggur kleimin út yvir alla skaldsøguna, sum hevur sløðst her í stovuni nakrar dagar. Perman við tí vemmiliga svarta og myrkareyða vøkstrinum við greinum, ið breiða seg í allar ættir, sær so óhugnalig út, at eg í sosialrealistiskari hospitalsræðslu havi skákað mær undan hvørja ferð eg havi borið eyga við hana, men tá eg í morgun ætlaði mær at kaga í bókina, ja so endaði eg við at lesa alla. Tí soleiðis er hetta ein frálíka løtt og góð bók at lesa, serliga er fyrri parturin, ið er skrivaður í tátíð og sum snýr seg um Elsu frá, at byrjanarsymptomini uppá heilakrabba fara at gera um seg og til hon doyr og verður jarðað, væl skrivaður. Hesin fyrri parturin fyllur eitt sindur meira enn tveir triðingar av skaldsøguni, meðan síðsti partur snýr seg um lívið hjá Janusi eftir at konan er deyð.

Janus sær bæði aftur og fram. Frásagnarhátturin er kollasjukendur við hugsanum, minnum og upplivingum, sum umskarast og sum sera neyvt og realistiskt endurgeva skelkin og fatanina av sjúkuni, samstundis sum tíðin gongur og sjúkan so líðandi køvir vit og skil. Tað ljóðar óluksáliga deprimerandi at skula lesa eina bók um ein sjúkan persón, sum spakuliga versnar og fánar burtur, samstundis sum sjúkan etur seg inn á hennara persónsmensku. Men bókin er í grundini eisini uppbyggilig í síni menniskjansligheit í lýsingunum av tilverunnar universalu treytum og mørkum og ikki minst í sínum lýsingum av teirri ófatiligu styrkini, sum vit menniskju hava, tá harðast leikar á. Vakrastu partarnir í bókini eru smáir kærleiksfylltir glottar, har sjúkan sleppur kvørkratakinum og vit í stillum løtum síggja menniskjuni eyðmjúk staðfesta t.d: “Tað var gott at sita við síðuna av sjúkrahúsinum og ikki noyðast at fara inn.” Øll, sum hava upplivað álvarsliga sjúku á egnum kroppi ella hjá teimum nærmastu kenna hesa kensluna av fullkomnum sundirknúsilsi og harav fylgjandi totalari eyðmýkt.

Persónarnir eru ómetaliga væl lýstir, serliga teir báðir høvuðspersónarnir og alt tað, tey bæði gera fyri hvønn annan til tess at halda sjúkuna út, t.d. murrar og syngur maðurin fyri at ugga konuna og lýsingin av hesum og av mátanum, hann nýtir tónleik at sissa konuna við tykist ómetaliga veruleikakend og rørandi. Tað er sjálvsagt fyri tað mesta tann fríski maðurin, sum hjálpir sjúku konuni, men hon er í sínum ljósu løtum eisini før fyri at hugsa fram í tíðina, tá hon einaferð biðjur hann ikki brotna. Maðurin er ógvuliga skroypiligur, men púra stálsettur meðan sjúkan ræður - tað er ikki fyrr enn aftaná, at hann í roynd og veru brotnar.

Síðsti triðingurin av bókini er skrivaður í nútíð og gongur í stóran mun fyri seg í fyllskapi og samanbroti. Stílurin broytist eitt sindur og verður næstan surrealistiskur, tá Rósa við drekatatoveringini flytur inn til Janus uttan at hann ordiliga er varugur við hvat hendir. Rósa er gátufør og lesarin ivast í fyrstani í um hon er til ella um hon er ein dreymasjón, sum Janus hevur gjørt sær við bókmentaligum og alkoholiskum íblástri. Hon minnir bæði um Lisbeth Salander í kendu krimirøðini hjá Stieg Larsson og um gátuføru kvinnuna í Ned til hundene hjá Hele Helle, sum flytur inn til nøkur fólk, sum hon ikki kennur. Men lesarin fær síðani alt at vita um Rósu í politirapportini á síðu 256 og tað er í grundini spell haldi eg.

Skaldsøgan endar sama stað sum hon byrjar; í songini við endurtøkuni: “Skriva á tað hvíta, leita í tí døkka”, sum Elsa sigur í byrjanini. Umframt at snúgva seg um sjúku, snýr skaldsøgan seg eisini um at skriva og um royndina at fasthalda minnini um ein persón gjøgnum skrivingina og tær slóðir vit lata eftir okkum í luktinum, sum situr eftir í klæðunum, í rivum og skøvum á tingunum og í fótafarinum av okkara kroppi í seingjarklæðunum, meðan lívið spakuliga tekur við og fer avstað við okkum aftur. Vist er bókin syrgilig, men eins og sirmið í henni er gult av sól, glógvar hon av menniskjansligum innliti og tokka. IKKI FYRR ENN TÁ er ein autentisk og vøkur sjúkrasøga um deyða og miss, men hon er eisini søgan um hann, sum yvirlivir og skrivar søguna.

Kinna Poulsen

Til lukku Tróndur

53111068_10219047934537605_2474131961153585152_n.jpg

Í dag 1.mars fyllir Tróndur Patursson 75 ár. Inger Smærup Sørensen hevur skrivað vakran tekst og føðingardagsheilsan til listamannin. Hon hevur eisini tikið ta flottu myndina av listamanninum, sum lyftir ein av sínum glasfuglum upp móti ljósinum.


Fyrr í tíðini, eg veit ikki nær – tað veit Tróndur. Fyrr í tíðini vórðu sjómenn, ið doyðu umborð sveipaðir í einum av seglunum og síðani tveittir fyri borð. Hildið varð, at teir risu upp aftur sum súlukongar. Tessvegna vórðu súlukongar ongantíð fyribeindir. Tróndur hevur heldur ikki nakrantíð kipt ein súlukong, sjálvt um hann hevur fangað fleiri á drúgvum sjóferðum, tá manningin var gorhungrað.
Mytan um súlukongin hevur týdning, eins og tað hevur týdning hvussu kinverjar ríva litpigmentir. Gamlar veðurvaringar hava týdning, evnisfrøðiliga samansetingin á steininum hevur týdning, anatomigranskingin hjá Leonardo og náttúruhugmyndir Platons hava týdning, á sama hátt sum tað hevur týdning hvørjum djóri hárini á penslinum koma frá og hvussu ein LED pera virkar. Men tað hevur ongan týdning.


Tí samstundis er tað bert formurin, sum hevur týdning. Formsins megi og veikleiki, hansara tyngd og lættleiki. Í listini hjá Tróndi Patursson savnast ein djúp vitan um heimin, um upprunan hjá øllum tilfeingi, um filosofisøguna og listasøguna. Um alt millum himmal og jørð. Í hvørjum einasta verki er einastandandi vitanin hjá listamanninum til staðar og týdningarmikil samstundis um hon er týdningarleys.
Hon ger mun, tí hon er neyðug hjá honum fyri yvirhøvur at kunna skapa. Neyðugt er at fata glasið, málingina, pensilin, og tað er neyðugt at fata listina, náttúruna, alheimin. Hon er týdningarleys, tí tað at skapa fyri hann er kroppsins verk, ein djúp, instinktiv fatan av forminum. Hon er týdningarleys, tí hon fyri hann ikki er áhugaverd at illustrera ella vísa til.


Sum ávirkað av Hegelskum skilvísi verður tað týdningarmikla og tað týdningarleysa sameind í listini hjá Tróndi Patursson. Tað týdningarmikla er treytað av tí týdningarleysa, og tað týdningarleysa er treytað av tí týdningarmikla, tey eru treytað av hvørjum øðrum. Sostatt er einki uttan týdning, einki týdningarleyst í listini. Hvørki vitanin, vit hava ella tað, sum vit ikki vita, tað sum liggur uttan fyri okkara fatanarramma, tað Tróndur kallar tað kosmika ella tað ósjónliga, sum bæði er týdningarmikið og týdningarleyst í hansara list og tessvegna týdningarmikið.


Tað er týdningarmikið og týdningarleyst og tessvegna týdningarmikið at kenna til sjómansmytuna um súlukongin, og óteljandi aðrar sagnir um súlukongin, at kenna teir nógvu týdningar, hansara navn hevur, flúgvimynstrini og beinbygnaðin fyri at kunna skapa ein súlukong í glasi, sum ikki er ein súlukongur, men ein formur, sum hevur eina serliga megi og eina serliga skroypiligheit, eina serliga tyngd og ein serligan lættleika. Soleiðis er tað kanska. Eg veit tað ikki. Tað ger Tróndur.


Góði Tróndur Bara tú veitst hvat er týdningarmikið í skapanini av listini. Men eg veit at tíni listaverk eru týdningarmikil. Tey eru sublim og stórsligin og upplivingin av teimum er altíð vøkur og taka ein á bóli.
Eg eri djúpt takksom fyri at hava lært teg at kenna og eg eri djúpt takksom fyri at kenna tína list.
Hjartaliga til lukku.

Inger Smærup Sørensen

Peter Callesen í Steinprenti

52608961_825077974497209_7357251339933450240_n.jpg

Í gjár læt framsýningin Lítlum báti rekist eg á upp í Steinprenti, ein sermerkt framsýning, har pappírið verður brúkt á øðrvísi hátt enn vit eru von við. Í upplatingarrøðuni segði Jan Andersson, at tey sama dagin vóru liðug við eitt verk, sum tøkniliga breyt við tað, tey vanliga gera í Steinprenti og sum verkstaðurin og gallaríið eita eftir. Peter Callesen er pappírlistamaður ella pappírillusionistur, hvørs verk transcendera pappírið og gerast eggjaskal, fjaðrar, ísflakar og annað skroypiligt, sum minnir okkum á, at lívið er stutt og deyðin er ævigur. Listamaðurin greiddi sjálvur frá verkunum á framsýningini. Tað seinasta verkið er so mikið feskt, at tað hevur ikki fingið nakað heiti. Tað er eitt kombinerað steinprent/klipp/objekt, har bæði bakgrund og ramma eru týdningarmiklir partar av verkinum, sum ímyndar ein bjargamann ella ein mann við reipi, sum sær út til at halda sær sjálvum. Framsýningin er at síggja í Steinprenti til og við 23.mars.

52553584_675361172880305_3417440739385147392_n.jpg
53196697_2324033031174653_251441442935799808_n.jpg
IMG_8535.jpeg
52608711_464197857451251_6678531887373221888_n.jpg
Time is Running.jpg
IMG_8539.jpeg
53142164_239124833707189_9018081117026123776_n.jpg


Peter Callesen: Lítlum báti rekist eg á

PETER CALLESEN: TIME IS RUNNING, 2019. ACID-FREE A4 150 GSM PAPER, GLUE, COLOUR PENCIL, ACRYLIC PAINT AND OAK FRAME WITH UV GLASS 53 X 40 X 7 CM

PETER CALLESEN: TIME IS RUNNING, 2019. ACID-FREE A4 150 GSM PAPER, GLUE, COLOUR PENCIL, ACRYLIC PAINT AND OAK FRAME WITH UV GLASS 53 X 40 X 7 CM

Steinprent 22.2-2019 - 23.3-2019

Framsýningin hjá Peter Callesen, sum letur upp í Steinprenti næsta fríggjadag, 22.februar klokkan 16, er fyrst og fremst tilfarsliga sermerkt. Tí umframt grafisku verkini, sum listamaðurin hevur skapað í Steinprenti, framsýnir hann eisini verk, har hann brúkar pappírið sum skulpturelt tilfar. Hann hevur til framsýningina gjørt tvey verk, Time is Running og Falling Cloud, ið taka støði mitt í føroyska sangskattinum í kenda sálminum hjá Fríðriki Petersen, Tíðin rennur sum streymur í á, sum við síni inniligu lýsing av hinum áraleysa rekanum mót stóra fossinum, setir orð á tilverunnar grundtreyt, at lívið er stokkut og at vit liva tað ásannandi, at tað einaferð er liðugt. Verkið Time is running lýsir fossin, sum ítøkiliga brýtur seg út úr blýantstekningini og rennur niður í fagrastu mynstrum.  

Náttúran og menniskjan í henni er nakað, sum Peter Callesen hevur stóran áhuga fyri. Tað er eitt evni, hann hevur fingist við í fleiri av sínum A4-standmyndum – m.a. í verkinum Eismeer, ið er ein beinleiðis tilsiping til málningin hjá Caspar David Friedrich við sama heiti av einum skipi, ið verður knúst av risastórum ísflakum. Í eini aðrari A4 standmynd, Boat II, sæst ein lítil árabátur á stóra havinum. Listamaðurin er ikki minst upptikin av vatni í náttúruni, ið um somu tíð er lívgevandi, bleytt, ógvusligt og oyðileggjandi.

Skipsmyndevnið gongur aftur í teimum trimum prentunum, sum Peter Callesen hevur framleitt til framsýningina í Steinprenti av einum smeltandi báti, einum søkkandi báti og einum skipsvraki. Í øllum verkunum á framsýningini er tað eftir øllum at døma náttúran, sum vinnur og deyðin, sum fær síðsta orðið. Men hetta hendir ikki uttan bardaga, poesi og humor. Har hómast ein ávís tyngd í teimum tematisku memento mori áminningunum i verkunum, ið samstundis tykjast merkt av sveimandi lættleika. Hetta kemst av tilfarsliga útgangsstøðinum og ikki minst av evnum listamansins til at umbroyta pappírið.

Myndlistamaðurin Peter Callesen er føddur í Herning i 1967. Hann hevur gingið á Det Jyske Kunstakademi og Goldsmiths College i London. Seinastu árini hevur hann fyri tað mesta arbeitt við hvíta pappírinum, ofta við útgangsstøði í einum vanligum A4 pappírsarki. Hann hevur framsýnt ymsastaðni og fæst í løtuni við at gera eina altarprýðing til Margretukirkjuna í Valby. Í 2009 fekk hann 3 ára starvsløn frá Statens Kunstfond og í 2010 fekk hann Eckersberg Medaljuna. Sinking Boats er fyrsta framsýning hjá Peter Callesen í Føroyum.

Upplating: 22.2-2019 kl.16-18. Øll eru vælkomin.

Time is Running 2.jpg

Peter Callesen: Sinking boats

Peter Callesen: Time is Running, 2019. Acid-free A4 150 gsm paper, glue, colour pencil, acrylic paint and oak frame with UV glass 53 x 40 x 7 cm

Peter Callesen: Time is Running, 2019. Acid-free A4 150 gsm paper, glue, colour pencil, acrylic paint and oak frame with UV glass 53 x 40 x 7 cm

Steinprent 22.2-2019 - 23.3-2019

I forbindelse med sin udstilling i Steinprent har Peter Callesen lavet to værker, Time is Running og Falling Cloud, der tager udgangspunkt i hvad der må betegnes som en nationalhymne på Færøerne, hvor den kendes af alle. Det er salmen, Tíðin rennur sum streymur í á/ Tiden rinder som strømmen i elven af provst Fríðrik Petersen, som med sin rørende beskrivelse af mennesket i en båd uden årer drivende med strømmen mod det store vandfald, sætter ord på tilværelsens grundvilkår, at livet blot er dødens relief, og at tilværelsen leves med erkendelsen af, at det hele en dag er slut. Værket Time is running fokuserer på vandfaldet, der helt bogstaveligt bryder ud af blyantstegningen og rinder ud i alverden skønne mønstre.

Naturens elementer og menneskets forhold til disse er noget, som har Peter Callesen store interesse. Det er et tema, han har arbejde med i flere af sine A4-skulpturer - bl.a. i værket Eismeer, som er en direkte reference til Caspar David Friedrichs maleri af samme navn, forestillende et skib, der ødelægges af kæmpe isflager. I en anden A4 skulptur, Boat II, ser man en lille tom jolle på et stort ocean. Kunstneren er især optaget af elementet vand, da det på den ene side er livgivende og blødt, og på den anden side kan være voldsomt og destruktivt.

Skibsmotivet er ligeledes at finde i de tre nye litografier, som Peter Callesen har trykt til udstillingen i Steinprent; en smeltende båd, en synkende båd og et skibsvrag. I alle værkerne på udstillingen er det tilsyneladende naturen, som vinder og døden der får det sidste ord. Men det sker ikke uden kamp, poesi og til tider humor. Hvor der er en vis tyngde i de tematiske memento mori påmindelser, er Callesens værker samtidig præget af en betagende materiel lethed, der hænger sammen med værkernes materielle omdrejningspunkt og ikke mindst kunstnerens evne til at transformere dette.

Billedkunstneren Peter Callesen er født i Herning i 1967. Han har studeret kunst på Det Jyske Kunstakademi og på Goldsmiths College i London. I de senere år har han hovedsagligt arbejdet med det hvide papir, ofte blot et A4-ark, som udgangspunkt for store eksistentielle emner. Han har udstillet rundt om i verden på gallerier og museer og arbejder i øjeblikket bl.a. på en ny alterudsmykning til Margrethekirken i Valby. I 2009 modtog han Statens Kunstfonds 3 årige arbejdslegat og i 2010 Akademiets Eckersberg Medalje. Sinking Boats er Peter Callesens første udstilling på Færøerne.

Fernisering: 22.2-2019 kl.16-18.

Time is Running 2.jpg

Rørandi vakrar dreymsjónir

hendan.jpeg

Framsýningin hjá Anný Djurhuus Øssursdóttir, Góða dreymadagbók er grundað á dreymar, sum listakvinnan hevur havt og sum hon hevur skrivað niður. Og tað er rørandi vakurt og sansaliga spennandi at uppliva dreymsjónirnar hjá Anný.

Liðin eru mong ár síðan eg seinast var í ovara parti av sonevnda Ostahúsinum. Men eina tíðina var eg nokk so nógv har - tað var tá Anker Mortensen hevði sítt hugtakandi atelier har; eitt heilt lítið univers við brenniovni, blaktrandi kertuljósum, undurfullum Regini Dahl á plátuspælaranum og ævigum bunkum av pappírsørkum, bókum og listaverkum. Alt hetta er flutt, og í staðin er komið eitt høli, sum er lítið, men sum tó væl kann brúkast í sambandi við smærri framsýningar. Í dag og í morgin er hølið fevnt av dreymsjónunum hjá Anný Djurhuus Øssursdóttir.

Framsýningin er sett saman av seks verkum, ið eru myndað av ymiskum tilfari, av tekstil, voks, greinum, hári, leirlutum, mold osfr. Tað mesta er lívrunnið tilfar, sum er sett upp í installatiónum við frásagnarligum heitum eins og t.d. krypil, Farvæl og grøðandi te, sum í ávísum førum, men ikki altíð, eru sjónliga samsvarandi við fysiska verkið ella lutirnar í sjálvum sær. Síðstnevnda verk, ið sæst ovast við einum koppastelli og tendraðum stearinljósum, inniheldur t.d. ymsar stimbrandi drykkir. Eitt klikkað theselskap og ein berúsað labyrint úr mold gevur lættliga hugasamband til søguna um Alice in Wonderland, samstundis sum hestar, sniglahús, pinnar og knýti munu kynda undir allar møguligar óskikkiligar Freudianskar tankar. Meðan eg gangi runt í framsýningini komi eg í tankar um ymisk listafólk, føroysk og útlendsk, sum eisini fáast við tekstillist, installatiónir og lívrunnið tilfar. Tess meira imponerandi er tað, at unga listakvinnan megnar at ala fram sítt egna univers, sum er fjálgt og løgið og fult av søgum, ið um somu tíð eru fittar, ósekar og gentuligar við einum undirtóna av onkrum upprunakendum shamanistiskum við leitandi minnum og ótálmaðum seksualiteti og hugflogi. Á sama hátt sum á framsýningini, sum Anný Djurhuus Øssursdóttir hevði í fjør í niðaru hædd í Ostahúsinum, so fær áskoðarin varhugan av eini scenografi; at verkini eru tableau í eini søgugongd, sum heldur enn at vera søgd í tíðarrøð, er óreglulig og bylgjandi rund og organisk eins og stóra moldrúgvan á gólvinum. Lutirnir eru tað, sum teir eru; tað er við uppsetingini av teimum, at listakvinnan sigur okkum sínar dreymsjónir. Tað ger hon ikki sum ein lítil Alice, ið tortrúgvin gongur í eini løgnar dreymaverð og mutlar sítt “curiouser and curiouser”, men sum ein sannførd listakvinna í støðugari menning. Eg viðmæli øllum at fara á framsýning hjá Anný Djurhuus Øssursdóttir at heilsa uppá ta nýggju føroysku listina.

Anný Djurhuus Øssursdóttir er 21 ár og kemur úr Søldafirði. Í fjør fekk hon gávugóðs úr grunni Thorvald av Steinum. Hon gongur í listaskúlanum VERA í Keypmannahavn til tess at fyrireika seg til víðari útbúgving innan myndlist.

hendan2.jpg
pak.jpg

Góða dreymadagbók er heitið á Pop Up solo-framsýningini eftir Anný Djurhuus Øssursdóttir, sum er opin í dag til klokkan 20 og í morgin, 15.feb. frá kl.12-20. Framsýningin er í Ostahúsinum aftanfyri Perluna og er bert opin í tveir dagar.
__________________________________________________________

Góða dreyma dagbók, góði mánamaður, góðasta sjúka ketta, góða fitta omma.
Takk fyri eina hugnaliga nátt í góðum vertskapi. Takk omma, fyri blóðpylsu og temunn omaná. Tað var deiligt at sita úti á altanini og práta og telja stjørnuskot.
Góða ketta, eg helt tú hevði latið lív.
Minst til ráðið mánin gav tær!
Ansa eftir teimum longu gjøgnumskygdum klónum, tær brotna læt.
Tú sært betri út nú, enn tá tú vart meira livandi.

Gávugóðs Thorvald Poulsen av Steinum - Røðan hjá Bergi

bergur.jpg

Fríggjakvøldið var samkoma á Fróðskaparsetrinum í sambandi við, at Lea Kampmann fekk handað gávugóðs Thorvald Poulsen av Steinum. http://www.listaportal.com/tidindi/2019/2/9/lea-kampmann-fekk-gvugsi Bergur Djurhuus Hansen, dekanur, ph.d., lektari í bokmentum helt røðu:

Vælkomin øll somul til handanina av gávugóðsi úr grunninum hjá Thorvaldi Poulsen av Steinum. Gávugóðsið verður, sum tað stendur í viðtøkunum fyri grunnin, latið fyri at stuðla og eggja “ungum fólki við listarligum hegni til útbúgving”.

Orðingin í viðtøkunum fyri grunnin eru tekin um eina frískliga og mennandi hugsan um list og umstøðurnar hjá listafólkum í Føroyum. Í fyrru helvt av 20. øld, sum Thorvald Poulsen visti um frá ungum árum, máttu listafólk, ið vildu útbúgva seg, søkja styrk beinleiðis úr løgtinginum. Rikard Long, løgtingsmaður fyri Sjálvstýrisflokkin og yrkjari, strongdi t.d. á fyri at fáa Sámali Joensen Mikines styrk úr løgtinginum. Í løgtingstíðindum 1927 stendur, at har er komið “et andragende fra en ung mand, som har megen lyst til at blive kunstmaler”, og tað verður skoytt uppí, at Rikard Long stuðlar honum. Løgtingið játtaði Mikines 300 kr. Í løgtingstíðindum hesi árini ber til at síggja nógvar slíkar umsóknir, og svarið frá løgtinginum var ikki altíð ja. Ein klaksvíkingur søkti t.d. um at sleppa til Danmarkar at læra seg litografi, steinprent, men fekk nei við teirri grundgeving, at hann hann var ov gamal og heldur skuldi halda seg til tað, hann higartil hevði gjørt. Í 1946 var Mentunargrunnur Føroya Løgtings stovnaður, ikki fyri at eggja fólki til útbúgving, men fyri stuðla leikum og lærdum í listaligum og mentanarligum virksemi. Grunnurin er við lógar- og kunngerðabroytingum bygdur út gjøgnum árini, eitt nú við listafólkalønum, fyrstu ferð latnar í fjør. Politikarar velja nevndina í grunninum, men tað er við hugsanini, sum danski javnaðarmaðurin Julius Bomholt gjørdi til hvør mans ogn (at stuðla uttan at stýra), og sum seinni í tíðini fekk undarliga metaforiskt kropsliga heitið armslongdarprinsippið. Tað eru ikki komnir nógvir grunnar afturat Mentunargrunninum, og privatu grunnarnir í Føroyum eru sera fáir.

Grunnurin hjá Thorvaldi Poulsen av Steinum er serligur av tveimum orsøkum. Hann er ikki knýttur at einum politiskum myndugleika, men hevur eina nevnd við fólki, sum umboða list og útbúgving í Føroyum. Tey eru: forfólkið í LISA, rektaran á Fróðskaparsetrinum og forfólkið í Føroya Lærarafelag, og vanliga verður gávugóðsið úr grunninum handað einum ungum listafólki av einum listafólki, sum situr í tilmælisnevndini hjá grunninum. 

Grunnurin er harumframt serligur, tí hann sum treyt fyri at lata stuðul týðiliga knýtir útbúgving og list saman. Í Føroyum er eitt ógvuliga livandi listaligt umhvørvi - tað er fjøltáttað, kunnu vit siga - og við hesum fylgir tíbetur eisini ein vaksandi áhugi fyri útbúgvingum í list.

Fróðskaparsetrið fer til heystar at bjóða út eina útbúgving í skapandi list, í fyrsti atløgu við tveimum leiðum, ritlist og tónleiki. Tað er okkara vón, at útbúgvingin á Fróðskaparsetrinum umframt at verða eitt tilboð av fleiri til ung føroysk listafólk eisini kann virka sum ein stuðlandi megi í føroyska listaumhvørvinum og savnandi fyri listafólk og listaáhugað, t.d. við ráðstevnum og tiltøkum av ymsum slagi, við at draga útlendskar granskarar og listafólk til Føroya eins og gera tað lættari hjá ungum føroyskum listafólkum at fara í holt við útbúgving.

Ætlanir um at seta á stovn útbúgving í list og sovorðið sum hetta í kvøld - at lata ungum fólki stuðul til listaliga útbúgving - kann elva til orðaskifti um samfelagsligu grundgevingar fyri at stuðla listaligum virksemi. Grundgevingarnar hava vanliga verið, at list flytur mørk, fær okkum at hugsa, elvir til kjak, ger okkum tilvitað og fræls, er góð fyri fólkaræði o.s.fr. Hjá okkum í Føroyum og í mongum øðrum londum kemur hugsanin um ein serligan tjóðskaparligan samleika og tjóðarbygging afturat. Slíkar grundgevingar eru handan nógvar av teimum skipanum, sum vit hava, t.d. Mentunargrunnin. Fyri tíðina er so ein onnur grundgeving nógv frammi, fyri ikki at siga ráðandi, og hon er, at list elvir til búskaparvøkstur, og at listaligt virksemi er burðardygt, tí list troytir ikki grunnarnar, borar ikki hol í fjøllini, list byggir á eitt menniskjaligt tilfeingi, sum støðugt verður endurnýggjað, og tað er burðardygt og fyrimyndarligt.

Soleiðis verður endamálið við listaligum virksemi í samfelagsligum høpi støðugt broytt og sett í nýggjar samanhangir, og tað vísir, at list hevur týdning, og ivaleyst er eisini nakað um allar hesar almennu grundgevingarnar, tí listaligt virksemi ber so nógv annað við sær. Men grundgevingarnar eru tað, sum vit í akademiskum máli ofta nevna instrumentellar. Tær gera list til amboð í strembanini eftir at røkka øðrum málum. Við hvørt er neyðugt bara at fáast við list, tí list í sær sjálvum er ein uppliving og áhugaverd. Fyri ung fólk, sum velja listina sum lívsleið, er tað ivaleyst hetta seinasta, sum er avgerandi, tað kemur innanífrá, og í kvøld eru ongar treytir um at stuðla fólkaræðinum, elva til búskaparvøkstur, ganga á odda í tjóðarbyggingini ella annað slíkt. Vit savnast fyri at heiðra einum gávuríkum ungum listafólki, og tað gera vit við einari ljósari vón um varandi listaliga menning, tí handanin úr grunni Torvalds Poulsen av Steinum er bæði ein heiður og um somu tíð ein stuðul og eggjan til útbúgving.

Takk fyri.

 

Lea Kampmann fekk gávugóðsið

51515982_381740582618590_3532781351679819776_n.jpg

Gávugóðs úr Grunni Thorvalds Poulsen av Steinum varð fríggjakvøldið latið Leu Kampmann, sangara og sangskrivara, á hátíðarhaldi á Fróðskaparsetrinum. Hansina Iversen, myndlistafólk, sum situr í tilmælisnevndini hjá grunninum, segði m.a. í grundgevingini fyri at lata henni gávugóðsið:

“Í tónleikinum hjá Leu hoyrist, at hon er uppvaksin við klassiskum tónleiki, eitt nú í kórútsetingunum í innspælingum hennara, og huglagið í tónleikinum er inspirerað av klassiska tónleikinum. Men huglagið og inspiratiónin kemur sanniliga eisini frá rútmiska tónleikinum og kendum sangskrivarum, sum Leonard Cohen, Joni Mitchell og Jeff Buckley... Lea gongur nú á triðja ári á tónleikamiðnámi í Tórshavnar Musikkskúla.”

Thorvald Poulsen av Steinum var urtagarðsmaður í Havn, sum testamenteraði pengar í ein grunn, sum skuldi stuðla og eggja gávuríkum ungum listafólkum til útbúgving. Í nevndini fyri grunnin sita altíðrektarin á Fróðskaparsetrinum, forfólkið í LISA og forfólkið í Føroya Lærarafelag.

Í takkarrøðuni segði Lea Kampmann, at hon sum fimm ára gomul flutti til Danmarkar. Tá ið hon hevði lokið studentsprógv flutti hon aftur til Føroya. Í fyrstu atløgu var ætlanin at vera “heima” í eitt hálvt ár. Nú eru fýra ár liðin, og Lea kennir Føroyar sum sítt heim. Hon ætlar sær tó av landinum fyri at nema sær útbúgving innan tónleik, og stuðulin frá Thorvaldi kemur væl við.

51842345_2083035015097661_7808559605679652864_n.jpg
51743210_290213101598169_4653891863181262848_n.jpg
52126843_824822241199400_2321110922166272000_n.jpg
51724406_629077917513259_736992946062098432_n.jpg


Aftur á slóðina við nýggjum kvirrum

51551204_391962438015671_8850832109812580352_n (1).jpg

Í gjár læt framsýning upp í Gamla Seglhúsinum í Klaksvík við nýggjum málningum og prentum hjá Hansinu Iversen. Eg veit ikki ordiliga hvat eg hevði væntað, men tað var í øllum førum ikki tað, sum eg sá. Og tað er kanska tað allarbesta, tá listin ger teg bilsna og tekur teg á bóli, samstundis sum tú hómar samanhangir og nýbrot. Tað bæði sæst og merkist, at framsýningin hjá Hansinu er gjørd og hugsað til hølini í Gamla Seglhúsinum, tí stórar og smáar myndir hanga sera væl á træveggunum ymsastaðni í húsunum.

Teir málningarnir, sum koma mest óvart á áskoðaran, eru teir størstu málningarnir á framsýningini. Í hesum málningunum leggur listakvinnan dent á tann rektangulera flatan við at mála eitt tílíkt ferhyrnt skap ella fleiri á myndaflatan. Hetta skapið er líkasum málað oman yvir restina av málninginum, so at tú sum áskoðari fært eina kenslu av onkrum, sum gongur fyri seg innanfyri í myndarúminum. Myndirnar eru áhugaverdar í sjálvum sær, men tað er ikki minni spennandi, at listakvinnan í hesum myndunum rør aftur á slóðina í síni egnu listasøgu.

Tílíkar umskaringar er nakað av tí mest áhugaverda at eygleiða í menningini hjá listafólkum, t.d.hjá Ingálvi av Reyni, sum í sínum seinastu verkum vendi aftur til lituniversið, hann í síni tíð kvittaði fyri at geva seg undir svartan sannleika. “Gjøgnum tíð og rúmdir” eitur stóri málningurin frá 2002, sum hongur í móttøkuni hjá Tryggingini á Kongabrúnni í Havn. Ingálvur av Reyni var 82 ár, tá hann fekk týdningarmiklu uppgávuna at mála eitt stórt verk til endaveggin í Løgtingsalinum. Hann vrakaði ta fyrstu royndina og málaði eina aðra einfaldari og lættari mynd til tingsalin, og Tryggingarsambandið Føroyar keypti ta vrakaðu myndina, ið er minst líka áhugaverd sum tann í tingsalinum. Heitið er frá yrkingini hjá Janusi Djurhuus: “Djúpt í mínum huga/ har alfjarar øldir húsast/ djúpt í mínum huga/ har forfedra fjøldir durva/ drálar ein sangur../ Í honum hoyrist látur frá leskandi keldum../ Í honum andar fleyrið hitt lina og lotið hitt lýggja/ Í honum dunar øgiligt brim og skakandi stormar..”. Eins og yrkingin er eisini málningurin eitt fagnaðarkvæði, sum listamaðurin hevur málað til sítt land. Myndin er nonfigurativ og kompositiónin er áhugaverd við klárt defineraðum viðurskiftum millum figur og grund. Og so er henda myndin sjáldsama litrík. Tað er eins og málarin á ellisárum hevur funnið nýtt dirvi at tríva í aftur teir reinu litirnar, sum Axel Jørgensen lærdi hann at brúka í mótsetningspørum á akademinum og sum hann legði frá tær, tí hann kendi seg ov bundnan av henni. Í stóru myndini í Tryggingini er tað hann, ið stýrir litunum. Millum svørt og grá litbrá stinga seg upp reinir litir; reytt og blátt, sum skína upp móti grønu og appilsingulu kontrastlitunum í einum ómetaliga stórbærum og kompleksum verki.

Hansina Iversen hevur verið ómetaliga konsekvent síni mongu ár í listini, ið fara at tátta í eina fjórðings øld. Øll hesi ár hevur hon dyrkað, granskað og víðkað nonfigurativa málaríið og støðugt flutt seg á leiðini. Eitt tíðarskeið vóru skapini rundleitt og sveimandi á hvítari grund. Síðani eru kompositiónirnar vórðnar meira samansettar í fleiri løgum av gløgnumskygdum og ógjøgnumslygdum litløgum. Verkini, sum hon hevði við á teirri stóru framsýningini við føroyskari list í Den Frie Udstillingsbygning við Østerport í 1999 vóru vertikal við denti á rektanguleru flatuna. Í tí ytra minna nýggju málningarnir um hesar hard edge líknandi myndirnar, men tær eru eftir mínum tykki nógv meira áhugaverdar - her er meira innanfyri eisini ítøkiliga. Tann appilsinguli málningurin fær næstan ein trídimensjonalan relieff-dám og tykist stýrd og avklárað samstundis sum hon er rokalig og vill.

Eg skrivaði einaferð um myndirnar hjá Hansinu Iversen, at tær tykjast kvirrar. Henda nýggja kvirran hjá henni er full av substansi, kenslum, av litum og av skapum, sum staðfesta og problematisera sítt egna format samstundis sum strok og ljós bjóða flatuni av og skapa áhugaverdar illusiónir um dýpd, um hol inn í ella forhang oman á myndarúminum. Eg seti nakrar myndir inn her, men best er at síggja verkini har tey hanga í Gamla Seglhúsinum í Klaksvík.

51620072_1423941257737246_1659222179423715328_n (1).jpg
51360130_378393966289080_6948787941355290624_n.jpg
51428733_1731306310304847_7719853752034787328_n (1).jpg
51385243_394905021319520_5763652700264726528_n (1).jpg
51349533_367454404051547_8254493273905692672_n (1).jpg
51116716_759284627798069_6084109040672047104_n.jpg


Hansina Iversen í Gamla Seglhúsinum í Klaksvík

47284445_374810933062555_1313437931540578304_n.jpg

Í dag klokkan 16 letur framsýning við nýggjum málningum og prentum hjá Hansinu Iversen upp í Gamla Seglhúsinum í Klaksvík. Hansina hevur síðan loknan lestur í Íslandi og Finnlandi arbeitt miðvíst við nonfigurativu listini og er ein føroyskur vegari innan fyri nonfigurativt málarí. Tað er tann listin, ið ikki skal ímynda nakað, men sum allíkavæl er full av figurum/skapum, sum í okkara fatan bylgja aftur og fram á løriftinum. Listakvinnan arbeiðir støðugt við at bróta myndaflatan og at seta saman gjøgnumskygdar og ógjøgnumskygdar litflatar soleiðis, at teir halda á at bjóða áskoðaranum av.

Ernst D.Remmel vann Stella Polaris

68547_4541834427978_611958930_n.jpg

Ársins vinnari gjørdist tann einastandandi dugnaligi trompetleikarin Ernst Dánjalsson Remmel. Nr. 2 gjørdist saksofonspælarin Kristina Thede Johansen. Nr. 3 gjørdist gittarleikarin Hjalti Bogason Støylen. Hinir finalistarnir vóru Ári Berghamar Danielsen, slagverk, Jósef Zachariassen, klaver og Andrias Blaasvær, violin.

Í bólkinum 14 til og við 18 ár tryggjaði Vár Iversen Lindenskov, sello, sær fyrstu virðislønina. Nr. 2 gjørdist Sanna Bæk Hoydal, sangur, og nr. 3 gjørdist Bjørk Sigurdsdóttir Lamhauge, violin.

Í bólkinum til og við 13 ár deildust Marta Sofía Østerø og Nancy Nónskarð Dam um aðru virðisløn, meðan Natali Reginsdóttir í Dali, violin, fekk fyrstu virðisløn.

Musikkskúlanevndin ynskir øllum luttakarunum tillukku og takkar øllum sínum stuðlum. Ein serstøk tøkk fer til høvuðsstuðlarnar Betri og Norðurlandahúsið.

Archibald Black fekk listaheiðursløn Nólsoyar Páls 2019

8dc3040ac630f16b4a47b85035ecf467917cbe07_w1152_h0_fS.jpg

Archibald Black fekk listaheiðursløn Nólsoyar Páls 2019. Hetta skrivar Norðlýsi í grein, sum kann lesast her: https://nordlysid.fo/tidindi/58250/archibald-black-fekk-listaheidurslon-nolsoyar-pals-2019

Listavirðisløn Nólsoyar Páls varð sett á stovn í 2013 av Klaksvíkar býráð, sum letur virðislønina áljóðandi kr. 75.000,- saman við vinnulívinum í Klaksvík. Sambært heimasíðuni hjá Klaksvíkar kommunu verður virðislønin latin einum lokalum listafólki, sum hevur skarað framúr og tílíkum hava tey nógv av, Arnold Vegghamar, Hanni Bjartalíð, Jørgen Dahl og Olivur við Neyst fyri bara at nevna nakrar.

Higartil er virðislønin latin til:

2013: Hanus G. Johansen

2014: Edward Fuglø

2015: Eyð Matras

2018: Steintór Rasmussen

Vetrarljós við ljóslist

51442639_1899750020147578_652115205358092288_n.jpg

Í býnum í Havn eru ljós sett upp av ymsum slag og tað er ikki frítt, at tað følist sum bæði jól og ólavsøka á Vaglinum. Orsøkin er tiltakið Vetrarljós, sum í ár verður hildið 6.ár á rað. Vetrarljós 2019 verður á kyndilsmessu leygardagin 2. februar í Havn.
Tiltakið er eitt samstarv ímillum Visit Tórshavn, Tórshavnar Kommunu og ymsar aktørar í býnum. Í stuttum er tað dagurin har vit bjóða ljósari tíðum vælkomnum við livandi tónleiki, ljós list, framsýningum og øðrum tiltøkum ymsa staðni í býnum. Høvið verður eisini at uppliva ljóslist.
Býarskipanardeildin hevur samstarvað við Brand Patursson, listamann, um at fáa til vega ljósinstallatiónir í býarrúminum í sambandi við Vetrarljós. Brandur Patursson fer at hava tríggjar ljósinstallatiónir í býnum. Hesar vera í Finsen, Bojsengarðinum og í túninum hjá Betri í Sverrisgøtu.

51112598_2069113646457736_8203042890004299776_o.jpg
50916967_1969127426518302_7860264337544314880_o.jpg


Starvslønir til list og mentan latnar

heidrik.jpg

Mentanargrunnur Landsins hevur veitt stuðul til starvsløn og íverksetan Nevndin hevur á fundi 8 januar 2019 avgjørt at veita starvsløn til hesar umsøkjarar: Eitt ár til Heiðrik á Heygum. Seks mánaðar til Arnold Ludvig, Høgna Mohr, Lenu Anderssen, Magnus Johannessen, Rakel Helmsdal, Steintór Rasmussen og Trygva Danielsen. Sjey umsøkjarar fingu 3 mánaðir, sjey 2 mánaðir, og sekstan ein mánað.

Mentanargrunnur Landsins letur einaferð um árið stuðul til starvsløn og íverksetan. Grunnurin veitti stuðul í 104 mánaðir til 41 umsøkjarar. Sí fylgiskjøl við upplýsingum um nøvn og listagreinarnar, ið hava fingið stuðul. Tá stuðul verður latin til starvslønir, tekur nevndin støði í upplýsingum í sjálvari umsóknini, og ásetingum í kunngerð nr. 109 §4: Endamálið við starvslønunum er at geva listafólkum og øðrum, ið takast við mentanarligt virksemi arbeiðsnáðir í eitt ávíst tíðarskeið at starvast burturav við listarligum ella øðrum mentanarligum arbeiði. Stk. 2. Starvsløn verður latin umsøkjara við støði í verkevni ella verkætlan, sum lýkur krøvini í § 1 í løgtingslógini og eftir nevndarinnar meting av listarligum ella fakligum dygdareyðkennum.

Grunnurin fekk 16 umsóknir til íverksetan. Hesin stuðul skal lætta um hjá evnaríkum listafólkum at koma víðari við teirra skapandi listaarbeiði. Stuðulin er 75.000 kr. Nevndin hevur avgjørt at lata fýra umsøkjarum íversetanarstuðul. Tey eru Andras Olsen, Anný Djurhuus Øssursdóttir, Silja Strøm og Súsanna Tórgarð. Grunnurin fekk tilsamans 126 umsóknir. 111 umsóknir til starvsløn. 29 søktu um trý-ára starvsløn, 36 um eitt ár. Í alt varð søkt um starvsløn til 137 ársverk.

1 Alda Mohr Eyðunsdóttir Myndlist

1 Andrej Melnikov Týðing

1 Anja Tell Týðing

3 Anna Katrin Egilstrøð Tónleikur/Filmslist

1 Annika Johannessen Sjónleikur

3 Anton Petersen Filmslist

6 Arnold Ludvig Tónleikur

1 Elin Henriksen Týðing

12 Heiðrikur á Heygum Filmslist/tónleikur

2 Herluf Lützen Tónleikur

6 Høgni Mohr Bókmentir

1 Hugin Eidi Týðing

1 Jákup Sørensen Týðing

1 Jasmin Mote Tónleikur

2 Kim Simonsen Bókmentir

2 Kinna Poulsen Bókmentir

1 Kjartan Hansen Sjónleikur

1 Kristina Sundar Hansen Sjónleikur

6 Lena Anderssen Tónleikur

2 Lena Nicolajsen Bókmentir/Myndlist

2 Lív Maria Jæger Bókmentir

2 Lyon Hansen Tónleikur

6 Magnus Johannessen Tónleikur

1 Mariann Hansen Sjónleikur

3 Marianna Mørkøre Filmslist/tónleikur

3 Mikael Blak Tónleikur

2 Oddfríður M. Rasmussen Bókmentir

1 Ola Nordskar Týðing

Fylgiskjal 2 til tíðindaskriv

1 Ole Wich Myndlist

3 Pauli í Sandagerði Tónleikur

6 Rakel Helmsdal Bókmentir/Sjónleik

3 Rannvá Holm Mortesen Bókmentir/Myndlist

2 Rógvi á Rógvu Tónleikur

3 Sakaris Stórá Filmslist

1 Sanna A. Dahl Týðing

1 Sofía Nolsøe Mikkelsen Sjónleikur

6 Steintór Rasmussen Bókmentir

6 Trygvi Danielsen Bókmentir/Tónleik/Filmslist

2 Uni Reinert Debes Tónleikur

2 Unn Paturson Tónleikur

1 Villiam Joensen Tónleikur

Handanin av gávugóðsi frá Grunni Thorvald Poulsens av Steinum

50612734_1184078015100485_7293547843833298944_o.jpg

Innbjóðing
Stýrið fyri Grunn Thorvald Poulsens av Steinum bjóðar hervið øllum til árligu handanina av gávugóðsinum hjá grunninum.

Gávugóðsið verður givið ungum listafólki, sum hevur víst hegni og hug at útbúgva seg.

Tiltakið, sum er alment, verður í hølunum á loftinum á Føroyamálsdeildini tann 8. februar klokkan 19.30. Eftir handanina er hugnaløta.

Øll eru hjartaliga vælkomin.


Blíðar heilsur
Stýrið fyri Grunn Thorvalds Poulsen av Steinum

Sigruð í Jákupsstovu, rektari á Fróðskaparsetri Føroya
Marita S. Dalsgaard, forfólk fyri Listafólkasamband Føroya
Herálvur Jacobsen, forfólk fyri Føroya Lærarafela

Silja Strøm - Listaleikir - Upplating

IMG_2058.jpeg

Fríggjadagin 25.januar læt framsýningin  hjá Silju Strøm, Listaleikir upp í Listasavni Føroya. Nógv fólk var til fernisering, Teitur Lassen framførdi tvey góð løg og røður vórðu hildnar. Nils Ohrt savnsstjóri røddi um Silju Strøm og listina og mín røða er her:

Líka síðan eg í 2008 fyrstu ferð upplivdi eina framsýning hjá Silju Strøm í Smiðjuni í Lítluvík, havi eg undrast á hvussu konsekvent henda listakvinnan er. Eg meini ikki, at listakvinnan stendur í stað, men at hon rættiliga tíðliga hevur sett sær greið listarlig mál, sum hon støðugt mennir. Glasgow School of Art gjørdi henni mun, og munurin er heilt vist stórur millum tær smáu tekningarnar, sum hingu í Smiðjuni í Lítluvík á sinni í endurnýtslurammum og so hesa flottu framsýningina, ið er nógv tað mest monumentala og framfýsna, sum Silja hevur skapað. Men heilt frá byrjan av eru nøkur ávís brá, ið eru afturvendandi og sum í stóran mun definera listina hjá Silju Strøm.

Fyrst og fremst er henda listin relationel soleiðis at hon á ein ella annan hátt snýr seg um relatiónir ella um viðurskifti millum bæði formligar og innihaldsligar myndaliðir. Í lítlu myndini, sum eg ognaði mær á framsýningini í 2008 sæst ein tusjtekning av eini smágentu við blóðreyðum kjálkum og kjóla, sum uppiyvir sær hevur eina taluboblu. Í taluboblini er ein hondskrivaður tekstur, ið tykist skjótt noteraður við eini útmeiggjaðari villu. Teksturin vísir seg at vera brot úr einum kendum essay hjá amerikanska listfrøðinginum George Kubler frá 62 við heitinum The shape of time og tí nokk so Siljuliga undirheitinum Remarks on the history of things. Radikali tankin hjá Kubler tykist vera at víðka listasøguliga økið til ikki bert at fevna um listaverk, men eisini um allar aðrar menniskjaskaptar lutir - Talan er altso um ein listateoretiskan tekst, sum Silja kann hava lisið í sambandi við útbúgvingina, men hvørs heiti altso hevur ein ávísan samklang við ta listarligu verkætlanina, sum vit síggja folda seg út her í Listaskálanum í dag.

Lítla tusjmyndin heima hjá mær útfoldar seg í samansetingini millum tekning og tekst. Vegna margháttliga stílsamanbrestin millum ta fittu tekningina og tann álvarsliga tekstin verður myndin stuttlig, men við einum álvarsligum undirtóna og einum undirliggjandi retoriskum spurningi um hvørt elskuligar gentur við reyðum kjálkum ikki kunnu fáast við listaástøði? Jú sjálvandi kunnu tær tað, men hetta við at leggja dent á kyn er eitt annað afturvendandi brá í verkinum hjá Silju Strøm, ið onkuntíð hevur teknað androgynar verur, aðrar tíðir sera sansaligar kvinnur – og hennara gentur uppføra seg ikki altíð líka gentuliga pent og skikkiligt, men eru herliga løgnar og vanligar júst sum øll hini.

Listin hjá Silju tykist relationel á ymiskan hátt; í áðurnevndu myndini kunnu vit siga, at listakvinnan granskar viðurskiftini millum mynd og tekst. Aðrastaðni snýr tað seg um viðurskiftini millum figur og grund, millum figur og figur, millum figurativt og abstrakt, millum tekning og málarí, spontant og stýrt, intimt og ópersónligt, millum ílatið og úrlatið, hátíðarligt og banalt, millum einstakling og samfelag. Listin hjá Silju Strøm tykist ovurhonds estetisk, men er samstundis sosial og demokratisk av lyndi; verkini innihalda sosialmentanarligar og feministiskar hugsanir. Hennara leitan útum tað fýrkantaða myndaformatið –eisini ítøkiliga sæð, er ikki bert fagurfrøðiliga grundað, hon er relationel við atliti til onnur verk til áskoðaran og til framsýningarheildina.

Koloritiskt eru hesar myndirnar vakrar, tær eru næstan lekrar sum bomm, candy floss og stríput karamellupappír. Kring glitrandi reinar grundlitir alda ymisk brigdi av leskiligum ljósagulum, ljósagrønum, turkis og ljósareyðum í eini lýsandi heild. Pastellitirnir sýnast kunstigir og víkja til dømis frá litdáminum í teirri siðbundnu náttúrutulkandi føroysku listini. Bylgjandi strikan kring kropparnar, ið flóta runt á myndaflatanum minnir um mátan, sum Matisse teknaði sínar figurar, dansarar og svimjarar. Tann kuli málihátturin í flata myndarúminum við stiliseraðum  strípum og mynstrum í aldum, flisum og stólum minnir eisini um popplistina hjá David Hockney og so komi eg eisini altíð í tankar um Giotto, tá eg hyggi at myndunum hjá Silju. Eg veit ikki ordiliga hví. Men tað hevur okkurt við teir hyldligu figurarnir at gera, tær stóru nertandi hendurnar og tað løgna, smædna sambandið millum persónarnar at gera – kanska eitur tað awkward á nýføroyskum, sum tykist bæði eymt og fjart, sjálvt tá teir nerta við hvønn annan - Í kveikjandi katalogtekstinum lýsir Josie More søguna um heimin at vera søguna um at nema. Hon skrivar: “Á henda hátt og á annan hátt er søgan um heimin søgan um at nema. Tað er ein goymsla, sum skrásetir kraftina í nemingini at umskapa, ein endaleys læra um lutir, týdningurin at vera mildur, hava umsorgan; ein áminning um at hugsa um tað, vit gera. Hesar smædnu nándir, hesin sjáldsami nærleiki; henda søgan um at nema, flá oman á flá, handabragd eftir handabragd. Halda og sleppa. At innihalda og skapa. Tað er soleiðis ein heimur er evnaður til.”

 Sostatt eru vit aftur hjá tí relationella í myndunum, sum eisini eru merktar av eini áhugaverdari javnsetan millum teir figurativu og teir abstraktu myndaliðirnar. Tað er sum um teir abstraktu myndaliðirnir interagera í frásøgnini – tað kann vera í skapi av onkrari litplamasju, sum forðar okkum í at síggja partar av einum figuri ella eins og málingastrok ið knýta saman myndaliðirnar. Bygnaðurin er rundleittur - tað er eins og myndaliðirnir sveima kring myndaflatan. Í áhugaverda viðtalinum, sum Solveig Hanusardóttir Olsen hevur við listakvinnuna í kataloginum lýsir Silja sína arbeiðsgongd sum eina støðuga ringrás. Verkini eru m.a. tengd saman av tí, at hon arbeiðir uppá fleiri verk í senn. Silja greiðir somuleiðis frá, at heldur enn at brúka hierarki í bygnaðinum, so ynskir hon heldur at brúka demokrati, har myndaliðirnir eru javnsettir. Hetta klingar ideologiskt, men kann júst tað sama vera formliga grundað javn. Tað snýr seg um javnvág og javnstøðu. Javnstøðan millum persónar og lutir, millum abstrakt og figurativ skap víðkar um tulkingarmøguleikarnar hjá áskoðaranum, sum í støðugari leitan flytur eyga kring myndaflatan. Allir figurar, litir, lutir og skap skapa teirra týdningar og hjátýdningar, fyrst er tað luturin í sjálvum sær, síðani allar tær upplivingar, vit hava, sum ávirkar okkara fatan av honum - denotatión og konnotatión. Verkheitini eru ein søga fyri seg, men tykjast eisini hanga væl saman sum heild. Summi heiti eru neutralar lýsingar av myndevninum so sum t.d. Swimming studies, onnur heiti er skaldslig og flúgva høgt.

Framsýningin hongur sera væl saman, tí at dentur er lagdur á samanhangin bæði í einstøkum verkum og í heildini, har myndevni og brot úr myndevnum verða endurtikin við smáum forskjótingum. Tað ger sjálvum rørsluna hjá áskoðaranum áhugaverda. Eg ímyndi mær, at allir tit ákoðarar gera tykkara egna verk, ið myndast av mátanum, tit hyggja og flyta tykkum í rúminum. Í slóðini av tykkara fatan verður eitt nýtt verk skapað, sum er tykkara uppliving av framsýningini.

Rørslur eru eisini í heitinum á framsýningini, Listaleikir, ið bendir á nakað ítróttarligt. Myndevnisliga síggjast svimjarar á myndunum og fimleikarar ella akrobatiskir figurar, men eg haldi, at heitið er valt við einum skálkabrosi – sama óskikkiliga og fitta brosið, sum liggur aftan fyri alla framsýningina, sum er partur av boðskapinum í yrkingini í kataloginum, og sum eisini er nýtt til fleiri verkheiti. My poem is bigger than your poem – My poem lasts longer than our poem osfr. her dentur verður lagdur á hvussu absurd kappingarhugsanin er í øllum førum tá talan er um list.

 Á olympisku leikunum snýr tað seg um hvør rennur ella svimur skjótast, her á Listaleikunum hjá Silju hugsi eg, at seigligasti áskoðarin, tann, sum tekur longst tíð at síggja framsýningina og gjarna í fleiri umførum - skal hava medaljuna.

 

Við hesum orðum seti eg Listaleikir 2019

Hjartaliga til lukku Silja

Silja við plakatini

Silja við plakatini

50550841_288624261803185_7348112169218605056_n.jpg
51137430_610739269348019_5536208558166638592_n.jpg
IMG_2071.jpeg
kinna.jpg
50078615_2042380392495208_2637374068822638592_n.jpg
50491136_2054733111304085_5352545663416532992_n.jpg
IMG_2062.jpg
IMG_2081.jpeg
IMG_2085.jpeg
IMG_2092.jpeg

Fotomyndirnar tók Gyðja Hjalmarsdóttir Didriksen, Marin Strøm, Magnus V.Andersson og Dorthe Pedersen  takk fyri

Takk fyri avrikini, Rigmor Dam

50742028_238050573771357_8853432313078349824_n.jpg

Ein hendingarík vika var henda fjórða vikan í hesum árinum tjúgunítjan. Tá Bárður Jákupsson loksins fekk uppibornan heiður mikukvøldið var tað løgmaður, sum handaði hann og ikki mentamálaráðfrúan, Rigmor Dam, ið hevur valt at leggja frá sær fyri at skapa frið um miðnámsskúlan Glasir.

Men friður er eingin.

Í miðlunum er gangurin næstan líka stórur sum fyrstu vikurnar, vit royndu at undirvísa millum handverkarar í einum hálvlidnum skúlabygningi. Var hetta Rigmor Dam fyri at lasta? Neyvan. Var tað so landsverkfrøðingurin? Kanska ikki heldur. Tað var kanska heldur eitt undirtrýst av seinkingum og gøluangist, sum hevði við sær, at nú SKULDI skúlin í gongd kosta hvat tað kosta skuldi. Og tað kostaði. Nógvar skeivar avgerðir eru tiknar síðani ætlanin um Glasir var stungin út í kortið - tá mann lurtar eftir útvarpinum í løtuni er tað líka við, at mann verður sambandskona, tí hetta duga vit ikki, tey vaksnu mugu koma at orna fyri, móðir Danmark kom og hjálp. Men fjúv, sum skilst eru eisini almennar byggigølur í Danmark og í Noregi osfr. Á lasafarna skúlanum í Hoydølum, sum ongar veruligar ábøtir fekk øll tey fimtan árini, eg var lærari har, fundaðust vit hundrað akademikarar aftur og fram og endaðu við at staðfesta, at skúladepilin við Marknagil ikki fór at gagnast føroyska miðnámsskúlanum. Vit argumenteraðu so frægt vit dugdu, men akademisk argument hava ongantíð verið mikið vird í hesum landinum. Skúlaskipanin varð gjørd um og spaki settur í Marknagili. Mær vitandi við undirtøku frá øllum flokkum.

Her eru vit nú og í skúlanum gera vit skúlating og lata hini um at stríðast um rokningar. Gott er at kunna staðfesta, at enn eru næmingar næmingar og lærarar lærarar og at tað, sum hevur týdning hvørki er gjørt úr glasi ella betong, men úr kjøti og blóði. Og fyri at taka í egnan barm, so er hesin skúlin ikki so galin, sum eg helt. Har er tað forrestin ein fyrimunur, at byrjanin á skúlaárinum var so horribul, sum hon var, tí so kennist restin uppafturgangandi. Sjálv skipanin má eftirmetast og tillagast við atliti til fólkaræðisligan og námsfrøðiligan tørv og ábyrgd. Enn kann nógv henda.

Fyribils kunnu vit siga Rigmor Dam farvæl og takka fyri tey góðu avrikini. Hon var ein mentamálaráðfrúa við áhuga fyri sínum øki. Tað er eingin sjálvfylgja. Og júst sum hon ikki hevur alla ábyrgd av Glasi, hevur hon heldur ikki alla æruna av broytingunum, sum eru framdar til bata fyri listafólkini, tí hon er ein partur av eini fólkaræðisligari skipan, sum vit øll, tú og eg vara av.

Meðan Rigmor Dam hevur verið mentamálaráðfrúa eru karmarnir kring listina batnaðir á hesum økjum:

Mentanar- og listastuðulin er øktur

Listafólkalønin er sett á stovn

Listaútbúgving á Setrinum sett á stovn

Barnabókaútgáva og Nám hægri játtan

2018 ár fyri málmenning hjá børnum - eitt nú Barnasangbók Føroya

LISA og Tjóðsavnið skulu húsast í Hoydølum

Viðurskiftini innan upphavsrættin komin í fasta legu, so listafólk fáa ta samsýning tey eiga