Listaportal

May 14, 2023

Væl eydnað avantgardeseminar

May 14, 2023/ Kinna Poulsen

Leygardagin var eg á einum áhugaverdum seminari um avantgarde, sum Útbúgvingin í Listaligum arbeiði á Fróðskaparsetrinum skipaði fyri í Kongshøll. Høvið var ein risastór bók við 1076 síðum, sum eg enn ikki havi fingið fatur á, tó at eg havi skrivað ein lítlan part. Hetta komst av, at eg í 2017 hitti Tanju Ørum á eini framsýning í Keypmannahavn við listafólkabókum. Eg hevði júst tá skrivað bókina Úr myrkrinum um Tórodd Poulsen og tað endaði við, at eg varð biðin um at skriva eina grein um Tórodd Poulsen út frá einum avantgardeperspektivi í A Cultural History of the Avant-Garde in the Nordic Countries, sum Tanja Ørum ritstjórnar – bókin kom út í fjør. Í míni grein um Tórodd Poulsen, Home to hell, valdi eg at leggja dent á yrkingasavnið Heimvitisferðina sjálvt um eg eri greið yvir, at nógv av myndlistaliga verkinum hjá Tóroddi somuleiðis er í nærmastu slekt við fluxus og onnur tílík avantgardulistasløg, t.d. allar tagnarmaskinurnar, men eisini bókaobjektini. Men Heimvitisferðin fekk tær reaktiónirnar, sum tað sømir seg einum røttum avantgardeyrkingasavni.

Í Kongshøll bjóðaði Bergur Djurhuus Hansen vælkomin og greiddi frá endamálinum við seminarinum, at kanna avantgarde sum listaligt hugtak. Hetta var gjørt við útgangsstøði í einum spurningi um hvussu avantgarde sum rørsla og strategi hevur ávirkað og havt týdning í europeiskari og norðurlendskari list og skaldskapi, og um ein arvur eftir avantgarde sæst í samtíðarlist og í yrkingum í dag. Heitið á fyrilestrinum hjá Johannu Drucker var Afterlife of the Avant-garde, har hon bæði lýsti ta søguligu avantgarderørsluna og setti spurningar við hvussu listafólk, sum eru inni í hitanum hjá øllum samfelagsstovnum av týdningi, kunnu halda fram við at eyðmerkja seg sum avantgardelistafólk. Tað var sera áhugavert at hoyra lýsingina av akademiseringini av listini og samanberingar av ymiskum sløgum av radikalum avantgardestrategium. At enda nevndi fyrilestrarhaldarin ymisk dømi um list, sum tó at tað ikki sá tað minsta avantgardekend út, kundi verið tað, helt hon – fleiri identitetspolitisk listafólk við sosialum verkætlanum vóru nevnd og at enda eisini listafólk við ymiskum umhvørvisverndaratlitum og strategium og spurt var, um tey kunnu vera tann nýggja avantgardan. Og tað er gott við fyrilestrum, sum fáa ein eitt petti upp úr stólinum, tí soleiðis skilji eg ikki avantgarde – snúi tað seg ikki um at vera ímóti rákinum/ samfelagnum/ maktstrukturinum osfr? Næsti fyrilestrarhaldari, Tanja Ørum tók støði í tí, hon kallaði The power of the avantgarde. Í hesum fyrilestrinum vóru t.d. dømi um avantgardelistafólk, sum eru dottin burturímillum í listasøguni. Hetta var á sama hátt ein breið presentatión av søguligum avantgardelistafólkum og tað var ikki minst hugvekjandi at hoyra um Ubbeboda listfestivalin, sum skuldi vera ein skulpturfestivalur, men endaði við at snúgva seg um eksperimentala fleirmediala list m.a. orsakað av, at fyriskipararnir ikki høvdu ráð at keypa ordiligt tilfar - eg fekk tann tanka, at vit í einum landi sum Føroyum, har vit standa sera veikt hvat viðvíkir listastovnum, hava havt serliga stóran tørv á list, sum verður framleidd úr “ordiligum’ tilfari, oljumálningum á lørifti (í gullrammum) og standmyndum úr bronsu (hvussu skal mann annars vita um tað er ordilig list) og at hetta er ein av fleiri orsøkum til ta listarligu konservatismuna og tann æviga undirbrotliga hvat-er-list spurningin her á landi. Síðsti fyrilestrarhaldari Martin Glaz Serup fór eitt sindur øðrvísi til verka í sínum fyrilestri um konseptuella skriving og avantgarde í norðurlendskari samtíðaryrking. Men hetta var eisini serstakliga áhugvert við nærlesingum av ymsum bókmentum, ið hava brotið mørk við t.d. vitnisfrágreiðingum og telefonsamskifti millum russiskar hermenn – eitt slag av radikalari realismu, ið ómetaliga rørandi og samstundis skapar etisk ivamál. At enda bar Lív Maria Róadóttir Jæger fram endaorð, sum til alla eydnu vóru ein ljóðyrking. Um kvøldið var avantgarde í praksis í Sirkus, men tá fekk eg tíverri ikki farið.

Samanumtikið var avantgardeseminarið væl eyndað - heilt tilvildarliga og uttan fyri samanhang, men sum partur av tiltakinum Tonik, ið var hildið í sama húsi fríggjadagin, vóru fleiri frálík listaverk hjá m.a. Jón Sonna Jensen, Hansinu Iversen og Randi Samsonsen at síggja í og uttan fyri Kongshøll og á heimvegnum kundi mann so gera sær sínar egnu tankar um hvørt heklaðu standmyndirnar hjá Randi Samsonsen ella okkurt av hinum verkunum kunnu vera dømi um samtíðaravantgarde?

úr teksti um tórodd poulsen í a cultural history of the avantgarde in the nordic countries

úr bókini a cultural history of the avantgarde in the nordic countries

soleiðis sær ein ummælari út, sigur johanna drucker

lív maria róadóttir jæger hoppaði upp á ein stól at bera fram eina ljóðyrking