Um mammu

Myndin er av mær í ungdómsdøgum. Høgrumegin á vegginum hanga tvær svarthvítar fotomyndir. Hesar báðar myndirnar hevði eg hangandi í kamarinum hjá mær fyrst í barndómsheiminum uppi á Lützenstrøð og síðani í kollegiukamarinum á Grønjordskollegiinum, tá hingu tær uppi yvir høvdalagnum.

Eg minnist einaferð, tá foreldur míni vitjaðu meg á kollegiinum, og tað var bara eina ferð, at hetta hendi, sjálvt um eg búði har í seks ár, tað var í 1992, dagin fyri, at mamma fyllti 60. Hesa einu náttina skuldu tey sova hjá mær áðrenn tey fóru út til Súsonnu mostur og Leif í Karrebæksminde, har føðingardagurin skuldi haldast. Mamma og babba lógu bæði í mínari grønpuntutu sovisofu og sóu merkverdiga ungdommilig og glað út. Eg minnist tað sum um sólin skein ta løtuna og myndaði eina samanhangandi, eydnuríka gloriu rundan um teirra høvd, men tað passar neyvan, tí hetta var um kvøldið í august, men kanska var tað morgunin eftir og óansæð er einki, sum mann minnist ordiliga skeivt, sjálvt um tað heldur ikki er heilt rætt.  

– Estur, hetta er tað nærmasta, vit bæði koma universitetinum, segði babba við einum skálkabrosi. Mamma hugdi at honum og at myndunum uppi yvir, eitt sindur illa við yvir femme fatale við sigarett pallsetingina, risti við høvdinum og segði, at hatta var okkurt pápi mín hevði funnið uppá. Eg segði, at myndirnar vóru flottar og at eg var errin um tær og so smíltist hon so fitt og ikki heilt ófegin og eg upplivdi eitt sjáldsamt andartak yndisligu gentuna innan fyri ta vanligu pliktkendu mammugrímuna.

Í morgin hevði mamma fyllt 84 ár. Hon doyði fyri knappliga einum ári síðani og eg sakni hana inniliga, hevði ynskt, at hon var til, so at eg kundi takkað henni fyri alt tað nógva, sum eg fekk frá henni. Jú eldri eg sjálv blívi, tess betur skilji eg hana og jú betur verði eg við  hana. Vit bæði, Kristian og eg, høvdu ynskt, at vit vitjaðu hana oftari enn vit gjørdu. Hon bleiv dement, mamma, og hon bleiv blind og tað var ein ræðulig tíð, tá hon búði einsamøll í teimum áður so vøkru og hugnaligu húsunum, ið nú gjørdust full av ørkymlandi myrkri, einsemi, angist og tómrúmum.

Tá hon seinni slapp inn á Tjarnargarð at búgva, vóru vit so ómetaliga glað, alt lætnaði, men stutta tíð eftir datt hon álvarsliga og breyt seg sundur, tá var neyðin fullkomin. Mamma kom ongantíð upp aftur úr rullistólinum, men hon var enn før fyri at føla og úttrykkja kærleika. Og sjálvt um hennara fatan alsamt tódnaði so nógv, at hon ongan kendi meira, helt hon ongantíð uppat við at spyrja eftir babba og kom eg hendingaferð at vitja og hevði ikki lítla við, so spurdi hon eftir honum. Vit vitjaðu hana onkuntíð og tað fegnist eg um, tí lítli gloymir hana ongantíð, einaferð, tá hann var lítil og vit søgdu henni farvæl eftir at hava vitjað, segði hann við hana, at sjálvt um hon var gomul og manglaði lím í heilanum, so var tað gott, at hon ikki var farin til Jesuspápa enn. Eri takksom fyri, at drongurin minnist ommuna. Sjálvt um hon blandaði og í heilum helt hann vera eina deiliga gentu, so føldi hann hvussu góð hon var við hann, hann minnist tað enn, og tað er bara tað, sum hevur týdning, tá alt kemur til alt.