Ape rules, O.K.!

IMG_7844.JPG

Claus Carstensen - Steinprent 29.6-21.7-2018

Udstillingen Ape rules, O.K.! domineres af flere monumentale abehoveder, der omkranser og nedstirrer udstillingsgæsterne fra centrale punkter i udstillingsrummet. Udstillingen indeholder  flere referencer til det mangeårige samarbejde mellem Claus Carstensen og Færøernes Grafiske Værksted, Steinprent, eksempelvis i nogle collager, der består af malerier, hvorpå der er limet dele af litografier, som er fremstillet på værkstedet. Desuden er der tre værker på udstillingen, der så at sige vender tilbage til deres skabelsessted, idet de består af readymade elementer fra den litografiske arbejdsproces, nemlig de grønne gummimåtter fra stentrykspressen, hvorpå man aner tre af Carstensens litografimotiver. Motivisk udgangspunkt er den såkaldte "dyregørelse" – et begreb som Carstensen beskriver som en tosidet, antropologisk størrelse, hvor begge sider har noget med hinanden at gøre, og som handler om gradueringer af begreber som kultur, bevidsthedsopståen, selvbevidsthed og det særligt menneskelige. I udstillingsrummet overrumples beskueren af abernes blikke og figurernes flertydighed, de åbne gab med aggressivt blottede tænder – og så abernes let bedrøvede blik, der indikerer en form for eftertænksomhed. Talemåden om at ‘øjnene er sjælens spejl’ viser hvilken central symbolsk betydning, vi tillægger øjnene – forestillingen om det særligt menneskelige er på mange måder bundet til blikket. 

"...Udstillingen kom ikke til at hedde noget med hommage à Kinna, men Ape rules, O.K.! og Kinna fik lov at hænge værkerne op, ligesom hun også skrev teksten til det spontant udviklede katalog, der simpelthen er et litografisk, nummeret tryk, råt og meget lækkert. I Jan Anderssons litografiske værksted, som han driver med sin partner, grafikeren Fríða Matras Brekku kan der ske de mest fantastiske ting. 

Udstillingen Ape rules, O.K.! ligger tematisk i forlængelse af Claus Carstensens store udstilling Becoming Animal på Den Frie (og i Lemvig), men har specifikt fokus på aben. Denne fjerne fætter er rejst til Færøerne, hvor det for nyligt kom frem, at kun 21% tror på evolutionslærens påvisning af, at mennesket og aben har samme oprindelse, mens hele 52% bekender sig til kreationismen dvs. troen på, at mennesket er skabt af Gud eller en anden højere magt. Kinna Poulsen har udvalgt en række forskellige malerier og collager, som også forbinder sig til Claus Carstensens tidligere udstillinger på Færøerne. Det er en stram og præcis udstilling som udover det konfrontatoriske tema både rummer en lyrisk og en humoristisk dimension..."

(Mai Misfeldt i kommende artikel) 

IMG_7751.JPG

 

 

 

Yrkislistafólkini kunnu søkja listafólkaløn

Janus Kamban

Janus Kamban

Mentanargrunnurin boðar frá, at nú kunnu yrkislistafólk søkja listafólkaløn frá grunnunum. Freistin er 1.september 2018. http://mentanargrunnur.fo/

Endamálið við listafólkalønunum er at bøta um korini hjá́ yrkislistafólkum, sum í játtanarskeiðnum burturav arbeiða við list. Sambært § 4 a í kunngerð nr. 109 við broytingum. Listafólkalønir verða latnar eftir umsókn til Mentanargrunn Landsins, skrivað á umsóknarbløð grunsins. Listafólkalønir verða veittar við støði í verkevni ella verkætlan, sum lýkur krøvini í § 1 í løgtingslógini, og sum nevndin fyri Mentanargrunnin metir hava listalig ella faklig dygdareyðkenni. Tó kunnu listafólkalønir verða veittar við støði í listaligari fakligheit ella royndum hjá umsøkjara. Nevndin fyri Mentanargrunn Landsins tekur út frá tilmæli frá serligum faknevndum endaligu avgerðina um, hvør fær listafólkaløn. Samlaðu útreiðslurnar skulu ikki vera meira enn tøka játtanin til endamálið. Tey, ið fáa listafólkaløn, skulu í útgangsstøðinum arbeiða í minsta lagi í trý ár. Sama listafólk kann søkja listafólkaløn aftur 3. hvørt ár, tó soleiðis at samlaða skeiðið at fáa listafólkaløn kann vara í mesta lagi níggju ár. Yrkislistafólk kunnu ikki røkja annað fast starv, meðan teimum verður veitt listafólkaløn. Tey kunnu hava inntøkur av teirra skapandi virksemi, meðan tey fáa listafólkaløn. Lýst verður alment eftir umsóknum til listafólkalønir umleið 2 mánaðir undan umsóknarfreistini. Listafólkalønin verður útgoldin mánaðarliga og svarar í upphædd til læraraløn á fólkaskúlans lønarstigi 21, stig 1. Í

Bók um William Heinesen væl móttikin í Danmark

wh.jpg

Herfyri gav forlagið Torgard út danska útgávu av myndlistabókini "William Heinesen, myndlistamaður" eftir Bárð Jákupsson, sum Sprotin gav út í tvímæltari føroysk-enskari útgávu í 2016. Danska útgávan hevur heitið "William Heinesen, billedmageren" og er 304 síður til longdar.

Nakað broytt og tekstliga økt útgáva
Danska útgávan er ein nakað broytt útgáva av tí føroysk-ensku upprunaútgávuni. Myndirnar eru tær somu, men danska útgávan er í størri mun skipað í tíðarrøð enn upprunaútgávan. Haraftrat er teksturin longdur munandi og tillagaður útlendskum, tvs. donskum, lesarum við tað, at greitt verður nágreiniligari frá ymsum, sum er undirskilt hjá føroyingum. Eisini eru fleiri sitat úr skaldaverkum hjá Williami enn í upprunaútgúvuni. Av tí at teksturin er longdur, er danska útgavan ikki tvímælt eins og upprunaútgávan, men bara á donskum. Bárður Jákupsson hevur sjálvur umsett og longt upprunatekstin.

Avbera góð ummæli
Bókin hevur fyrbils verið ummæld í trimum donskum bløðum - Kristeligt Dagblad, Jyllands-Posten og Nordjyske Stiftstidende - og ummælini hava verið avbera góð. Í Kristeligt Dagblad gevur ummælarin bókini 5 stjørnur og rópar hana rætt og slætt "en pragtbog" og nevnir, at tey mongu sitatini í úr skaldskapinum hjá Williami eru ein góður "lykil" til at skilja andliga grundfestið undir myndunum hjá listamanninum. Í Jyllands-Posten skrivar ummælarin, at bókin er skrivað "á einari aldu av bergtikni og virðing, men eisini við tí kritiska sansi, sum skal til." Báðir ummælarar draga fram landslags- og skýmingsmyndirnar hjá Williami, sum nakað av tí bestu myndlistini frá hansara hond.
Ummælarin í Nordjyske Stiftstidende gevur bókini 5 stjørnur og skrivar, at hon er "en fin bedrift", "en flot billebog" og "veloplagt skrevet". Eisini Dansk BiblioteksCenter hevur bara rós at bera bókini. "Ein upp á allar mátar frálík og stórfingin bók," skrivar ummælari teirra í sínum viðmæli til donsku bókasøvnini.

Modigliani, Gustav Klimt og Pablo Picasso go home!
Til stuttleika kann nevnast, at ummælarin í Kristeligt Dagblad skrivar um pappírsklippini hjá Williami, at hon ongantíð í einum listaligum lívsverki hevur sæð so nógvar naknar ungar gentur, sum lokka og eggja við "struttandi attributtum" og erotiskum ósmædni. Tað er ein fragd fyri eygað, serliga tað mannliga, skrivar ummælarin og heldur fyri: "Modigliani, Gustav Klimt og Pablo Picasso go home!"

Ein sannur listamaður
Tann lítillætni William vildi ikki rópa seg sjálvan mynd-listamann við stórum L. Í hansara eygum var "myndamakaríið" mest at kalla hjáputur við síðuna av hansara professionella, listarliga yrki sum rithøvundur, men donsku ummælarnir eru ikki í iva - eins og Bárður Jákupsson og vælsaktans flest onnur: William hevði onga orsøk at vera lítillátin. Eins og hann var ein meistaraligur rithøvundur, var hann av sonnum eisini ein stórur mynd-listamaður. Við stórum L.

Fleiri ummæli á veg
Forlagið hevur fingið upplýst, at ummæli eru ávegis í Politiken og Information - og kanska Weekendavisen eisini -  men tey eru so ikki komin enn.

Stuðul
Norðurlendski týðaragrunnurin, Dansk-Færøsk Kulturfond, Mentanargrunnur Landsins og Tórshavnar Kommuna hava stuðlað donsku útgávuni.

"William Heinesen, billedmageren" fæst í føroyskum og donskum bókhandlunum - og netbókahandlum - og kostar 399 krónur.
Myndasavnan og tekstur: Bárður Jákupsson. 
Avmyndan: Alan Brockie. 
Rerpro: IC-Design eftir upprunasniðgávu hjá Sonju Kjølbro/Sprotanum.
Ritstjórnað donsku útgávuni hevur Hugin Eide.

download.jpg

Bárður Jákupsson framsýning á Norðurbryggjuni

bardur-j-uden-tekst-960x370.jpg

24.august klokkan 16-18 letur upp framsýning við verkum hjá Bárði Jákupsson á Norðurbryggjuni í Keypmannahavn. Á heimasíðuni verður Bárður lýstur við hesum orðum:

Bárður Jákupsson kombinerer kunstens og Færøernes natur i sine abstrakte værker. De indfanger en konstant foranderlighed og flygtighed, og deres udtryk spænder over såvel det ekspressive og kraftfuldt betonede maleri til de mere lyriske akvareller.

Udstilling 25. august – 21. oktober 2018
Fernisering 24. aug. kl. 16-18

Bárður Jákupsson er født i Tórshavn i 1943. Når maleren selv sætter ord på sit udgangspunkt, nævner han den svimlende oplevelse i en lille båd på havets bundløse dyb, beliggende under en høj klippekyst, hvis takker står i dramatisk silhuet imod aftenrøden. Det er noget, der kan tage pusten fra enhver, men jo også en position, der ophæver det traditionelle centralperspektiv og frisætter abstraktionen. 

Som direktør for Færøernes Kunstmuseum har Jákupsson i årtier været en uundværlig, central figur i færøsk kulturliv. Siden han i 2003 fratrådte stillingen på museet for at hellige sig maleriet fuldt og helt, har han afholdt flere udstillinger med monumentale oliemalerier, hvis mægtige billedflader er rytmisk opdelt af vertikale formationer med dynamiske zigzag mønstre i heftige spektralfarver, der balanceres af køligere blåtoner og jordfarver. 

Samtidig har han i disse år perfektioneret sine anderledes små og lette akvareller, der i flere tilfælde fremstår næsten nonfigurative med en organisk bølgende linjeføring, skiftende farveintensitet og heraf vekslende lysvirkninger.

 

Hoydalar verður mentanardepil

hoydalar-2.jpg

Tað verða Listafólkasamband Føroya (Lisa) og Tjóðsavn Føroya, sum fara at húsast í Hoydølum, nú undirvísingin á Glasi eftir summarferiuna flytir út í Marknagilsdepilin

Mentamálaráðið hevur viðgjørt tey 52 uppskotini, sum komu inn til hugskotskappingina um Hoydalar, og avgerð er tikin um at samantvinna tvey av uppskotunum.

Listafólkasambandið hevur leingi sóknast eftir størri hølum til millum annað venjingar, framsýningar og arbeiðshøli hjá listafólkum, og Tjóðsavnið hevur í mong ár ynskt at savnað stovnin - burtursæð frá stóru framsýningunum - undir somu lon.

Mentamálaráðið metti, at hesi bæði uppskotini við fyrimuni kunnu samantvinnast, og nóg mikið av plássi er í Hoydølum til at hýsa báðum.

- Í útveljingartilgongdini hevur tað verið umráðandi, at verandi bygningar ikki mugu standa tómir, og at virksemið eisini fellir væl inn í Frílendisætlanina fyri Hoydalar, sum umfatar náttúruna í økinum, sigur Rigmor Dam, landsstýriskvinna í mentamálum.

Hon leggur afturat, at samgongan í verandi heitu búskaparstøðu ikki ætlar at seta meira ferð á búskapin við at byggja nýtt og stórt í Hoydølum, og heldur ikki varð mett ráðiligt at byggja bústaðir á økið.

Mentamálaráðið metir funnu loysnina vera bæði skilagóða og gagnliga. Í eitt óásett fyribils áramál kunnu LISA og Tjóðsavnið sostatt nú í felag húsast í Hoydølum, inntil tíðirnar aftur krevja stórar íløgur.

- Nú hevur tað týdning, at verandi bygningar fyllast við lívi og menniskjum; við úteftirvendum og almentgagnligum virksemi. Og við at umskipa Hoydalar til ein slíkan livandi mentanardepil kann kanska eisini spyrjast eitthvørt forvitnisligt burturúr teirri synergiini, sum uppstendur. Í øllum førum fegnist eg um, at bæði mentanin og listin nú fáa væl betri arbeiðsumstøður, sigur Rigmor Dam, landsstýriskvinna.

 

Claus Carstensen sýnir fram í Steinprenti

50539F01-23FC-444A-94EF-FCC8ECEC4D5A.jpeg

Ape rules, O.K.!  29.6-21.7-2018

Bæði bíbliuvers og føroyskur veruleiki eru partar av útgangsstøðinum á listaframsýningini Ape rules, O.K.! hjá Claus Carstensen, sum letur upp í Steinprenti fríggjadagin 29.juni klokkan 16-18. Listamaðurin er ikki ókendur í Føroyum. Hann hevur havt fleiri framsýningar her einsamallur og saman við føroyskum listafólkum.

Í framsýningarhølinum starir eitt stórt apuhøvd at áskoðaranum fleiri staðni í framsýningarrúminum. Verkini á framsýningini eru lutvíst knýtt at framsýningarverkætlanum, sum Claus Carstensen hevur skipað fyri seinastu árini, eitt nú Becoming Animal og Dyregørelser, men framsýningin er eisini sett saman við atliti at aktuellum føroyskum samfelagsviðurskiftum. Eitt útgangsstøði er skakandi tølini í sjónvarpssendingini, Guð signi Føroyar, sum eftir øllum at døma vísa, at bert 21% av føroyingum taka undir við menningarlæruni, meðan heili 52% av okkum trúgva uppá kreationismu, at menniskjað er skapt av Guði ella eini hægri makt.

Í framsýningarhølunum verður áskoðarin tikin á bóli av fleirtýðugu apunum við teirra opnu, aggressivu kjaftum og sorgblíða, eyma eygnabrái. Orðatakið um, at eyguni eru spegilin hjá sálini er dømi um symbolsku fatanina av eygunum – ímyndin um tað serstakt menniskjansliga er á so mangan hátt bundin at eygnabránum. Myndevnisliga fráspennið er í sonevndu "djóragerðini" – eitt hugtak hjá Carstensen, sum snýr seg um stigskifti av mentan, tilvitsku, sjálvstilviti og menniskjansskap. At menniskjað er tilvitað um, at tað ikki livir í einum opnum, endaleysum lendi, men sær hetta lendið minka støðugt – djórið sær fyri sær eitt opið, óavmarkað, tíðarleyst landslag, har tað ikki er nakað áðrenn ella aftaná og tessvegna heldur ikki finst nakað tilvit um deyðan. Sambært Carstensen er eitt aggressivt/aktivt slag og eitt passivt slag av djóragerðum. Tann óvirkna djóragerðin er merkt av einum øgiligum longsli eftir æviga lívinum. Tann aktiva djóragerðin snýr seg um at gera hini til djór soleiðis at skilja, at mann sjálv/ur er hægri í skipanini enn tey, mann niðrar. Í hesum sambandi er merkiliga víðgongdi samanburðurin hjá Prædikaranum millum menniskja og djór áhugaverdur: “Eg segði í hjarta mínum: "Tað er fyri menniskjanna skuld, fyri at Gud kann royna tey, og fyri at tey kunnu síggja, at í sær sjálvum eru tey einki annað enn dýr; tí menniskjabørnunum gongst, sum dýrunum gongst, ja, teimum gongst líka; sum dýrini doyggja, so doyggja tey, og ein og sama anda hava tey øll; menniskjað hevur einki fram um dýrini, tí alt er fáfongd.” Prædikarin, kap.3, ørindi 18 og 19.

Framsýningin Ape rules, O.K.! er at síggja í Steinprenti frá 29.6-21.7-2018.

 

Ape rules, O.K.!

Claus Carstensen - Steinprent 29.6-21.7-2018

Udstillingen Ape rules, O.K.! domineres af flere monumentale abehoveder, der omkranser og nedstirrer udstillingsgæsterne fra centrale punkter i udstillingsrummet. Selv om værkerne hænger tematisk sammen med Carstensens store udstillingsprojekter fra de senere år –  Becoming Animal i Den Frie Udstillingsbygning og Museet for Religiøs Kunst i Lemvig, samt Dyregørelser hos Galleri Tom Christoffersen – er udstillingen i Steinprent også kurateret med henblik på aktuelle færøske forhold som den forbløffende nyhed fornylig på færøsk TV, at kun 21% af den færøske befolkning tror på evolutionslærens påvisning af, at mennesket og aben har samme oprindelse, mens hele 52% bekender sig til kreationismen dvs. troen på, at mennesket er skabt af Gud eller en anden højere magt.

Udstillingen indeholder desuden flere referencer til det mangeårige samarbejde mellem Claus Carstensen og Færøernes Grafiske Værksted, Steinprent, eksempelvis i nogle collager, der består af malerier, hvorpå der er limet dele af litografier, som er fremstillet på værkstedet. Desuden er der tre værker på udstillingen, der så at sige vender tilbage til deres skabelsessted, idet de består af readymade elementer fra den litografiske arbejdsproces, nemlig de grønne gummimåtter fra stentrykspressen, hvorpå man aner tre af Carstensens litografimotiver.

Samarbejdet mellem Claus Carstensen og Steinprent, der hidtil har varet i seksten år, er vægtigt og betydningsfuldt – også i forhold til færøsk billedkunst og -historie. Det har indtil videre resulteret i en del udstillinger og omkring hundrede grafiske værker, samt flere bogudgivelser, bl.a. Dét, hvorom man hverken kan tale eller tie og Lille dæmonologi med Søren Ulrik Thomsens essays og Carstensens heliografier.

Carstensen kan ikke betegnes som værende konfliktsky i sit motivvalg, der ofte kredser omkring den mellemmenneskelige forråelse, hvadenten det er folkemord begået af Khmer Rouge, nazisterne eller såkaldte almindelige menneskers opførsel. De sidste par gange, Carstensen har arbejdet på Steinprent, har dyr været grundmotivet. I 2015 producerede han sammen med Jan Andersson det monumentale litografi, Hvalp – en aggressiv, gøende schæferhund sammen med en tekst formuleret som en dødstrussel hentet fra en hate mail mod Yahya Hassan: “Fuckking hund din luder. Du skal bare dø din hvalp. Din beskidte luder. Jeg vil så gerne dræbe dig. Fucking skære dig i småstykker din bums. Håber jeg ser dig en dag så visser jeg dig helvede”.

Motivisk udgangspunkt er den såkaldte "dyregørelse" – et begreb som Carstensen beskriver som en tosidet, antropologisk størrelse, hvor begge sider har noget med hinanden at gøre, og som handler om gradueringer af begreber som kultur, bevidsthedsopståen, selvbevidsthed og det særligt menneskelige. At mennesket er bevidst om, at det ikke lever i et åbent, endeløst terræn, men ser sig selv tabe terræn – modsat dyret, der ser et åbent, uafgrænset, tidløst landskab, hvor der ikke er et ’før’ eller et ’efter’ og derfor heller ingen dødsbevidsthed. Som Carstensen ser det, er der en agressiv/aktiv og en passiv form for dyregørelse. Den passive del, ‘dyreblivelsen’, udgøres af en enorm længsel efter evigt liv. Den aktive del, ‘dyregørelsen’, handler om at gøre ‘de andre’ til dyr med en bevidsthed om, at man står højere i hierakiet end dem man fornedrer.

Tilbage i udstillingsrummet overrumples beskueren af abernes blikke og figurernes flertydighed, de åbne gab med aggressivt blottede tænder – og så abernes let bedrøvede blik, der indikerer en form for eftertænksomhed. Talemåden om at ‘øjnene er sjælens spejl’ viser hvilken central symbolsk betydning, vi tillægger øjnene – forestillingen om det særligt menneskelige er på mange måder bundet til blikket. Den abe, som det færøske samfund nu sidder med blev ubehagelig tydelig i Heini í Skorinis TV-dokumentar Guð signi Føroyar, hvori det færøske trosliv kortlægges og hvor statistikken minder mere om de tal, man kan finde i visse fundamentalistiske regimer, end det vi almindeligvis ser i undersøgelser af samme forhold i Nordeuropa.

 

Ape rules, O.K.!

Claus Carstensen - Steinprent, 29th June - 21st July 2018

The exhibition Ape Rules, O.K.! is dominated by a number of monumental monkeys’ heads that surround and stare down the visitors from central points in the exhibition space. Although the pieces are thematically related to Carstensen’s large exhibition projects over the last several years - Becoming Animal in Den Frie Exhibition Building and The Museum for Religious Art in Lemvig, as well as Dyregørelser at Galleri Tom Christensen - the exhibition at Steinprent is also curated with some new revelations in mind. A recent report on Faroese television concluded that a mere 21% of the Faroese population believes in the Theory of Evolution, which states the common ancestry of humans and apes. A shocking 52% of the population, on the other hand, proclaimed a belief in Creationism, i.e. the belief that humans are created by God or some sort of higher power.

The exhibition contains several references to the many years’ collaboration between Claus Carstensen and the Faroese lithographic workshop, Steinprent. This is apparent in some of the collages, which consists of paintings onto which lithographic fragments have been applied - Fragments of lithographic works that have been created at the workshop. Furthermore, there are three pieces that, in a manner of speaking, return to their place of origin, in that they consist of elements of the lithographic process. Namely the green rubber mats from the lithographic presses, on which one can still make out three of Carstensen’s lithographic subjects.

The collaboration between Claus Carstensen and Steinprent, which has lasted for sixteen years so far, is weighty and significant. Also in relation to Faroese art and art history. So far, it has resulted in numerous shows and approximately one hundred lithographic works, as well as several book releases. For example: Dét, hvorom man hverken kan tale ellar tie and Lille Dæmonologi with essays by Søren Ulrik Thomsen and Carstensen’s heliographic prints.

In terms of his subject matter, which frequently orbits interhuman brutalisation, Carstensen can not be despribed as someone afraid of conflict. Whether it is the genocide perpetrated by the Khmer Rouge, the nazis or so-called common human behavior. The primary subject matter has been animals the last couple of times that Carstensen has been working at Steinprent. In 2015, in collaboration with Jan Andersson, Carstensen created the monumental Lithographic piece, Hvalp (Puppy). A piece depicting an aggresive barking German Shepherd, with a snippet of text, phrased as a death threat, taken from a hate mail sent to the Danish poet Yahya Hassan. It reads (loosely translated from Danish): “Fucking dog, you slut. You are going to die, puppy. You filthy whore. I really want to kill you. Fucking cut you in to tiny little pieces, you bum. I hope I will see you some day and I promise you Hell.”

The term Becoming Animal is the starting point for Carstensen’s subject matter. It is a phrase that he describes as a two-sided anthropological plane, on which both sides are interconnected. It delineates graduations of notions, such as: culture, conscientious occurences, self-awareness and human characteristics. The idea that humans are mindful of the fact that we do not live on an open, endless terrain, but see ourselves losing territory. Whereas animals see an unenclosed, unlimited and timeless landscape, where there is no ‘before’ or ‘after’ and therefore neither any consciousness of death. From Carstensen’s perspective, there is an agressive/active and a passive model of ‘Becoming Animal’. The passive side ‘Becoming Animal’ relates to an enormous longing for eternity. The active side ‘Creating Animal’ is about turning ‘the others’ into animals, with an awareness of an hierarchical elevation in relation to those that one degrades.

The spectator is taken aback by the apes’ glances and their abiguous nature. The open jaws with the agressive presentation of teeth versus the monkeys’ sorrowful expression indicates a form of thoughtfulness. ‘The Eyes Are the Windows to the Soul’ reflects on the significant symbolism that we impart on the eyes - In many ways, the notion of the ‘human particular’ lies in the glance. The ape that the Faroese society is now faced with became embarrassingly obvious in Heini í Skorini’s TV-documentary Gud signi Føroyar (God Bless the Faroe Islands), wherein the religious persuasions of the Faroese people was mapped out. Here it became clear, that the Faroe Islands are statistically more similar to some fundamentalist regimes in the world, in comparison to some of the other usual commonalities with Northern Europe.

 

Randi Samsonsen - finissage og bókaframløga

35728748_10156658503467269_4670539001801736192_n.jpg

Í dag, fríggjadagin 22.juni klokkan fýra verður bókaframløga í Steinprenti, tá katalogið hjá Randi Samsonsen verður presenterað. Í bóklinginum eru myndir av framsýningini In Search of Lost Colours, umframt ein tekstur um framsýningina og listakvinnuna. Bóklingurin verður til keyps ídag fyri 100,- kr. Hetta verður samstundis seinasta høvi at síggja framsýningina hjá Randi Samsonsen, sum letur aftur í morgin. 

Hetta er ein serstøk framsýning við tekstillist og grafikki. Høvuðstøknið hjá Randi Samsonsen er tóvirki - hon bindur, heklar og seymar klæði, sum verða fyllt, formað og sett upp sum listaverk. Harumframt sýnir listakvinnan eisini fram steinprent, sum hon hevur gjørt til framsýningina. Hetta er fyrsta føroyska serframsýningin hjá Randi Samsonsen, sum heldur ikki hevur gjørt steinprent áður. Kortini er grafiska tøknið henni als ikki ókent, tí hon hevur starvast á grafiska verkstaðnum og hjálpt til í fleiri umførum. Framsýningin er konseptuel. Bæði prent og tóvirki hava sama útgangsstøðið - tað er hetta, ið listakvinnan kallar litminni frá teimum ymsu heiminum, har hon búleikaðist og vitjaði sum barn. Menniskjað er frá barnsbeini vælsignað við framúrskarandi eginleikum at sansa sítt umhvørvi. Við víðopnum sansum síggja, lukta, hoyra og merkja vit rúmini kring okkum og hetta gera vit so gjølliga og væl, at tað ber til hjá okkum sum vaksin at endurvitja hesi somu rúm í huganum. Litir hava stóran leiklut í minnunum hjá Randi Samsonsen og seinasta hálva árið hevur hon arbeitt empiriskt við sínum litminnum. Hon hevur vísindaliga granskað fotomyndir í familjumyndabókum og hevur burtur úr hesum gjørt litkort og notur, sum aftur eru útgangsstøðið hjá tekstilverkum og prentum. Øll verk á framsýningini, bæði tvídimensional og trídimensional eru grundleggjandi nonfigurativ. Litminnini hjá Randi Samsonsen manifestera seg sum rundleitt, organisk skap, ið liggja, standa ella hanga í rúminum. Summi verk eru náttúrukend og líkjast reivverum ella darlandi slokkum av bløðrutara. Men menniskjakroppurin er heilt avgerandi í hesum verkum bæði sum íblástur og fatanargrundarlag.
Tekstillistin hjá Randi Samsonsen tekur atlit til menniskjalikamið, hennara antropomorfu skap eru lík likamslutum, men hetta er eisini list, sum skal fatast taktilt við øllum okkara sansandi kroppi. Fleiri verk eru bleyt og mjúk, summi hava ein hvassari yvirflata. Tilfarsliga er talan jú um hondarbeiðslutir, um heimavirki, ið tó at tað verður umsitið á øðrvísi og nýggjan hátt, enn knýta hugasambond til brúkslutir, sum vit áður hava bundið, seymað og heklað. Onkrastaðni millum tað kenda og ókenda taka hesi verkini áskoðaran á bóli og fáa okkum at flenna og kenna, at vamlast, fegnast og minnast. Randi Samsonsen býr og arbeiðir í Havn. Hon hevur eina Master í design frá Designskúlanum í Kolding í 2012 og starvast umframt sítt listayrki eisini sum lærari í sniðgeving á Glasi. Í 2013 hevði hon serframsýning á Norðurbryggjuni, hon hevur kuraterað fleiri framsýningar í Listasavninum og harumframt hevur hon luttikið í fleiri bólkaframsýningum heima og uttanlands. 2018 Traditionsbrud, Hobro. 2017 IsThisKnit København og Aguille en Feté, Paris. 2015 Our Arctic Future, Berlin.

The opening of Randi Samsonsen’s exhibition ‘In Search of Lost Colours’ took place at Steinprent (Tórshavn, Faroe Islands) on Saturday the 12th of May.
Randi Samsonsen’s main medium is textile. Knitted, crocheted, sewn and stuffed artworks. Lithographic works have also been created for the exhibition.
The exhibition is conceptual. Both the lithographic and textile works have the same starting-point, which the artist has referred to as colour memories from the different homes that she grew up in and visited as a child. From childhood, we are blessed with an outstanding ability to sense our surroundings. With our untarnished senses, we see, smell, hear and feel the rooms surrounding us and the things in them so thoroughly, that we are able to relive these sensory recollections many years later. Colours play a vital role in Randi Samsonsen’s memories, which is the reason for her empirical take on colour memories.
Through studies of family photo albums she has been making notes and colour charts, which she been using for both her textile and graphic works. All of the pieces in the exhibition are fundamentally non-representational. Randi Samsonsen’s colour memories manifest themselves in organic shapes, which she places lying, standing or hanging in the space. Some pieces have very natural characteristics, reminiscent of coccons, hanging plant stems or bladder wracks. But the human body also plays a crucial role in these works, from an inspirational, as well as a comprehensive standpoint.
Randi Samsonsen’s textile work relates to the human body, with anthropomorphous shapes evocative of body parts, but this is also art that is to be understood in a complete physical, tactile and sensory manner. Several works are soft, whilst others possess a more rough exterior. The processes used for the creation of these pieces are a wide variety of needlework. The same, which for centuries, have been used to produce common everyday items. But Randi Samsonsen’s work forces a different perspective on this. Somewhere between the known and the unknown, her work surprises by making us laugh, frown and recall.
Randi Samsonsen lives and works in Tórshavn. She holds a Master of Design from the Designschool in Kolding, Denmark. She is a textile artist and also works as teacher at Glasir Tórshavn College. In 2013 she had a solo show at Nordatlantens Brygge, Copenhagen. She has curated several exhbitions at the National Gallery of the Faroe Islands, as well as taken part in a myriad of group shows in the Faroe Islands and internationally. 
2018: - Traditionsbrud, Hobro, Denmark 2017:
- IsThisKnit, Copenhagen, Denmark. - Aguille en Feté, Paris, France 2015: - Our Arctic Future, Berlin, Germany

Føroysk list við í framsýning í Philips Collection

35703253_10216782490623011_327865571309780992_n.jpg

Kenda amerikanska listasavnið, Philips Collection í Washington fer í heyst at framsýna norðurlendska list. Hetta er í sær sjálvum áhugavert, men verður ikki minni spennandi nú tað skilst, at eisini føroysk, grønlendsk, íslendsk og álendsk list verður við (umframt donsk, finsk, svensk og norsk list). Tílíkar presentatiónir av norðurlendskari list hava ofta manglað umboðan frá teimum smáu tjóðunum. Sambært heimasíðuni hjá Philips Collection fevnir framsýningin um 200 ár við 62 listafólkum, ið verða við á framsýningini Nordic Impressions frá 13.oktober í ár til 13.januar 2019. Enn er bara greitt, at framúrskarandi koloristurin, Ruth Smith verður við á framsýningini. Meira verður at frætta um hetta seinni.

VATN - ein summarframsýning við áhugaverdum verkum

35356029_10216946129948489_3701802522529234944_n.jpg

Í gjár læt Summarframsýningin í Norðurlandahúsinum upp við verkum hjá tjúgu listafólkum úr Føroyum, Norðurlondum og Baltikum. Upplatingin var samstundis karmur um móttøku av nýggja leiðaranum  í Norðurlandahúsinum, Gunn Hernes, sum Birgir Kruse lýsir í sínum bloggi: http://birkblog.blogspot.com/2018/06/mottka-fyri-gunn-hernes.html

Hamferð, Jón Aldará, Theodor Kapnas og John Egholm høvdu eina heilt einastandandi, ja rúnarbindandi framførslu, dynamiska, dramatiska við undurvøkrum, kenslubornum sangi. Áðrenn hesa framførsluna greiddi Gunn Hernes m.a. frá í síni røðu, at 262 listafólk hava sent inn uppskot til framsýningina, sum hevur undirheitið VATN Norðurlendsk Salón, men bert 20 teirra eru sloppin gjøgnum nálareygað: Andris Vītoliņš (LV), Anja Carr (N), Catrin Andersson (S), Charlotte Binau (DK), Dorthe Lund (DK), Guðrún Öyahals (IS), Hansina Iversen (FO), Jens Dam Ziska (FO), Kristin Tårnes (N), Lasse Lecklin (FI), Line Solberg Dolmen (N), Nina Maria Kleivan (DK), Rannvá Holm Mortensen (FO), Søssa Jørgensen (N), Steinunn Gunnlaugsdóttir (IS), Terje Roalkvam (N), Tove Kommedal (N), Vappu Johansson (FI), Victoria Cleverby (S) og Voldemārs Johansons (LV).

Inger Smærup Sørensen hevur skipað framsýningina, valt út, disponerað og hongt hana upp. Uppheingingin tók meg á bóli. Hetta er ein sera fjølbroytt framsýning, eisini tøkniliga, hon hevur eitt ávíst altjóða brá og fleiri góð listaverk. Eg hevði satt at siga ikki væntað mær so nógv, tí eg helt evnið vera eitt sindur (ov) sjálvsagt til listafólk at fyrihalda seg til. Gleðiligt er at uppliva, at evnið er umsitið á sera opinskáraðan hátt. Listaverkini eru sera ymisk bæði evnisliga, í stíli og í tøkni, summi abstrakt, onnur figurativ, onkur við popplistarligum brá og umhvørvisligum atliti, meðan onnur aftur eru poetisk og kensluborin. Ymiskleikin avspeglast í dynamisku uppheingingini, ið ger framsýningina dialog- og prosessmerkta á áhugaverdan hátt. 

Trý føroysk listafólk eru við á framsýningini; Hansina Iversen, Jens Dam Ziska og Rannvá Holm Mortensen, hvørs verk Innarahav/miðjararahav/ útjaðarahav snýr seg um flótandi samanhangir við visiónum av felagstraumum, óndum ævintýrum og politiskum veruleika. Hetta eru áhugaverdar tekningar í stórum vavi av menniskja- djóra og húsaskapum, ið hanga niður úr loftinum og umskarast. Umskarandi uppheingingin hevur við sær, at partar av verkinum ikki síggjast ordiliga – hetta riggar merkiliga væl, konsentrerar verkið og ger tað loyndarfult sum eina hálvafturlatna/hálvopna bók, sum er full av stórum søgum. Í fína, geometriskt greiða og fjálgt sansaliga málninginum hjá Jens Dam Ziska síggja vit, at hann miðsavnar seg um máling ella tað evnisliga í málingini, at hon er flótandi tilfar, “ið leitar eftir eini fastari legu, har annaðhvørt gjøgnuskygdu ella óglæru eginleikarnir hjá tilfarinum gera av, hvat er sjónligt og hvat er dult”. Verkið hjá Hansinu Iversen er ein videoinstallatión við heitinum Stjørnukastari og sjálvt um onkur líkskapur er við skyggjandi glæmuna av einum tendraðum stjørnukastara, so vísir tað seg at vera ein vatnstrála úr einum krana, sum Hansina Iversen hevur filmað. Einfalt og abstrakt eins og áhugaverda verkið hjá svensku listakvinnuni, Victoria Cleverby, Strävan efter ett ursprungligt tilstånd, sum hongur á vegginum, tó at tað ikki er ein vanlig mynd ella málningur. Eg eri ikki greið yvir hvat tilfarið er, men tað minnir um børk av træi við røðum av útskornum lepum á ójavna yvirflatanum. Hetta verkið er bæði tilfarsligt og poetiskt eins og yrkingin, sum er partur av verkinum og sum snýr seg um, at vatnið veit hvagar tað fer. Tað er áskoðarin, ið avger hvagar vatnið fer í hugtakandi verkinum hjá donsku listakvinnuni, Nina Maria Kleivan Unheimlich Swimming við lutum, sum vit sambinda við vatn, handklæði, vatnfat og eini videoprojektión niður í vatn. Men farið sjálvi í Norðurlandahúsið og hyggið, hetta er ikki ein framsýning, sum bert skal síggjast á Listaportalinum, rokilsið skal upplivast 1:1 í Skálanum í Norðurlandahúsinum, sum nú tekur at líkjast samtíðarlistahøllini, ið manglar í føroyska høvuðsstaðnum. 

Hamferð

Hamferð

Nina Maria Kleivan

Nina Maria Kleivan

Rannvá Holm Mortensen

Rannvá Holm Mortensen

Victoria Cleverby

Victoria Cleverby

Jens Dam Ziska

Jens Dam Ziska

Vappu Johansson

Vappu Johansson

Hansina Iversen Steinunn Gunnlaugsdóttir

Hansina Iversen Steinunn Gunnlaugsdóttir

Dorthe Lund

Dorthe Lund

Rúnarbindandi Teitur í Stern

teitur.jpg

Nýggja plátan hjá Teiti Lassen er ummælt í stóra týska tíðarritinum, Stern, sum rósar honum fyri kenslubornu I want to be kind plátuna. Ummælarin staðfestir, at plátan er einføld við fáum tónleikarum, og endar við at siga, at Teitur ongantíð hevur verið betri og at hann er rúnarbindandi: “«I Want To Be Kind» hat er nun in New York lediglich mit Bartlett am Piano und dem Bassklarinettisten Doug Wieselman eingespielt. Besser war der einstige Indiepop-Exot noch nie. Rundum bezaubernd...”

Lesið ummælið í Stern her:

https://www.stern.de/kultur/musik/zarte-balladen-von-den-faeroeern-in-die-weite-welt--teiturs-charme-bezaubert-8120856.html

og ummælið á Listaportalinum:

http://www.listaportal.com/tidindi/2018/6/14/ta-stra-t-ltla-teitur-i-want-to-be-kind

Tað stóra í tí lítla - Teitur I WANT TO BE KIND

Teitur-I-Want-To-Be-Kind-cover-master-72dpi-3000px-x-3000px.jpg

Tað var av tilvild, at eg á Facebook bar eyga við eitt týskt ummæli av nýggju plátuni hjá Teiti Lassen. Eg spurdi nær plátan fór at koma og fekk alt fyri eitt aftursvar, ið var eins óvæntað og tað var fyrijáttandi - at plátan er at fáa í Tutl beint NÚ. Tí var eg mær ein svipp á Káta Horninum í dag og keypti plátuna I want to be kind. Henda kenslan at koma út úr einum plátuhandli við einari spildurnýggjari LP í skróandi posanum sendi meg eina stutta, lukkuliga tankaferð aftur í fýrsini, tá plátur var tað, eg brúkti mínar pengar uppá.

Og so heim at lurta og skoða húsan, sum er hvítur og einfaldur við fotomynd av einum tómum pappkassa við signaturfigurinum hjá Teiti á (vit sóu hann eisini m.a. á The Singer), umframt plátuheitið, I want to be kind. Húsin er sera reinur og opin, og hóskar saman við opna, einfalda tónleikinum - fyri meg hevði tað tó ikki verið verri um tekstirnir vóru til taks, tí teir eru áhugaverdir, insisterandi minimalistiskir við einføldum eygleiðingum og smáum ynskjum, sum kunnu fevna um stórar kenslur.

Inni í húsanum liggur tann eiggiligu, svarta, tunga kvalitetsvinylpláta, sum eg havi lurtað eftir allan seinnapartin. Tilsamans tólv løg eru á plátuni, ið á sín egna hátt halda áfram har sum síðsta soloplátan, Story Music helt uppat fyri fimm árum síðani. Hesi árini hevur Teitur gjørt alt møguligt, hann hevur m.a. samstarvað við onnur listafólk á konsertum og útgávum.

Heitislagið I want to be kind hevur verið at hoyrt eina tíð við hesari eitt sindur løgnu byrjanarregluni, hvørs líkskapur við I want to break free hjá Queen ørkymlar meg almikið. Men kanska er henda nýggja plátan enn einfaldari og meira hugsunarsom og innilig enn tann fyrra við rúmi fyri umhugsni og fyri at steðga á. Á plátuni eru stillir, vakrir sangir við einføldum staðfestingum um tilveruna og um tað, sum hevur týdning.   

Tað er vakra, ljósa og ódarvaða røddin hjá Teiti, sum ber útgávuna, umframt klaverundirspælið saman við restini av ljóðundirlagnum. Umframt Teit eru fáir tónleikarar við á plátuni, sum er upptikin í Reservoir Studios í New York við Thomas Bartlett á klaver og Doug Wieselman á bassklarinett.

Sum heild er plátan merkt av einføldum, løttum og gjøgnumskygdum ljóði. Tað ljóðar akustiskt og í fleiri førum verða klassisk ljóðføri brúkt, t.d. klaver, violin, klarinett, men onnur stuttlig ljóðføri eru eisini brúkt, t.d. Mellotron, sum er eitt slag av analogum syntezisara, ið varð uppfunnin í 1946 og OP-1, sum er ein lítil, tøkniliga avmarkaður, listarligur syntezisari frá svensku Teenage Engineering frá 2011. Í fleiri løgum eru menniskjaskapt ljóð, floyt og klapp, sum økja um fjálga og ópoleraða dámin á útgávuni. 

Sangirnir eru sera einfaldir, men tíðum hoyrast leitandi klangir og millumspøl, sum í grundini eru øgiliga lítið popput, og sum í støðum minna um t.d. instrumentalløgini Y-arpeggios. Sara er hinvegin ein sovorðin sangur, sum tú heldur teg altíð hava kent. Júst sum Kodachrome hjá Paul Simon er Sara (Teitur og Judith Holofernes) ein føddur klassikari. Í tekstinum vendir ein sorgblíður egpersónur sær til fyrrverandi unnustuna, Saru og hevur hug at taka okkurt upp aftur saman við henni. Sangin Quite a lot, only slightly, very much havi eg hoyrt áður á donskum - tað er ein av sálmunum, sum Teitur gjørdi herfyri í sambandi við reformatiónsfagnaðin. Í tekstinum tekur sálmaskaldið útgangsstøðið í sonevnda Goldberg depressiónstestini. Tað ljóðar møguliga eitt sindur kliniskt, men hesum sangurin er alt annað enn tað, hann er fullkomiliga fantastiskur, eg fái ikki hildið uppat uppat við at lurta eftir honum og eri so spakuliga við at venja meg við tað merkiliga syntetiska kórið eisini. Tað ljóðar fremmant, men er fleirfaldaða røddin á Teiti. Orðingin, ið verður endurtikin er “without you” og rakar saman við yndisliga, einfalda laginum beint í hjartað. Tað sama kann sigast um alla hesa eyðmjúku útgávuna hjá einum sangskrivara, ið fremst av øllum ynskir at vera fittur og góður, og sum finnur gleði í teimum smáum lutunum.

Tann gleðin kann vera stór. 

Veitslan - ein varði

Foto: Tormod Lindgren

Foto: Tormod Lindgren

Tað er ikki eiti á móttøku, sum sjónleikurin Veitslan undir leikstjórn av Maritu S.Dalsgaard, hevur fingið í Keypmannahavn. Leikurin Veitslan alias Festen varð framførdur á Betty Nansen Teatret 7.juni í sambandi við CPH STAGE. Veitslan varð upprunaliga sett upp í Føroyum sum ein stór norðurlendsk verkætlan, leikurin varð frumsýndur í Løkshøll og var síðani á ferð í Norðurlandahúsinum og á Miðnámsskúlanum í Suðuroy.

Eg sá leikin í Norðurlandahúsinum og skilji væl ta góðu móttøkuna, tí hetta var sannførandi og nakað heilt serligt og ein imponerandi verkætlan. Ein uppdaterað versjón av kenda danska dogmefilminum hjá Thomas Vinterberg og Mogens Rukov, sum Bo hr.Hansen lagaði til pall, sum Kristianna Winter Poulsen hevur týtt til føroyskt og sum undir hond Maritu S.Dalsgaard er blivið til eitt sjávstøðugt føroyskt leikverk, myndað av norðurlendskum samstarvi. 

Leikarar eru: Hilmar Joensen (FO), Rasmus Lyberth (GL), Aðalbjørg Árnadóttir (ÍS), Gunvor Reynberg (DK),  Hjálmar Dam (FO), Hannes Óli Ágústsson (ÍS), Beinta Clothier (FO), Eyð Berghamar Jacobsen (FO), Barbara K. Andreasen (FO), Johanna Roos Slættanes  (FO), Sonne Smith (FO), Karin Djurhuus (FO), Allan Dalsgarð (FO), Jógvan Salomon Joensen (FO), Gunnvør Joensen (FO), Gunnvá Zachariasen (FO), Birta Biskopstø (FO), Jógvan Salomon Joensen (FO), Róaldur Dalsgarð (FO), Johannes Andreas Dalsgaard Johannessen (FO), Hilmar Joensen yngr. (FO), Dukkan Fía (FO). Scenografi, video, klæði og foto gjørdi Tormod Lindgren (NO). Tónleik og ljóð gjørdi Joachim Holbek (DK), ljós og tøkni stóð Turpin Djurhuus fyri (FO). INSTRUKTØRASSISTENT: Gunnhild Michelsen (FO).

Donsku ummælarirnir fegnast m.a. um leiklistarliga avrikið hjá Hilmari Joensen og Hjálmari Dam, fyrrnevndi hevur tann eina høvuðsleiklutin sum pedofili pápin, Helgi, tann seinni er elsti sonurin Kristian, hvørs uppgerð, leikurin snýr seg um. Eg kann leggja aftrat, at leikararnir allir sum ein á sannførandi hátt mynda eina føroyska veitslu, og at Gunnvør Reynberg var merkisverd sum kona Helga - eitt stillisligt konsentrat av fornoktilsi. Nøkur ár eru síðani, eg sá leikin, men eg minnist enn hvussu Beinta Clothier rørdi meg sum tann nervøst brosandi, semjusøkjandi, skroypiliga systirin, hon leikti við eini kraft, sum rakk heilt niðan á ovastu stólarøð í Norðurlandahúsinum. 

Í Betty Nansen Teatret hava tey havt eina ordans fest. Sóley Freyja Eiríksdóttir viðmælir Veitsluna, hon er púra hugtikin av leikinum og heldur á den4vaeg.dk tað vera stórt spell um ikki fleiri fáa høvið at síggja leikin. Ummælarin á heimasíðuni ungtteaterblod, Christian Skovgaard Hansen heldur, at Veitslan er púrasta gjøgnumførd og at pallsetingin hjá Maritu S.Dalsgaard er fantastisk: “Der er feststemningen denne aften. Det hele er gennemført, og festen begynder allerede ved ankomsten til teatret, hvor vi bliver modtaget med et glas snaps. Marita S. Dalsgaards iscenesættelse er fantastisk. Hun udnytter ikke alene selve scenen, men hele salen inddrages. Skuespillerne løber frem og tilbage i salen, så det føles som om, at hele publikum er en del af gæsterne til festen. Denne aften er der en del færinger i salen, hvilket også hjælper på stemningen. Vi er alle gæster til den ubehagelige fest, hvor den dysfunktionelle familie udstilles. Hemmeligheden afsløres, så stemningen skifter. Reaktionerne er forvirring, chok og vantro. Kan det virkelig være rigtigt?”.

Ummælarin rósar eisini norðurlendsku dimensiónini, at tað eydnast í leikinum at savna saman tær ymisku norðurlendsku mentaninar og málini í leikinum, so at alt gongur upp í eina hægri eind. Scenografiin hjá Tormod Lindgren verður eisini viðmælt, hon er einføld, men pallskiftini fungera “fornemt”. Allir leikarar eru góðir og passa til teirra leiklut, heldur Skovgaard Hansen og um Hilmar Joensen skrivar hann: “Fremhæves må dog enkelte. Hilmar Joensen som faderen Helge/Helgi er den kærlige far, der efterhånden viser sig at være en stærk og dominerende patriark, der ikke angrer sine handlinger. Han ligner uden på alle os andre, men han har vist sin kærlighed til børnene på en afskyvækkende måde, som det er svært at fatte sympati for... Hjálmar Dam er en voldsom, men samtidig sårbar og forpint Christian/Kristjan. Uhyggen og hadet stiger gennem forestillingen, indtil det viser sig, at faderen har begået synden, men ikke angrer den. Som hans modsætning er Hannes Óli Ágústsson den anden søn Michael/Mikkjal, som bralrer op og er rapkæftet...”

Á heimasíðuni cphculture.dk letur ummælarin Michael Søby Veitsluni hægsta stjørnutal, leikurin fær 6 stjørnur. Hann fagnar mátanum, sum Veitslan alias Festen hevur við sær føroyskan tónleik og veitslumentan. Hann rósar Hilmar Joensen og Hjálmar Dam: “Hjálmar Dam giver et intens portræt af den forpinte Christian, tilsynelandende opslugt af hævntørst, men i sidste ende måske blot ude i et desperat forsøg på at komme sig over søsterens død, så han kan komme videre med sit liv. Det gælder egentlig også for den brovtne søn Michael, som Hannes Óli Ágústsson fylder med aggressivitet og faderkomplekser. Problembarnet, som forældrene har forsøgt at gemme af vejen på en kokkeskole i Island, men også det forgæves...”. Ummælarin rósar somuleiðis Rasmus Lyberth og heldur, at í hesum leiklutinum er tað genialt at velja Rasmus Lyberth. “For hvis der er nogen, der er ramt af racistiske fordomme i Norden, så må det være ældre grønlandske mænd. Rasmus Lyberth spiller med styrke og værdighed, og får i et enkelt sangnummer anslået en dyb åndelig kraft, der hæver ham op over familiefestens stadig mere groteske optrin..”. Michael Søby endar sítt ummæli við at skriva, at Veitslan alias Festen er annað og meira enn ein góð leiklistauppliving. Her tekur hann serliga fram norðurlendska samstarvi og heldur, at sýningin er ein varði, sum fer at verða standandi.

Listaportalurin hevur fingið eina viðmerking frá leikstjóranum, Maritu S.Dalsgaard, ið greiðir frá, at hon framleiddi turnéuppsetingina fram til endaspurtin: "Tá tók Laufey Brynhildardóttir yvir - uttan hana varð hetta ikki komið so væl undir land. Vil við hesum bert tryggja mær at hennara arbeiði ikki dettur niður ímillum, sum tað hjá konum ofta hevur fyri vana at gera. Aðrar avgerandi konur eru: Gudny Eysturoy, Katrin Nolsøe Asley Højgaard, Chirstin Dahl Plate, Vibeke Windeløv Gunnvør Joensen, Sissal Olafsdottir, mamma mín Eydna Dalsgaard og mínar systrar Marjun Dalsgaard, Kristina Dalsgaard, og sum altíð: Sámal Clothier."

Hiðani av Listaportalinum verður ynskt teimum øllum til lukku við framúrskarandi úrslitinum.

Hansina Iversen - Steinprent

F4E955AC-A6BF-4BBF-88CA-62D9634A1BF1.jpeg

Um summarið er nógv virksemi í Steinprenti og fyri hvørt ár verður mentanarturiststreymurin størri. Og tað er væl skiljandi, at tey koma í Steinprent, tí har er nógv at síggja. Umframt framsýningina hjá Randi Samsonsen er hópin av grafikki at síggja. At tað ber til at arbeiða í øllum rokinum, er ilt at skilja, men tað gera tey allíkavæl javnt og samt. Danski listamaðurin, Peter Callesen hevur arbeitt á verkstaðnum seinastu tíðina - hann hevur fingið 3 áhugaverd steinprent burturúr, sum verða partur av eini forkunnugari og sera øðrvísi framsýning við hansara verkum seinni í ár. Nógv meira um hetta seinni.

Tá eg var inni í gólvinum í Steinprenti í dag, gjørdist eg ovfarin av øllum prentunum hjá Hansinu Iversen, sum hingu á endavegginum. Hon hevur arbeitt í tveimum umførum og hevur fingið fleiri ymislig prent burturúr, sum eru full av mótsetningum, ikki minst tilfarsliga. Hygg bara at prentinum ovast. Er tað ikki sum um at eldur er í innaru litunum, sum tykjast bæði smelta og kølna av gjøgnumskygda skapinum av silvurgráum, ið er átøkt einum silkipappíri ella er tað eitt høvd, sum manifesterar seg á myndaflatanum? 

 

3BA18D2C-293F-40FA-88ED-76063C2CEB09.jpeg
2725C5F6-9F9D-4259-877F-CE7B9057251E.jpeg
86353165-C580-4C20-99CB-B18F0A8B8DB4.jpeg

Summarbókaviðmæli

bøkur.jpg

Ein slíkur kaffiangandi summarsunnumorgun er sum skaptur til avíslesing, so tað havi eg gjørt í morgun. Eg havi lisið Dimmalætting og Sosialin, nógvar síður um ógildaðar uppsagnir og løgnar dispositiónir, og í Sosialinum stendur eitt summarbókaviðmæli. Her er mítt summarbókaviðmæli. Tað er hvørki anonymt ella objektivt. Og eg uppdagaði, at tílíkir morgnar kunnu strekkjast øgiliga langt og at teir eisini rigga til at lesa leikapetti og yrkingar.

35049826_10216897095682663_2047451630588133376_n.jpg

Viðmæli 1: Tóroddur Poulsen: Himnahyljar

Nýggja yrkingasavnið hjá Tóroddi Poulsen er gott og verður betri, tá tú lesur tað umaftur. Tað eitur nakað so glitrandi og speglandi sum Himnahyljar. Yrkingin omanfyri er haðani, ein einføld og djúp ávaring ímóti rutinuhugsan og mentalum automatpiloti og tí loysir tað seg eisini at lesa yrkingarnar nógvar ferð. Hjá mær valdast upplivingin eitt sindur av mínum egna lagi - onkuntíð varnist eg mest skemtið og flenni at teimum beinraknu speisku lýsingunum av okkara samtíð í savninum. Aðrar tíðir rørist eg av melankolska tónanum, av einseminum í reglunum og beint í áðni gjørdist eg varug við originalitetin og kompleksitetin í teimum einfaldastu orðingunum. Bókin byrjar við eini smidligari, slingrandi vikuskiftisyrking, hvørs skap samsvarar innihaldinum. At yrkja og at skapa eru enn sum áður høvuðsevni í yrkingunum, eins og fleiri spískar viðmerkingar eru til samtíðina t.d. til okkara angist fyri at siga tað, vit í roynd og veru meina og til erkvisnar grannar, sum taka sær tikni av roykinum frá einum báli, tí tað fær teirra klæði á snórinum til at lukta av royki. Tóroddur Poulsen er ein sannur meistari, tá tað kemur til at orða pregnantar reglur við týdningum, sum kunnu fara fleiri vegir. Tað er honum so líkt at velja ein tekst til endayrking, sum er full av byrjan, av vón og av vanda: “okkurt/ nýtt/ sum ikki/ skal sigast/ men síggjast/ hóttir/ sjónarringin”.

Viðmæli 2: Anna Malan Jógvansdóttir: Korallbruni

Bæði evni og umhvørvi í yrkingasavninum fáa allar kliché-alarmlampur at blinka og tí er tað tess meira imponerandi, at tað eydnast Onnu Maluni at fáa frásøgnina um tað suicidala yrkjaraegið, sum gerst eitt við havið, til góðar yrkingar. Tað hevur við málið at gera, og í hesum yrkingasavninum megnar hon bæði tað minimalt reduktiva og tað maksimalt sansiliga, erotiska og uppøst endurtakandi, so at tað er ein fragd at lesa, eisini úti á Boðanesi, tá sólin skínur - Har er líðing og blóð í deyðanum. Kroppurin doyr og søkkur til botns og á botninum gera havsins djór sær dælt av honum. Krabbar og gággur leggjast á og verða likamliga eitt við yrkjaraegið. Meðan henda prosessin er í gongd, gongur eisini ein annar leikur fyri seg, sum fyrst er ein samrøða millum havið, sonevnda gágguhjartað og aðrar verur. Miðskeiðis í bókini er ein mynd, eitt ravmagnshjartarit ella eitt EKG av tí slagnum, sum verður gjørd, tá tú kemur til kanningar á sjúkrahúsinum og elektrodur verða settar ymsastaðni á yvirkroppinum at máta virksemið hjá hjartanum. Gágguhjartað er eitt slag av høvuðspersóni í frásøgnini. Tað liggur væl vart inni í eini gágguskel og ber, sum tað so vakurt stendur, beinagrindina uttaná. Hjartað er eftir øllum at døma gitnaðarført og leggur rogn, sum klekjast út í ljósið alt í meðan kroppurin upploysist, verður etin av fiskum og fer í eitt við havsins lívrunnu vøkstir: "eygnatarin blundar/ munntarin gapar reytt/ andlitstarin sveimar tungt". 

3. Trygvi Danielsen/Silvurdrongur: Silvurbók.

Nýggja yrkingasavnið hjá Trygva Danielsen er somuleiðis samanhangandi, skrivað við smáum stavum uttan yrkingaheiti. Yrkingarnar eru bygdar upp um eitt sansandi og viðmerkjandi eg, sum er Silvurdrongur. Silvurdrongur er altso alter ego eins og t.d. Ziggy Stardust var tað hjá David Bowie og eg haldi, at Silvurdrongur minnir eitt sindur um yrkjaran, Trygva Danielsen. Hann er ungur, miðskeiðis í tjúgunum, men følir longu andadráttin frá næsta ættarliðnum, teimum dugnaligu og stílsliga tilvitaðu anda seg í nakkan samstundis sum tey vilja taka selfie saman við Silvudrongi. Tað dámar honum allarhelst væl, tí hann er narsissist (tað sigur hann sjálvur), men hann er eisini ein uttanfyristandandi alien, sum lyftir seg upp frá gerandisdegnum ella sum skrivað stendur á síðu 39: ...gjørdi dronginum/ eina nýggjárslyftu/ at hevja seg upp/ úr flóðalduni/ av eygnakontaktum/ sum vit skeita á/ tá vit skríða og skragga/ út úr bussinum.. (s.39 í Silvurbók). Hann lýsir seg sum eygleiðara, ið stendur fyri seg sjálvan, men Silvurdrongur er í grundini ein nokk so typiskur ungur poetur, ið sjálvandi finst at etableraða samfelagnum, teimum, sum liggja á sofuni og spæla Gekk og síggja X-Faktor og teimum, ið verja seg við kynismu tí sum tað stendur í yrkingini at “tey /ræðast/ at røra /tey /sum mest /hava /brúk/ fyri einum klemmi”. Silvurdrongur ræðist ikki klemm og ætlar sær eftir øllum at døma at liva sterkt og doyggja rúsaður – hann hevur ikki í hyggju at skjóta ella heingja seg sum Hemingway og Robin Williams, men at fara meira snildisliga fram eins og Aldous Huxley – her mátti ummælarin googla – (eg var ikki greið yvir, at kendi høvundurin, sum í 1932 skrivaði A Brave New World, bað um og fekk innspræningar av LSD frá konu síni, tá hann lá til at doyggja). Í Silvurbók verður funnist at idealistum av ymiskum slag, tjóðskaparromantikarum, poetiskum, idealistiskum, humanistiskum og  filantropiskum romantikarum. Og sjálvandi fær akademiski romantikarin ein serligan ein yvir nakkan, tí akademikarin sær ikki veruleikan fyri nalvaull – hetta er ikki fyrstu ferð mann sum akademikari møtir hesum ikki serliga flatterandi skoðsmálinum. Funnist verður sum heild at etableraða samfelagnum í okkara tíð við sjálvsdyrkandi materialismu, perspektivleysari kroppsdyrkan og fíggjarligum grammleika, sum hevur við sær, at hvørt elalítið rúm ella kurpali í høvuðstaðnum nú verður leigað út til air-bnb, so at vit tjena kassan, samstundis sum vit hava medborgarar, ið einki hava at búgva í.

4.Eyðun Johannessen: Míni leikapetti

Um nú lesarin av órannsakiligum og óforstáiligum orsøkum ikki tímir at lesa yrkingar, so kann tað vera, at hann ella hon í staðin skal velja sær Míni leikapetti hjá Eyðuni Johannessen sum summarbók. Henda bókin er sjáldsama væl skrivað, hon er vøkur og so er hon eisini poetisk í støðum, tað sæst longu á lýsingini hjá rithøvundinum av bókini:

Mjørkin hevur altíð drigið meg at sær. 
Sparrar upp allar sansir. 
Ger tað kenda nýtt og margfalt.
Nú ið árini hava nomið tey áttati,
havi eg roynt at kaga aftur um bak
og litið inn í mín mjørka.
Hvat er tað, eg síggi og upplivi?
Eg sigi ikki, at hetta er sannleikin um meg. 
Teir eru fleiri og marglittir.
Eg royni at reka teir
eins og hvítar, morreyðar og flekkutar seyðir, 
í rætt.
So kann lesarin, í sínum lag,
tumma teir og meta um vektina.
Søgan er um ein havnardrong,
sum frá barnaárum veksur upp
í einum umhvørvi, har
Sjónleikarhúsið – „Tað reyða húsið“ – 
gjørdist ein depil og mín gyklaði heimur.

Í bókini er hópin av myndum úr føroysku leiklistasøguni. Harumframt eru ymiskar ritroyndir, ið snúgva seg um Sjónleikarhúsið, um lívið hjá Eyðuni Johannessen, ein røða, tá Annika Hoydal fekk Mentanarvirðislønina, har eru greinar og stubbar, byrjanin til eina skaldsøgu, eitt bræv osfr. Aftrat sínum egnu frásøgnum hevur Eyðun Johannessen valt at taka fýra ummæli við í bókina, trý donsk ummæli, umframt eitt ummæli hjá Sverra Egholm av Glataðu Spælimonnunum, tað elsta ummælið er frá 1989, tað nýggjasta frá 2008 - hetta munu vera ummæli, sum Eyðuni Johannessen dámar og tað er áhugavert, at hann ikki hevur tikið nakað av teimum mongu føroysku ummælunum við, sum komu í kjalarvørrinum av stórverkum, sum hava verið framførd á Tjóðpallinum, Meðan vit bíða eftir Godot, Kravravnar, Tóm Rúm, Havfrúgvin. Sum ummælari er hetta nakað, eg leggi merki til og undrist á. Aðrir lesarar fara at leggja merki til ymiskt annað, tí soleiðis er hendan bókin - her eru nógvir møguleikar og bókin kann bæði lesast intenst út í eitt og meira leysliga, har kagast kann í myndir, í yrkingar osfr. Bókin er áhugaverd - ikki minst er "Bræv til ein vinman" sera spennandi. Her fyriheldur leikstjórin Eyðun seg kritiskt til ymiskt í handritinum hjá Jóanesi Nielsen til Havfrúnna. Søguligar enduminningar visionerar framtíðarvónir eru spennandi at lesa, men seriøs, samtíðarlig listakjak av hasum kalibrinum hava vit ikki nógv av og tey mangla!

Olaf Johannessen fekk serligan Reumert-heiður

serprís.jpg

Leygarkvøldið 9.juni var hátíðarhald í danska sjónleikarumhvørvinum, tá Reumert-virdislønirnar vóru latnar. Hæddarpunktið á kvøldinum var, tá Årets Hæderspris var latin og tað gjørdist greitt, at ársins móttakari av virðingarmiklu heiðurslønini (Årets Hæderspris) frá Bikubengrunninum er føroyski sjónleikarin, Olaf Johannessen. Nógvar rósur og lovorð vórðu søgd um sjónleikaran, sum glaður og ovfarin sendi rósurnar víðari til familju sína. Umframt heiðurin fær heiðurslønarmóttakarin 200.000 krónur. Her er røðan, ið varð hildin fyri Olafi Johannessen:

http://www.mynewsdesk.com/dk/bikubenfonden/videos/skuespiller-olaf-johannessen-modtager-aarets-haederspris-2018-37658

Kære Olaf Johannessen 

Må jeg begynde med at citere dig for din slutreplik i forestillingen Mefisto på Betty Nansen Teatret for et par år siden. Du sagde replikken med den knivskarpe og lidt sarkastiske diktion, vi kender dig på. Den lød:

”Jeg er jo bare en ganske almindelig skuespiller!”

Du spillede dengang den tyske stjerneskuespiller Gustav Gründgens. Det var en rolle. Men du kunne sikkert finde på at sige det samme om dig selv – lige så slebent og underspillet: ”Jeg er jo bare en ganske almindelig skuespiller!”

Men vel er du ej!! Det er derfor, du står her i aften: Fordi du er alt andet end ’ganske almindelig’. Fordi du er en dybt original skuespiller! Med en enestående karriere i dansk teater. – En karriere, der har ført dig ad krogede og egensindige veje. Hele tiden på jagt efter udfordringer. Du vælger konsekvent det risikable, det udsatte.

Du tilbragte ni år som fastansat på Det Kgl. Teater mellem 1994 til 2004 og derefter gik du nye veje, der bragte dig til andre scener og andre lande…

Du rejste til Færøerne for, sammen med din kæreste Marita Dalsgaard, at spille Carol Rocamoras I take your hand in mine. Vi så dig på Sorte Hest Teatret som en dæmonisk og mystisk skovfoged i Vivian Nielsens Hjorten. Så – op ad trapperne til 4. sal under loftet i det gamle Husets Teater for at spille spansk teater. Og så på Grønnegårdsteatret for at spille Noel Cowards Privatliv – ’med krukket elegance, sleben kynisme og livstræthed’.

Og pludselig ser vi dig midt i travle, succesfulde år forsvinde til Tyskland for at optræde i fire sæsoner på Schauspielhaus i Düsseldorf og derefter i Bochum og Basel. Du indkasserede endda en nominering til en af Tysklands store teaterpriser, Faust-prisen, for hovedrollen i Henrik Ibsens Peer Gynt, en kæmpeopgave. På tysk! 

Din bevidste enegang har også i den seneste sæson ført dig til roller og præstationer, som er med til, at du nu skal have vores Hæderspris.

På Nørrebros Teater har vi jublet over Chaplins Diktatoren, hvor du det ene øjeblik er den højt kværnende, heilende demagog – det næste er den jødiske barber, der løber om hjørner med sine forfølgere.

Og på Betty Nansen Teatret var du i Requiem værtshusholderen, der sidder på en bænk og følger sine gæsters ævl om druk og sex og bedrag lige så lidenskabsløst og uanfægtet som en Humphrey Bogart i Casablanca.

Forbløffende, karismatiske skuespillerpræstationer, der bekræfter den enestående rolle du har blandt danske teaterkunstnere.

"En ganske almindelig skuespiller"? Vi spørger bare.

 

Móttakarar av somu virdisløn:

Silvurbók

siluvr1.jpg

Mín silvurbók er lítil og vøkur. Hon er silvurlitt og á henni flýtur ein ørgrynna av glitrandi sáðkyknum - Tær svimja so hugagóðar og miðvísar oman eftir permuni til høgru móti einum rundleittum skapi – er tað eitt egg, jú, kanska eitt speilegg, men tað líkist meira einum óidentifiseraðum flúgvandi objekti. Og kanska er tað ein UFO, eftirsum vit sambært yrkjaranum Trygva Danielsen eru alien. - Nú byrjaði eg eitt sindur flúgvandi við at lýsa permuna á yrkingasavninum Silvurbók, allar bøkurnar eru prýddar hvør sær og eru ymiskar. Formliga tilvitið sæst eisini á uppsetingini av yrkingunum, har samsvar í fleiri førum er millum skap og innihald. Yrkingasavnið er partur av eini verkligari tríeind, sum eisini fevnir um film og tónleik. Aftast í savninum standa loyniorð, so at farast kann á netið at lurta eftir Silvurplátu og hyggja at filminum 111 góðir dagar. Hetta er eitt ummæli av Silvurbók, Silvurpláta er ein tónleikaútgáva, hon er eksperimenterandi og í støðum rættiliga syrut, men við fleiri serstakliga góðum orðasangum sum t.d. Alien og Rógv ella Ró. Tí umframt at hava veruligt hitt-potentiali við uppramsandi rímgongdum, sum sita, raka bæði orð og tónleikur nútíðina, og eru serstakliga her og nú. Í orðastreyminum flúgva allar møguligar løgnar orðingar framvið, og okkurt er fúlt, men ikki er tað øgiliga nógv fúlari enn tað, vit hoyra í amerikanskum mainstreamtónleiki og eg haldi ikki, at vit skulu ræðast - tí tað svingar hjá Silvurdrongi og har er perspektiv í staðfestingini av, at jørðin eru líka nógv partur av rúmdini sum hinar planetirnar og at vit altso eru líka nógv alien sum øll hini.

Nógvir miðlamøguleikar eru í Silvurverkætlanini, men allíkavæl so dámar mær væl at sita við teirri lítlu silvurbókini og lesa í frið, eg elski bókaformatið - tað er so einastandandi óforstýriligt at sita við sløktari teldu og lesa í einari bók. Konsentratiónin rýkur upp beinanvegin og tað er gott, tí henda bókin er frá allarfyrstu síðu so óvanliga nærverandi og til staðar, at tað næstan er ov nógv. Bókin vendir sær til lesarin sum var talan um eina new age lívsstílsbók ella eina pammflett frá Scientology ella Illuminati. – “Hey tú. Vælkomin og takk fyri. Eg elski teg.Tú ert líka sum eg. Tú ert okkurt...” – og so framvegis. Bókin hjá Silvurdrongi er bygd upp sum eitt tónleikaverk við preludium og postludium umframt trimum rørslum, ið hava italsk tónleikaundirheiti. Vit byrja í tí stilla og fara síðani eitt sindur upp í tempo. Annars er savnið samanhangandi, skrivað við smáum stavum uttan yrkingaheiti. Yrkingarnar eru bygdar upp um eitt sansandi og viðmerkjandi eg, sum er Silvurdrongur. Silvurdrongur er altso alter ego eins og t.d. Ziggy Stardust var tað hjá David Bowie og eg haldi, at Silvurdrongur minnir eitt sindur um yrkjaran, Trygva Danielsen. Hann er ungur, miðskeiðis í tjúgunum, men følir longu andadráttin frá næsta ættarliðnum, teimum dugnaligu og stílsliga tilvitaðu anda seg í nakkan samstundis sum tey vilja taka selfie saman við Silvudrongi. Tað dámar honum allarhelst væl, tí hann er narsissist (tað sigur hann sjálvur), men hann er eisini ein uttanfyristandandi alien, sum lyftir seg upp frá gerandisdegnum ella sum skrivað stendur á síðu 39:

 

...gjørdi dronginum

eina nýggjárslyftu

at hevja seg upp

úr flóðalduni

av eygnakontaktum

sum vit skeita á

tá vit skríða og skragga

út úr bussinum..

(s.39 í Silvurbók)

Hann lýsir seg sum eygleiðara, ið stendur fyri seg sjálvan, men Silvurdrongur er í grundini ein nokk so typiskur ungur poetur, ið sjálvandi finst at etableraða samfelagnum, teimum, sum liggja á sofuni og spæla Gekk og síggja X-Faktor og teimum, ið verja seg við kynismu tí sum tað stendur í yrkingini at “tey /ræðast/ at røra /tey /sum mest /hava /brúk/ fyri einum klemmi”. Silvurdrongur ræðist ikki klemm og ætlar sær eftir øllum at døma at liva sterkt og doyggja rúsaður – hann hevur ikki í hyggju at skjóta ella heingja seg sum Hemingway og Robin Williams, men at fara meira snildisliga fram eins og Aldous Huxley – her mátti ummælarin googla – (eg var ikki greið yvir, at kendi høvundurin, sum í 1932 skrivaði A Brave New World, bað um og fekk innspræningar av LSD frá konu síni, tá hann lá til at doyggja). Í Silvurbók verður funnist at idealistum av ymiskum slag, tjóðskaparromantikarum, poetiskum, idealistiskum, humanistiskum og  filantropiskum romantikarum. Og sjálvandi fær akademiski romantikarin ein serligan ein yvir nakkan, tí akademikarin sær ikki veruleikan fyri nalvaull – hetta er ikki fyrstu ferð mann sum akademikari møtir hesum ikki serliga flatterandi skoðsmálinum. Funnist verður sum heild at etableraða samfelagnum í okkara tíð við sjálvsdyrkandi materialismu, perspektivleysari kroppsdyrkan og fíggjarligum grammleika, sum hevur við sær, at hvørt elalítið rúm ella kurpali í høvuðstaðnum nú verður leigað út til airbnb, so at vit tjena kassan, samstundis sum vit hava medborgarar, ið einki hava at búgva í.

 

Vit eru

turistar í tilveruni

á samlibandinum

meir ella minni

fabriksframleiddir

týskir pensionistar

sum lúra í vindeygu á reyni

í eineggjaðum regnjakkum

við matpakka í lummunum

og taka myndir

av postkortum

tá vit lána vesið

í Norðurlandahúsinum

(s.34 í Silvurbók)

 

Í yrkingunum hómast eitt ávíst lyndi til at venda tingunum við. Í staðin fyri at loypa út úr skápinum sum nakað spesielt, umhugsar yrkjaraegið at loypa út sum okkurt vanligt, sum sjómaður ella sum alien. Onkrar yrkingar fáa meg at hugsa um Tórodd Poulsen og tað er ikki bara tí báðir yrkjarar eru úr Havn og skriva tekstir við kritiskum hugburði mótvegis turismu, materialismu og etableraða spíssborgaranum. Her er eisini formlig samanfall við orðaspæli og denti á mótsetningar. Fastar orðingar verða loystar upp og brúktar á nýggjan hátt, eins og sansaøki, sum vanliga einki hava við hvørt annað at gera, verða sett saman sum tá tosað verður um at føla eftirsmakkin av longslinum. Og sjálvandi er alt hetta vanlig fyribrigdi í modernistiskum yrkingum, men eg haldi, at okkurt er í tí tilfarsliga í summum yrkingum, sum minnir meg um Tórodd Poulsen. Í eini yrking stendur t.d.: “tí eg saknaði teg/ heilt har uppi/ yvir skýggj/ tá eg feyk í vindinum/ meðan tú vart moldin/ og bíðaði tolin/ til eg krassjaði” (s.61). Kanska eru orðaspølini hjá Trygva Danielsen øðrvísi og meira kringlut enn tey hjá Tóroddi Poulsen – í Silvurbók verður til dømis tosað um at jarðbera lygnina, um statoilstøðina í sálarbotni og um at bryggja bøtuflaka. Yrkingarnar hjá Trygva Danielsen hava somuleiðis eina meira staccato-kenda rútmu við einum ella fáum orðum á hvørjari reglu. Viðvíkjandi inspiratión ella at líkjast øðrum listafólkum, haldi eg í grundini ikki, at tað er nakar trupulleiki um eitt ungt listafóllk tekur okkurt upp, sum vit hava hoyrt fyrr. Tey allarflestu hava fyrimyndir á ungum árum, tey mennast og gerast so við og við meira sjálvstøðug, eg haldi, at Trygvi Danielsen hevur tikið seg nógv fram síðan vit seinast hoyrdu frá honum. Tað, sum hevur týdning er um nakað verður sagt her sum ikki kann sigast á nakran annan hátt enn tað verður sagt her og um nakað nýtt verður sagt her. Svarið er játtandi; Silvurbók inniheldur fleiri góðar yrkingar, bæði speiskar, stuttligar og inniligar.

 

eg vil kava í vatnið

sum vit krupu úr

í fyrndini

áðrenn hetta málið

var hugsandi

og vit settu eld

á pínuna

við spjøldrum

úr skipsreka

 

eg vil læra

at ganga

á jøvnum skóm

við tey

sum seta seg

lægri

uttan at leggja seg

omaná

 

eg vil duga

at síggja teg

í eyguni

við kærleika

og blíðseminum

sum tú speglar

sjálvt tá tú varnast

mína ljótu tatovering

 

eg vil gloyma

alt sum spøkir

í eini aðrari tíð

har eg

óvitandi

ferðist

tá sinnið

gloppar bakdyrnar

 

eg vil reinsa

húðina

tankarnar

samvitskuna

gólvið

løtuna

klæðini

og tíðina

sum vit høvdu tað sama

(s.86 og 87 í Silvurbók)

Silvurdrongur er málgagn hjá sínum ættarliði, tá hann syngur “at tað tú velur tað er longu valt/ tínar dagar hava vit longu talt”. Tað er eitt ungdómstema við variatiónum og snýr seg um nútíðar ung, sum allar sínar dagar hava fingið at vita, at tey hava ALLAR møguleikar og at tey kunnu ALT, tí tey hava alt. Samstundis eru miðlarnir á tremur i av dystopiskum dómadagsscenarium, av terror og hárreisandi pedofilisøgum og eini planet, sum skríður í skræðuni. Ei undur í, perspektivið eina løtu flytir seg út millum stjørnurnar.

silvur2.jpg

Jóhan Martin x 3

tom.jpg

Ikki kann sigast annað enn, at listamaðurin Jóhan Martin Christiansen megnar at halda dampinum uppi, nú hann er farin niður aftur til Danmarkar aftan á fleiri verkætlanir í Føroyum. M.a. hevði hann saman við Hansinu Iversen framsýningina Lonely Hearts, og hann hevur somuleiðis arbeitt við verkum til Glasir. Hetta komandi vikuskiftið verða verk hjá Jóhan Martini Christiansen við á trimum framsýningum í Keypmannahavn og í Klaksvík. Framsýningin Face of another verður at síggja í Galleri Susanne Ottesen frá 1.juni til 11.august. Hin framsýningin, Cast Away letur upp hjá Tom Christoffersen í morgin, 1.juni og verður at síggja inntil 30.juni. Harumframt er Jóhan Martin eisini við á Summarlist 2018, sum letur upp í Posthúskjallaranum á Norðoyastevnu 2.juni klokkan 15, framsýningin er opin bæði leygardag og sunnudag frá kl.15-20 meðan stevnan er.

Her eru tíðindaskrivini.

Face of Another

Nanna Abell (1985, DK), Ib Braase (1932-2009, DK), Jóhan Martin Christiansen (1987, DK/FO), Christine Overvad Hansen (1988, DK), Emil Westman Hertz (1978-2016, DK), Silas Inoue (1981, DK), Sandra Mujinga (1989 NO), Nina Nowak (1984, DE), Kirsten Ortwed (1948, DK), Julia Phillips (1985, DE). 

The exhibition Face of Another showcases a selection of works that in various ways are occupied with destabilizing established boundaries between object and subject – between human and world. The exhibition finds its inspiration in the novel The Face of Another (Tanin No Kao), published 1964 by Japanese author Kobo Abe, and its study of fluid identities and the disruption of a hard-drawn distinction between body and matter. 

The novel’s first-person narrator, a scientist, accidentally loses his face by etching during an experiment. This becomes the starting point of a long process - he proceeds to create a mask in order to obtain a new face and identity – a flesh dummy of sorts. This process allows the narrator to reflect on the fluidity of identities and genders and to consider the means of objects becoming part of the body. Man and mask melts into one new body, inherently changing the scientist’s whole way of looking at, and being in, the world. 

The exhibition title’s face of another should not necessarily be understood as something recognizable as a face – eyes, ears, mouth – but rather as something representing the idea of an other (being object or person) and the ways of engaging in a bodily relation with it or them. Typically, the face is perceived as essential in our initial bonding with others - as something pointing to humaneness. In Kobo Abe’s novel, the human face is replaced with a mask. A prosthesis. As in Abe’s novel, an actual face only appear in very few of the exhibited works. One of them is in Emil Westman Hertz’ sculpture made out of newspaper: the image of a head, a recurrent motif in his oeuvre often titled face of another. In other of the exhibited works the relation to the novel will seem more peripheral, but several works possess a certain needy and urgent, or perhaps even aggressive and violent, insistence on entering into a relationship – an insistence on becoming part of a body. 

A preoccupation in recent years with re-negotiating the relation between nature, body and our material surroundings, have made it possible to understand matter and non-human entities as living, vibrant and active players. As a consequence thereof, the body as we know it is dissolving and is increasingly constructed through a plenitude of parameters – material, gendered, technological, ecological and post-digital – in an ongoing discussion of our place in the world. Face of Another is not an exhibition about masks. But it is in various ways dealing with material as well as digital masking, camouflage, defenses and illusions. It deals with a modelling, a modification and a choreographing of the objects’ integration in and with each other’s as well as the viewers’ bodies. 

- Nanna Stjernholm Jepsen

 

Cast Away

Jóhan Martin Christiansen, Mia Line, Simon Rasmussen, Jean Marc Routhier & Lydia Hauge Sølvberg

Curated by Andreas Albrectsen


The finicky and time-fixated FedEx employee, Chuck Noland, managed to reach the shore of a deserted island following a plane crash in the Pacific Ocean. Here he spends four years of his life having to improvise a modern remake of the life of Robinson Crusoe. By collecting flotsam and developing an intense friendship with Wilson, the volleyball, he manages to make it back to civilisation. Chuck ’No Land’ has officially been resurrected as a human being, but society has long since filled out the void he left behind. Chuck goes from a life as a survivor to one of a living dead – a transparent voyeur in the world.

That is the plot in a feature film from 2000 whose title is shared by the exhibition in the second gallery space. The Harvard professor Svetlana Boym describes in The Future of Nostalgia how Hollywood often reverts to the story of aboriginal people in nature – in tandem with the emergence of computer-generated images. Since the release of Jurassic Park (1993) up to, and including, Avatar (2015), a post-apocalyptic pattern within technology and nostalgia has emerged in the American film industry.

With the spread of 3D printing, relief presentation has undergone a democratisation process. In theory, anything can be designed from home and given a manipulated spatiality. A tool with which to materialise not only our basic needs but also our longings. In the exhibition ‘Cast Away’, the five artists’ work form a fragmented anatomy. The material DNA of the works is industrial, digital, and organic. The artists have used steel, concrete, plaster, clay, paper, chewing gum, and cyberspace, respectively. A common feature shared by the works is a bodily memory that is visible or implied. Moreover, all contributions to the exhibition are based on existing models or ‘ready-mades’ – e.g. drawings, photos, or found objects.

In Simon Rasmussen’s work Floater (Not To Be Reproduced), the title refers to an optical phenomenon where small irregular spots, ‘floaters’, are suspended in the eye’s vitreous body, disrupting the field of vision. Where Rasmussen’s title refers to microscopic material, the work itself functions as a real obstruction of viewers’ ability to move freely about the gallery space. The 180 cm long 3D-printed exhibition bench in aerated concrete is self-contained and not designed for anyone to rest on. As an object, it has no function hence disregarding all design principles.As a work, however, it invites viewers to reflect on their own physical presence in relation to the room and the other works.

Whereas Rasmussen’s title refers to a visual disorder, Jean Marc Routhier’s work in the exhibition applies an optical illusion. With his characteristic laser-printing technique, Routhier creates a micro relief of toner dust on the paper, resulting, from a distance, in a figurative effect – a muzzy black smiley. Nevertheless, the face in Routhier’s work is a psychological trick of perception played by our brains. From nature, we are geared to instinctively creating familiar patterns in our surroundings – a practical measure for primeval people to spot eyes and faces of pursuers in hiding. Routhier’s laser-printed smiley is actually a xylographic reproduction of J.Th. Lundbye’s drawings from 1873. In the industrial A3 format, landscape and portrait fuse into a physical foreground and background between past and presence.

Jóhan Martin Christiansen’s plaster relief titled PAD is approximately the same size as an average face: 31 x 23 cm. If you place the work at eye level, your identity would, in theory, be concealed from the surroundings. In the Inuit culture, for example, the mask is a tool allowing the shaman to step into the world of spirits without being recognised. The title PAD refers to the English term for a flat, soft layer or a relief cushion. However, PAD is written in capitals, reminiscent of a digital world of screens and tablets – a world where you can also exist incognito. ‘Product (dis)placement’ would be an apt description of Christiansen’s work – the plaster cast was made from a piece of cardboard packaging material found in a waste container on a building site. The yellow repeated fragments of text form the word Ecophon; an insulating product used to optimise the acoustic environment in open-plan offices. It is a nice term for padding. In Christiansen’s work, the casing is also the content. PADis an after-image, a materialised shadow that viewers themselves must try to grab hold of.

The drawing and the sculptural image originate from the shadow cast by a sleeping young man. The outline of the shadow was drawn by a woman, who wanted to keep him for herself. When he left, his shadow stayed behind on the wall and the silhouette was later transferred to a relief by the father of the woman: the potter Butades. So, according to Roman tradition, the originator of drawing was a woman. Lydia Hauge Sølvberg’s relief combines line and sculptural image. The hand-drawn surface of the work emerges and activates the gallery space. Tegnet øre (Drawn Ear)can readily be interpreted as a shorn-off sensory organ, listening and silent. But changing the stress when pronouncing the work title, Tegnet øre will suddenly take on a different semantic meaning.‘Tegnet’ (The Sign) becomes a symbol. Sølvberg’s ‘ear’ is now somewhere between figuration and grammatical punctuation and its shape recalls the characteristic curve of a question mark – a personified keystroke one can confide in.

In Wilhelm Jensen’s novel Gradiva from 1903the protagonist Norbert Hanold is speaking to deaf ears. Hanold is a German archaeologist and, during a museum visit in Rome, he becomes obsessed with a classical relief representing a young woman walking, whom he names Gradiva. She appears to Hanold in a dream and he then embarks on a journey through Italy to find her. Wilhelm Jensen’s novel is unwittingly a description of a fictitious psychoanalytical case. Hence the novel (and therefore also the Gradiva relief) was examined with considerable interest by Sigmund Freud, who published an analysis of it. Freud even had a plaster cast of Gradiva hanging over the famous couch in his office in Vienna. Mia Line’s work is based on a copy of the relief located at Kurfürstenstraße in Berlin. Line has systematically photographed the relief and then made a digital 3D model of it, which she then, by using a CNC-machining process, has formed in jesmonite. To accompany this, she has created a Gradiva website which works as a fragmented view of the treatment of the female figure and the constant male gaze that she has been subjected to throughout history. In the digital space, Mia Line tries to add new layers of meaning to the interpretation of Gradiva – a revised female perspective on the mythological and objectified walking female figure.

- Andreas Albrectsen

 

Summarlist 2018

Aftur í ár skipar Norðoya Listafelag fyri Summarlist í Posthúskjallaranum í Klaksvík. Ein framsýning, ið er opin alt summarið, og sum vísir nakað av tí, sum rørist í listini í 2018.

Framsýningin vísir list í breiðasta høpi, og fevnir frá málningalist og grafikk, yvir gipsverk, installatiónir, videoverk, interaktiva list og animatiónstekning til sniðgeving av einum plaggi gjørt úr spælikortum.

Summarlist 2018 er hugsað sum ein upplivingarframsýning, har ráðu rúmini í posthúskjallaranum er væl hóskandi karmur um ymisku listagreinarnar. 14 listafólk luttaka, og eru tey úr øllum landinum. Felags fyri tey øll er, at tey eru yrkislistafólk, flest øll eru útbúgvin innan listaøkið, og flestu teirra liva eisini av listini.

Flestu teirra, serliga tey yngru, hava nomið sær listaútbúgving uttanlands, í Onglandi, Svøríki, Noregi, Danmark, Spania og Íslandi. Teirra list er á mangan hátt nýhugsandi, og við sínum íkøstum flyta tey føroysku listina, og geva tey henni, á ein hátt, ein nýggjan altjóða kendan dám.

Summarlist miðjar eftir at vísa, sokallaðu samtíðarlistina í góðum kørmum, og á einum týðandi palli mitt í býinum, í Klaksvík. Nevnliga í gamla posthúsinum, sum innan stutta tíð, broytir ham til eitt stásiligt mentanarhús.

Listólkini vísa hvør í sínum lagi sína list, sum er bæði innilig og í summum førum eisini sjálvrannsakandi. Listaáhugaðir gestir kunnu fáa listaupplivingar, í fjálga, fáa smílið fram, provokera, geva íblástur, og kanska fáa ein at hugsa, hvat list kann vera.

Men felags fyri øll verkini er, at tey eru skapt av listafólki, ið tora at standa við, tað tey umboða og hava uppá hjarta.

Takk til Eldrafelagið í Klaksvík, sum aftur í ár, trúliga ansar framsýningini. Takk til Grunnin, Mentanarhús í Klaksvík fyri vælvild í sambandi við, at vit kunnu nýta hølini. Og takk til tey, sum hava hjálpt til við at gera framsýningina klára.

Norðoya listafelag ynskir øllum vælkomnum til SUMMARLIST 2018.

Framsýnarar í ár eru:

Astri Luihn

Dan Helgi Helgason í Gong

Fía Heinesen

Frits Johannesen

Hans Jacob Østerø

Heiðrik á Heygum

Jóhan Martin Christiansen

Jón Sonni Jensen

Jóna Rasmussen

Rannvá Holm Mortensen

Rannvá Kunoy

Rókur Heinason Heinesen

Silja Strøm

Tummas Jákup Thomsen

Úr atelierinum hjá Jóhan Martini Christiansen

Úr atelierinum hjá Jóhan Martini Christiansen