Henrik Nordbrandt

Í gjár doyði danski yrkjarin Henrik Nordbrandt. Tær mongu minningargreinarnar avdúka, at yrkjarin ikki hevur verið frammi í huganum á fólki leingi. Tey flestu endurgeva kendu yrkingina um árið, sum hevur 16 mánaðar við endurtøkuni av november november november november – Eg giti, at tá Weekendavisen og vikukiftisavísirnar koma, verða gjølligari greinar um ritverkið hjá Nordbrandt. Tí tað var nakað serligt - Henrik Nordbrandt var nakað serligt. Tá eg las niðri, hildu vit Politiken, har sum eg búði á Grønjordskollegiinum og eg minnist umrøður um og samrøður við Henrik Nordbrandt, sum vóru óvanligar á so mangan hátt. Hann var ofta uttanlands og tóktist ofta so álvarsligur fyri ikki at siga grumpy. -Hann tímdi ikki Danmark, segði hann, og hann orkaði ikki fyri sonevndnari danskheit. Tað var ikki heilt lætt fyri meg at skilja tá, so inniliga fegin sum eg var um mítt nýggja heimland. – Hann skuldi verið føddur í Føroyum, hugsaði eg, men tá eg las yrkingarnar, gav útlongsulin og friðloysið meira meining - hesar kenslur merktu ikki bara mannin tilveruliga, men eisini fagurfrøðiliga og poetiskt. Hansara yrkingar høvdu ein serligan altjóða dám – minti meg um skrivaðan verðinsmusikk. Í yrkingini Solhverv, sum er tann fyrsta yrkingin í savninum Drømmebroer frá 1998 stendur: ”Ved midvinter faldt solen så lavt/ at man kunne se ud/ under alle verdens porte” – sjálvt í einum so donskum, køldum og norðurlendskum umhvørvi sum í einum furuskógi, er perspektivið alheimsligt við einum eysturlendskum tóna. Hann bæði føddist og doyði í Danmark í ávikavist 1945 og 2023 og debuteraði sum yrkjari í 1966.

Einaferð í hálvfemsunum møtti eg Nordbrandt inni á Kruts Karport, eini café á Østerbro, sum spesialiseraði seg innan whisky og absint høvdu tey eisini. Og nei, vit drukku ikki absint og Nordbrandt møtti ikki mær, sjálvt um eg var í sera festligum selskapi og drakk fínt whisky saman við góðum fólki, millum annað onkrum, hvørs brennandi eldhugi nú hevur ført til eina fyritøku, sum er í holtur við at framleiða heimsins besta whisky í Føroyum. So hetta var ikki bara okkurt, men whisky við vatndropa í pipettu, eg haldi tað var írskt, sum fyribils er tað frægasta eg havi drukkið, men eg eri ikki sofistikeraður whiskydrekkari. Tað var í øllum førum stuttligt at sita har og roksa alt meðan eg umhugsaði at siga okkurt við Henrik Nordbrandt, men kundi ikki finna uppá nakað áhugavert at siga og ræddist fyri at órógva, so hann fekk frið. Veitslukenda seansan endaði vistnokk við einari spontanari framførslu av Wie liegt die Stadt so wüst hjá Rudolf Mauersberger og tað ljóðaði óalmindiliga væl hildu vit - tá var Nordbrandt farin heim og tað var fyri neyðini.

Í nýggjari tíð er tað ikki minst yrkingina Vuggevise, sum vit minnast Henrik Nordbrandt fyri. Í 2015 ruddaði tann yrkingin forsíðuna á Politiken og slíkt hendir ikki á hvørjum degi. Yrkingin er politisk, bygd upp sum ein vøgguvísa og tað trygga, inniliga og fitta tekstaslagið stendur sum týðiligur mótsetningur til innihaldið, ið snýr seg um flóttafólkasorgarleikin. Júst í 2015 var flóttafólkakreppan í hæddini við menniskjum í túsundatali, sum flýddu undan kríggi umvegis Miðjarahavið - vit hoyra enn um druknaðar immigrantar, tá bórust dagliga ræðuligu tíðindini um druknað flóttafólk í hópatali. Tey flestu minnast helst eisini fotomyndina av einum lítlum druknaðum drongi í reyðari blusu, sum framvegis stendur óhugnaliga klár í huganum, tá mann lesur yrkingina Vuggevise.

Nordbrandt fekk nógvar heiðurslønir m.a. ta stóru frá Norðurlandaráðnum fyri yrkingasavnið Drømmebroer. Í yrkingini Når et menneske dør frá 1972 skrivar hann ósentimentalt, men eisini rámandi um deyðan og hetta løgna, at tá vit fara og okkara eygu eru slóknað, ja so er tað, tey hugdu eftir enn har. Eg fari at finna mær okkurt savn hjá Nordbrandt fram aftur. Takk fyri tankarnar og fyri orðini, Henrik Nordbrandt.

Når et menneske dør
bliver dets omgivelser tilbage:

Bjergene i det fjerne
kvarterets huse
og vejen som om søndagen
går over en træbro
lige inden den fører ud af byen.

Og forårssolskinnet
som lidt ud på eftermiddagen
når en hylde med bøger
og tidsskrifter, som uden tvivl
engang var nye.

Det er ikke spor mærkeligt.

Men det har ikke desto mindre
ofte undret mig.