Mínar bestu sjónleikarupplivingar í 2015
/Listaportalurin hevur spurt nøkur fólk um teirra bestu lista- og mentanarupplivingar. Svarini eru sera ymisk, tað vóru spurningarnir eisini. Onkran havi eg spurt um eitt ávíst listaslag og onkran annan havi eg spurt meira breitt um mentan og list. Her eru svarini frá Maritu Dalsgaard, sjónleikara og leikstjóra, sum greiðir frá sjónleikinum í 2015.
Leiklistarlig samanrenning
Árið 2015 byrjaði hjá mær við at eg 1. januar fór til Hamborg og sá Jeder stirbt für sich allein yvir viðagitnu skaldsøguna hjá Hans Fallada á Thalia Teater. Luc Perceval hevur leikstjórnað hann og Anette Kurz hevur gjørt scenografi. Leikurin fer fram í Berlin í tíðini upp til og undir 2. heimsbardaga. Hann er meira 4 tímar langur og ein heilt serstøk uppliving av sjónleiki. Hann vann týska Faust prísin í 2013 fyri ársins bestu scenografi. Hon er ein veggur, sum gongur frá gólv til loft lang upp í palltorninum, í einum pallrúmi har øll teppir og suffitir eru tikin burtur. Á veggin er við ymsum lutum tekna eitt kort yvir Berlin undir 2. heimsbardaga. Lutirnir ímynda tað sum bleiv tikið frá jødunum, fátækradømið seinastu tíðina undir krígnum og tað kríggj ofta snýr seg um: Ogn. Jeder stirbt für sich allein var tann leikurin har ymisk parametur innnan sjónleik, leikstjórn, tekstarbeiði, sjónleikur, scenografi, búnar, ljós,rúm, ljóð osfr. allar runnu saman í eitt punkt úti í salinum.
Einastandandi leikstjórn
Bestu leikstjórn sá eg hjá Roger Vontobel, har hann leikstjórnaði Heksejagt eftir Arthur Miller á stóra palli hjá Det Kongelige Teater í Keypmannahavn. Tað eydnaðist honum at fáa eitt fjøltáttað lið av sjónleikarum at spæla harmoniskt, nýtslan av rúmi, tónleiki og ljósi var serstakliga musikalsk og undirbygdi væl søgugongdina í leikinum. Eg sá leikin tvær ferðir. Báðar ferðir við stórum njótilsi.
EIn viðkomandi leikur
Mest viðkomandi sjónleikur eg í 2015 havi sæð, er ein outreach verkætlan hjá Contact á Edison scenuni hjá Betty Nansen, Hjem svære hjem. Her hava fólk sum á ymsan hátt hava verið ella eru heimleys sjálvi skrivað tekstir sum tey eisini framføra. Leikararnir eru sostatt áhugaleikarar meðan Madelaine Rønn Juul yrkisleikstjóri leikstjórnar.
Ein serstakur sjónleikur
Mest serstaka uppliving var tá ið tað í ár eydnaðist mær at síggja Boys don’t cry sum hevur gingið í nøkur ár og er eitt samstarv millum Mungo Park og Kongaliga Teatrið. Leikstjórin er Anders Lundorf. Uppsetingin er óvanliga rá. Ljósið er kalt og leikararnir fara langt í mátanum tey spæla uppá. Eg misti kensluna av, at tey spældu sjónleik og upplivdi sjónleikaranar sum nærverandi og livandi menniskju. Tað ráa, sermerkta útrykkið fær áskoðaran til at uppliva tað, sum fer fram á pallinum sum serliga nærverandi.
Signe Roderik: Puntila
Tað er listagreinin “at spæla sjónleik” í sínum fínasta skapi.
Í 2015 sat sum áskoðari undir einum leiki og hugsaði: “Hetta havi eg ikki upplivað fyrr. Sjónleikarin spreingir markið. Eg veit ikki hvat ið tað er sum hendir á hasum pallinum, men eg havi ikki uppliva nakað líkandi. Hann fer yvir á eitt annað plan. Hvat hendir uppi á hasari scenuni?!?!?”
Tað var Olaf Johannessen sum Puntila í Puntila eftir Bertolt Brecht á Det Kongelige Teater. Olaf er á pallinum í 3 tímar í eini fysiskari præstatión, ið er líkna við at ganga á línu. Hann javnvigar sítt spæl og leikin á eini knívsegg og ikki eina einastu ferð stetlar hann.
Hann spælir í eini scenografi, ið virkar sum eitt musikalskt instrument og eisini er leiksjtórnað sum eitt tílíkt. Leikstjóri og scenografur hava megnað at givið leikarunum eitt einastandandi spælipláss. Olaf brúkar tað til fulnar. Hetta vitnar sum teatursamstarv á so serstakliga høgum støði, at tað er sjáldsamt. Leikstjórin av Puntila er Staffan Valdemar Holm og Scenografi Bente Lykke Møller.
Tað allarbesta við 2015
Tað allarbesta var at árið í Føroyum beyð okkum so nógvar og fjøltáttaðar leikuppsetanir við yrkisligari leiðslu av tí leiklistarliga.
Yrkisfólk innan leikstjórn, scenografi og leiktónasmið úr Føroyum og ymsum norðurlondum hava í ár staðið fyri uppsetanum, meðan tey útinnadi hava verið yrkisleikarar úr Føroyum og grannalondunum og føroyskir áhugaleikarar.
Føroyska árið byrjaði á Tjóðpallinum við Kravravnum, sum er ein klassikari eftir Strindberg. Eyðun Johannessen leikstjórnaði og danski scenografurin var Sten Loch. Ljós Turpin N. Djurhuus.
Operation Valentine hjá Det Ferösche Compagnie í Sjónleikarhúsinum. Ein sitespesific dokumentaristisk montaga. Leikstjórin var íslendski Egil Palsson, scenografiin var installatiónskend og gjørd av føroysku Kirstin Helgadóttir, Jens L.Thomsen stóð fyri ljóði og tónum. Operation Valentine er heitið, bretar góvu hersetingini av Føroyum undir 2.veraldarbardaga.
Veitslan eftir Vinterberg og Rukov varð sett upp sum ein stór norðurlendsk verkætlan. Leikstjórin var undirritaða, framleiðarin Krsitanna Winther Poulsen, scenografurin norski Tormod Lindgren, meðan Joachim Holbek, teatur- og filmtónasmiður úr Danmark gjørdi tónleik og ljóð til leikin og grønlendski Ramus Lyberth sanglag. Veitslan hevði frumsýning í Løkshøll og var síðani á ferð í Norðurlandahúsinum og á Miðnámsskúlanum í Suðri.
Har vóru heili tveir familjuleikir. Tá ið heystið byrjaði, fingu Heksirnar, eftir Roald Dahl skjálvta fram hjá børnunum á Tjópallinum. Kristina Hansen var leikstjóri og og Hansina Iversen scenografur. Báðar føroyskar.
Í novembur kom í Sjónleikarhúsinum enn ein klassikari. Maður fór av húsi til fjálga og hugnaliga Fólk og dólgar í Kardamummubýnum, leikstjórn Hjálmar Dam og scenografina gjørdi Anna Soffía Egilstrøð, meðan onnur tustu oman á Tjóðpallin, sum á ein sjarmerandi hátt kveikti lív í cabarétsjangruna við Café Gløgg. Hans Tórgarð, Súsanna Tórgarð, Beinta Clothier og Nicolaj Falck spældu saman við Magnusi Johannesen klaverleikara. Bólkurin setti í felag upp og skrivaði tekstir.
Eitt ár við nógvum sjónleikum og nógvum áskoðarum. Søgur ganga um at fólk nærum eru farin til hendurs fyri at skaffa familjuni atgongd til dólgarnar. Skulu fólk endiliga fara til hendurs, so er tað deilitt at frætta at tað er um atgongumerki til sjónleik.