Listahurráróp og mentanarpolitiskt hjartasuff!
/
Tey munu vera nógv, ið hava verið inni á gólvinum í Steinprent seinastu tíðina fyri at uppliva ta fínu framsýningina hjá Hanna Bjartalíð, og nógvu reyðu prikkarnir avdúka, at mong teirra hava valt, at eitt av verkunum skal hanga í teirra heimum, og hesi kunnu gleða seg, tí nú nærkast endin á framsýningini. Kurpalið er bert opin hesa vikuna aftrat, hon letur aftur 20.februar.
Eg viðmæli øllum at síggja framsýningina. Í hesum landi við øllum tess meinagóða kreativiteti og líka so meinagóða mentanarpolitikki, sum enn ikki á nakran hátt livir upp til gyltu lyftini, ið samgonguflokkarnir góvu okkum veljarum, eru góðar listaupplivingar ein sannur uggi í vónbrotinum um, at eingin reellur munur t.d. enn er á viðgerðini av listastuðlinum til leik og lærd, og at ongar veruligar visjónir tykjast vera fyri yrkislist her á landi. Landsstýriskvinnan í mentamálum, Rigmor Dam siteraði í Degi og Viku í kvøld tann keðiliga politikaran, sum tíverri var hon sjálv, tá hon segði, at hon einki kundi lova Musikkskúlanum. Eitt argument fyri, at hon einki kundi lova tí fíggjarliga sperda Musikkskúlanum við teimum longu bíðilistunum var Listaskúlin, sum hon eftir øllum at døma verður plágað við fleiri ferð um vikuna, og tað passar ivaleyst, men er eisini ein gomul og keðilig politikarasnildi, at spæla tvey listaøki út móti hvørjum øðrum, so kunnu vit klandrast um hvat er mest neyðugt ella kunnu vit gera sum Obama og NIKE løgdu upp til á sinni: Just do it! Tá mann hevur stovnað skúlan kann tað almenna traðka til. Ókey, men eg haldi ikki, at eg hoyrdi tað nógva um tílíkar treytir undir valstríðnum. Frá limum í samgonguflokkunum ljóðar, at skilið er so mikið ringt eftir stýrið hjá fyrrverandi samgongu, at als eingir pengar eru til eina øking av mentanarstuðlinum. Javel, men vælsignað takið listina í álvara, henda pr automatikk niðurraðfestingin av mentanarøkinum avspeglar altso eina niðurraðfesta virðing fyri listini. Og alt er heldur ikki pengar - tað ber eisini til at leggja ætlanir ella at leggja til rættis við umfordeiling av verandi pengum. Í gjár hevði Dagur og Vika eitt áhugavert innslag um eitt tiltak í Norðurlandahúsinum og gentur og rútmiskan tónleik og so var fanin í pappírinum og tað var ikki bara rein mannsjauvinisma og vanlig høvuðsstaðarøvund í teim mongu viðmerkingunum, nei, tað var eisini okkurt við, at mentan ikki er ordilig tíðindi. Tað er so løgið, at eg skilji tað ikki. Áðrenn valið skrivaði eg fleiri greinar um mentanarpolitikk og mentanarpolitiskar visjónir og núverandi samgonguflokkarnir ætlaðu sær ikki lítið. Eg eri vónbrotin um at vit enn ikki síggja nakað tekin um, at hesar ætlanir verða framdar í verki og tá hjálpir tað at uppliva góða list sum á Kurpali-framsýningini hjá Hanna Bjartalíð, serliga ta aftastu kassamyndina við ljósagrønu portrettmyndini, sum líkist einari gamlari ommu og/ella standmyndini av Nólsoyarpáll. Eisini vónin er ljósagrøn, samgongan hevur ikki sitið so leingi enn, enn ber til at rætta kós og uppraðfesta listina og liva upp til tær skilagóðu ætlanir, sum samgonguflokkarnir høvdu áðrenn valið:
Javnaðarflokkurin:
· Seta ferð á arbeiðið við Tjóðpalli.
· Játtanin til Mentanargrunn landsins skal tvífaldast, so eitt nú yrkislistafólk kring alt landið kunnu søkja og røkja áramálsett størv við vanligum setanartreytum.
· Søvn Landsins verða endurskoðað, og bóka- og onnur søvn verða uppraðfest kring landið.
· Háskúlin skal hava munandi betri karmar.
· Miðlarnir skulu hava betri kor, og Kringvarpið skal ikki kappast við privatu um lýsingar. Satspulja til framleiðslu av miðlatilfari til børn á føroyskum.
Framsókn:
· Framsókn vil orða og samtykkja nýggjan lista- og stuðulspolitikk og vil virka fyri, at vit endurskoða samlaðu fíggjarorkuna til mentanar‐ og listaøkið og fyrisitingina av henni. Hetta er partur av mentanarpolitikkinum, har Framsókn virkar fyri at tryggja øllum góðar karmar, sum røkja, menna, savna, skjalfesta, varðveita og miðla okkara mál og mentan – bæði okkara mentanararv og samtíðarmentanina.
· Vit fara at stimbra føroyska filmslist, framleiðslu av føroyskum miðlatilfari og øðrum føroyskum tilfari til bæði føroyingar og útlendingar. M.a. fara vit at royna eftir eini breiðari semju í løgtinginum um ein filmspolitikk, har vit fáa í lag filmsgrunn, filmshús og eina afturberingarskipan til útlendsk filmsframleiðslufeløg fyri at stimbra filmslistina, men ikki minst fyri at fáa gongd á eina føroyska filmsvinnu. Eisini fara vit at virka fyri betri umstøðum og rásarúmi at fáa til vega føroyskt tilfar t.d. til undirvísing.
· Vit fara at orða og samtykkja ein politikk viðvíkjandi arkitekturi við einum formligum kravi um, at ein ávísur brotpartur av íløguni til ný- og útbygging av almennum bygningum o.ø. byggiverkætlanum skal verða brúktur til listprýðing.
· Framsókn fer at virka fyri at skapa betri karmar og skipanir innan mentan og list. M.a. skal Tjóðpallur Føroya hava sømilig kor og karmar innan langt er umliðið. Og Føroya Symfoniorkestur skal hava eina tryggari skipan at virka undir.
· Vit vilja byggja upp viðkomandi útbúgvingar og menna føleikar innan mentan, list og kreativar vinnur – tað er partur av einum tíðarhóskandi mentanarpolitikki.
Tjóðveldi:
· Mentanar- og listaráð Føroya skal skipast til at umsita og samskipa allar stuðulsjáttanir til mentan og list og ráðgeva politiska myndugleikanum - og at styrkja játtanirnar til tær ymsu listagreinarnar.
· At byggja Tjóðleikhús Føroya og styrkja alt savnsøkið kring landið.
· Vit skulu styrkja mentanar- og listaútbúgvingar sum lærugreinir í fólka-, miðnáms-, eftir- og háskúlum og sum útbúgvingar á hægri skúlum.
· Vit skulu styrkja Musikkskúlaskipanina og Føroya Symfoniorkestur..
· Føroyskt mál skal styrkjast á øllum økjum. Føroyskur málpolitikkur skal fremjast eftir tilmælunum í álitinum “Málmørk”.