Damlandi undir dreymsins bjørgum
/Foto: Jan Andersson
At poetiska skútan hjá Tóroddi Poulsen enn siglur við fullum seglum á 31. ári, kemst av hansara sjálvstøðuga lyndi og hansara sterka originaliteti, sum ger, at tú ongantíð ivast í hvør upphavsmaðurin er, tá tú sært eina mynd hjá honum ella lesur eina av hansara mongu bókum.
Nýggja bókin, Glopramjólk er sambært hansara egna yvirliti nummar 36 í røðini. Fyrsta bókin, Botnfall hevði 30 ára jubileum í fjør, og síðsta bókin tykist á ymsan hátt sipa til ta fyrstu, sum á permuni er prýdd við vetrarbreytini ella mjólkavegnum. Tóroddur hevur sjálvur prýtt nýggju bókina, sum eg haldi setir nýggjan standard fyri bókapermur, tí hetta er ein ómetaliga serstøk og vøkur bók. Hon er málað mjólkahvít og heitið stendur skrivað við hvítum á einum svørtum tvørbjálka á permuni. Glopraregn siga vit, tá tað regnar illa, meðan Glopramjólk er ein heldur óvæntað samanseting, sum er eyðkend fyri yrkjaran og sum fær lesaran at hugsa hvítt. Organiski hvítleikin er yvirhøvur afturvendandi í savninum, einastaðni verða mælt til at seta bróstini í bankan, einglar kroysta mjólk úr bróstunum, men sjálvt helviti er eftir øllum at døma “hvítt sum barnatenn.”
Hurðin
Tær hálvfems yrkingarnar í savninum eru býttar sundur í tríggjar partar, tann fyrsti og síðsti parturin hoyra saman, meðan yrkingarnar í miðjuni eru øðrvísi, tær hava ikki heiti, eru konsentreraðar og stuttar við einum ella tveimum orðum á hvørjari reglu, og sum heild tykjast tær enn meira abstraktar enn hinar. Fyrsta yrkingin Hurðin slær ein religiøsan tóna, sum klingar gjøgnum partar av savninum. Yrkjaranum líkt er talan ikki um ein harmonisøkjandi ella hálovandi tóna. Tónin er meira bláur fullur av iva og atfinningum. Eg minnist, at tey í sunnudagsskúlanum plagdu at tosa um, at Jesus bankaði uppá barnahjørtu og vildi sleppa inn. Tað helt eg altíð vera øgiliga vemmiligt, kanska tí eg hugsaði rættiliga ítøkiliga, tá eg var í einum ávísum sunnudagsskúlaaldri. Men hurðin inn í nýggja yrkingarsavnið hjá Tóroddi Poulsen er ikki full av blóði, hon er sjálvbankandi og óítøkilig, tí hon snýr seg um átrúnaðarliga vón og eksistentiellan ótta.
Andarúm
Andarúm kundi næstan ljóða sum okkurt smart fríkyrkjuligt átak í Føroyum, men í savninum hjá Tóroddi Poulsen er andarúmið átøkt eini klaustrofobiskari marru av pínslarváttum og øðrum spøkilsum við vantandi tilverurætti, tí eingin er at spøkja eftir. Einsemi og deyði eru sum vant høvuðstema í fleiri yrkingum, bæði upploysnin av einstaklinginum og sorgin um tey, ið farin eru, t.d. Rúm: “tey sita/ í túninum// tosa/ um eitt/ størri rúm// líka til/ eg hvørvi”. Yrkingin Mótsorg kyknar í fráverum av slóðum og skuggum, hetta ein so sera luftig yrking, sum næstan upploysir seg sjálva í staðfestingini av øllum tí, sum egið ikki er. Yrkingarhátturin er enn sum áður modernistiskur við hópin av negatión og metabolismu, bæði yrkjaraeg og umhvørvið upploysast í noktandi setningum og tilfarsforskjótingum, og mitt í modernistiska rokanum lenda vit mitt í einum friðarligum gerandisdegi har yrkjaraegið situr á einum beinki og teinkir um einki – ella jú, okkurt hugsar hann.
Fátæka skaldið
Ein yrking við heitinum Baked beans snýr seg um fátæka lívið hjá einum skaldi, sum fer í bingjuna hjá Netto at leita eftir útgingnum vørum. Hann gerst sjúkur av tí gamla høsnarungakjøtinum og fær leyst lív: “og so var einki annað at gera/ enn at fara út og samla fløskur/ so tú aftur kundi fáa baked beans/ og hevði tú ikki gjørt tað/ hevði tú heldur ikki skrivað hetta/ og hugsað so nógv um/ at skald/ sum skulu liva ævigt/ eisini skulu hava okkurt at eta”. Sjálvspeiska skálkabrosið hómast fleiri staðni, og fleiri yrkingar eru stuttligar, t.d. herliga surrealistiska lýsingin av fiskivinnuligum grammleika, Veiða. Universið í hesum yrkingunum er føroyskt og tað er veðrið eisini. Minnini eru føroysk, barndómsminni og sansingar hava yvirhøvur stóran týdning í yrkingunum. Kritiska bitið, sum yrkjarin er kendur fyri, er enn til staðar, tó at tað ikki er eins umfatandi og í t.d. Heimvitisferðini - tað gongur kanska serliga út yvir tað etableraða samfelagi, konservatismuna og tjóðskaparliga óhógv. Metapoesi er somuleiðis afturvendandi í yrkingum, ið snúgva seg um at yrkja, um mál og bendingar og um at droyma (sum er tað sama sum at yrkja), t.d. í praktfullu yrkingini Blundur: “skjóttgangandi/ bátar styggja/ fuglin so hann/ ikki fær sovið/ saman við okkum/ tá vit liggja og damla/ undir dreymsins bjørgum/ í vrakaðum/ yrkingalepum/ sum eru gjørdir/ til pappírsbátar/ sum ikki kunnu søkka/ so leingi/ vit sova”.
Yrkingar
Gestur snýr seg um yrkingina, sum má bíða eftir, at yrkjaraegið hevur lempað myrkur, Pakkhús, er ein føgur kærleiksyrking, Hermót snýr seg um sjúku og viðgerð meðan Mjørkabøn er sorgblítt afturlítandi. Í yrkingini Tað hvíta løriftið verður skapanartilgongdin og eirindaleysa kravið frá hvíta løriftinum/ pappírinum lýst við einum svimlandi perspektivi frá hvítum barnatonnum yvir skúmandi brim til glampandi stjørnurnar í vetrarbreytini. Fyrst og fremst er yrkingarsavnið Glopraregn karmur um nakrar framúrskarandi yrkingar, sum serliga móti endanum av savninum leggja seg sum perlur aftrat tí stóra og týdningarmikla ritverkinum hjá Tóroddi Poulsen.
------------------------
MJØRKABØN
biði til mjørkan
at hann skal liggja
eina góða løtu aftrat
so eg fái yrkingina lidna
og okkum øll
sum krógva okkum í barndóminum
har kavin er djypri enn í nútíðini
og sólin skínur hvørja ferð
vit minnast tað
og vit fáa breyð við putursukri á
tí vit hava ikki ráð til annað
og ganga í sunnudagsskúla
tí ongar aðrar søgur eru at finna
og tá vit verða størri sleppa vit í dans
leygarkvøld til klokkan hálvgum tólv
tað avgera tey sum eisini eiga mjørkan
og sum eg nú biði um at lætta
og rýma til okkurt annað land
har ið tey vaksnu búgva